وزارت مهاجران و عودت‌کنندگان طالبان اعلام کرد که طی هفته جاری در طول سه روز بیش از چهار هزار و ۳۰۰ تن از مهاجران افغان از ایران بازگشتند.

این وزارتخانه گفت که این شمار از مهاجران از طریق گذرگاه‌های مرزی اسلام‌قلعه در استان هرات و پل ابریشم در استان نیمروز، به کشور برگشتند، و شماری از آنان برای دریافت کمک، به نهادهای امدادرسان معرفی شدند.

در ماه‌های اخیر، روند اخراج مهاجران افغان از ایران افزایش یافته است. 

غلام نبی، ۳۵ ساله، از نیروهای سابق ارتش افغانستان، از یک سال و نیم پیش در شهر مشهد ایران زندگی می‌کند. او در مصاحبه با ایندیپندنت فارسی می‌گوید که با افت ارزش تومان در برابر ارزهای خارجی، به‌ویژه دلار، قیمت مواد اولیه در این کشور افزایش یافته و زندگی را برای مهاجران افغان سخت کرده است.

او می‌افزاید: «من در ایران کارهای سخت انجام می‌دهم و ماهی شش میلیون تومان عایدی دارم که سه میلیون تومان صرف هزینه‌های من در ایران می‌شود و سه میلیون دیگر را برای خانواده خود به افغانستان می‌فرستم. همه چیز در ایران گران شده و ما به سختی در این کشور زندگی می‌کنیم.»

او از دولت جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد که مهاجران آسیب‌پذیر افغان را اخراج نکند، زیرا در حاکمیت طالبان، زندگی نظامیان سابق افغانستان در خطر است.

او می‌گوید: «من سابقه عضویت در ارتش سابق افغانستان را دارم و اگر به افغانستان بازگردانده شوم، احتمال بازداشت، شکنجه، یا کشته شدن من به دست طالبان وجود دارد و از جمهوری اسلامی ایران می‌خواهم که به وضعیت ما توجه کند.»

بنا روایت مهاجران افغان، نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران به‌منظور بازداشت و اخراج مهاجران افغان، در مکان‌های اسکان مهاجران گشت‌زنی می‌کنند و می‌کوشند آنان را شناسایی کنند.

علیرضا در ایران به کارهای ساختمانی مشغول است. او به ایندپندنت فارسی می‌گوید که زندگی مهاجران افغان در ایران دشوار شده است: