بحران لبنان روز‌به‌روز وخیم‌تر می‌شود و ابعاد گسترده‌تری پیدا می‌کند. اما تاکنون نه طرف‌های سیاسی درگیر توانسته‌اند بر سر یک را‌ه‌حل قابل پذیرش به توافق برسند و نه جامعه بین‌المللی طرحی برای برون‌رفت از این گرداب ارائه کرده است.
در همین حال، قاضی طارق بیطار، مسئول تحقیق پرونده انفجار بندرگاه بیروت، در یک اقدام بی‌سابقه، غسان عویدات، دادستان کل لبنان، را همراه با سه نفر از قضات، به دست داشتن در این حادثه متهم کرده است. غسان عویدات کسی است که بر تحقیق نهادهای امنیتی درباره انبار نیترات آمونیوم (در بندرگاه بیروت) در سال ۲۰۱۹ نظارت کرده است.
این در حالی است که لبنان اکنون در خلا قدرت به سر می‌برد؛ زیرا پس از پایان ریاست‌جمهوری میشل عون در ۳۱ اکتبر، تا به حال، کارهای دولتی را نخست‌وزیر و حکومت موقت پیش می‌برند و پارلمان برای بار یازدهم نتوانست رئیس‌جمهوری جدیدی برگزیند. از این رو، نجات صلیبا و ملحم خلف، دو نفر از نمایندگان متعلق به فراکسیون نیروهای تغییر در پارلمان، به نشانه اعتراض شب را در ساختمان پارلمان سپری کردند.
با آخرین شکست پارلمان در انتخاب رئیس‌جمهوری، سقوط ارزش پول لبنانی نیز رکورد را شکست و بهای آن در بازار سیاه در مقابل هر دلار از مرز ۵۰ هزار لیره گذشت. سقوط ارزش لیره لبنانی به گران شدن روزافزون ارزش مواد مصرفی اولیه مانند غذا و سوخت منجر شده و ۸۰ درصد از شهروندان لبنانی را در فقر و تنگدستی فرو برده است.
مشکلات یادشده، به اضافه وضعیت ناگوار بخش‌های بهداشتی، آموزشی و اجتماعی، زندگی را برای مردم دشوار و غیر قابل تحمل کرده که ممکن است به یک انفجار اجتماعی بزرگ منتهی شود. برای پیش‌گیری از چنین اتفاقی، همه طرف‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی باید دست‌به‌دست هم بدهند و درباره یک راه حل سریع و همه‌جانبه به تفاهم و توافق برسند.
با توجه به نقش محوری ایالات متحده آمریکا در جهان و منطقه، مسئولیت این کشور در حل بحران لبنان، از همه بیشتر و بزرگ‌تر است. اندکی پیش از جشن‌های سال نو در ماه دسامبر، دو نفر از اعضای کمیته خارجی سنای آمریکا، باب منندز، سناتور دموکرات، و جیم ریش، سناتور جمهوری‌خواه، طی نامه‌ای به رهبران سیاسی لبنان، به آن‌ها هشدار دادند که یا راهی برای برون‌رفت از بحران فعلی پیدا کنند یا منتظر تحریم‌های آمریکا باشند. این اقدام به علاوه تلاش‌ها و سفرهای مقام‌های آمریکایی و نمایندگانی از کنگره، به لبنان در سال گذشته، بیانگر این است که ایالات متحده آمریکا نه تنها می‌خواهد در حل بحران لبنان نقش رهبری ایفا کند، بلکه علاقه‌مند است که در بازسازی نهادهای دولتی آن نیز پیشگام باشد، تا لبنان در مسیر اصلاحات قرار گیرد و به کشوری دارای رهبری سیاسی متعهد و زیربنای اقتصادی شکوفا و شفاف مبدل شود.
البته سیاست‌گذاران و مقام‌های تصمیم‌گیرنده در آمریکا درباره ضرورت ایجاد یک چارچوب جدید بین‌المللی برای تشکیل یک ساختار اداری بهتر در لبنان اتفاق نظر دارند، اما در شرایطی که لبنان در پرتگاه فروپاشی قرار گرفته، نیاز مبرم وجود دارد که آن‌ها هرچه زودتر به منویات نیک خود جامه عمل بپوشانند، رهبری این کار را بر عهده بگیرند و از فروپاشی حتمی لبنان جلوگیری کنند.
در عین حال، لازم است که رهبران منتخب و احزاب سیاسی لبنان انتخاب یک رئیس‌جمهوری اصلاح‌طلب، غیرآلوده به فساد و متعهد به خدمت مردم را در اولویت کار خود قرار دهند. همچنین، ضرورت است که بعد از آن، انتخاب نخست‌وزیر و تشکیل حکومت جدید نیز در اسرع وقت صورت بگیرد. ایالات متحده آمریکا باید در این راستا، ایفای نقش کند و با هر وسیله‌‌ای که در اختیار دارد بر رهبران سیاسی لبنان فشار بیاورد تا انتخاب رئیس‌جمهوری و تشکیل حکومت جدید را با توجه به معیارهای یادشده، هرچه زودتر به سرانجام برسانند. زیرا دیگر زمانی برای تلف کردن باقی نمانده است.
بحران اقتصادی فعلی لبنان که به سقوط ارزش پول ملی لبنان منجر شده و بخش بانکداری را با دشواری سختی مواجه کرده، نتیجه مصیبت‌بار کارنامه‌های نخبگان سیاسی و اقتصادی لبنان است. در حال حاضر، ۸۰ درصد از جمعیت ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار نفری لبنان زیر خط فقر زندگی می‌کنند. افزون بر آن، هیچ‌گونه توجهی به بخش آموزش و پرورش و بخش بهداشت صورت نمی‌گیرد. حتی کار به‌جایی رسیده است که دانشگاه لبنان (بزرگ‌ترین دانشگاه در کشور) قدرت خرید کاغذ برای برگزاری آزمون‌های خود را ندارد.
در حالی‌که حرکت لبنان به سوی یک دولت ناکام شتاب گرفته، انجام اصلاحات یک نیاز فوری و مبرم به شمار می‌رود. یکی از شروط صندوق بین‌المللی پول برای کمک به لبنان، ضرورت انجام اصلاحات در بخش کارمندان دولتی بود. اما رهبران منتخب لبنان تا به حال، گامی در این راستا بر نداشته‌اند.
اصلاحات در بخش برق، نیز از جمله اولویت‌ها به حساب می‌آید؛ زیرا در اثر فساد و کمبود برق در حال حاضر، مردم لبنان طی یک شبانه‌روز تنها دو ساعت از داشتن برق برخوردارند. اگر بخش برق اصلاح نشود و بهبود نیابد، ثبات اقتصادی غیرممکن می‌شود و زندگی مردم به قهقرا می‌رود. ایالات متحده آمریکا می‌تواند در این زمینه نقش رهبری داشته باشد.
یکی از کمک‌های بسیار مهم و حیاتی آمریکا به لبنان، کمک‌های مالی است که واشنگتن همواره در اختیار ارتش لبنان قرار داده است. با توجه به پایین آمدن حقوق کارمندان نظامی به‌دلیل بحران اقتصادی، کمک‌های معیشتی که آمریکا به خانواده‌های ارتشیان و نیروهای امنیتی لبنان ارائه می‌کند، ارزش بسیاری دارد. ادامه این کمک‌ها نقش به‌سزایی در حفظ ثبات و امنیت لبنان و توانایی‌اش در حفاظت از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی آن دارد.
ایاالات متحده آمریکا، اخیرا نقش رهبری‌کننده بی‌بدیل خود را در تسهیل توافق مرزهای آبی میان لبنان و اسرائیل، به اثبات رساند و از خطر ورود به یک جنگ دیگر جلوگیری کرد. به همین ترتیب، آمریکا باید نقش خود را در رهبری جامعه بین‌المللی برای فشار به رهبران سیاسی لبنان در انتخاب یک رئیس‌جمهوری پاک و متعهد به آوردن اصلاحات مورد نیاز، ایفا کند. اگر هم‌اکنون، ایالات متحده آمریکا حل بحران لبنان را در اولویت‌های خود قرار دهد، می‌تواند از فروپاشی بیشتر این کشور جلوگیری کند. در غیر این صورت، در آینده باید هزینه بیشتری برای این موضوع بپردازد.
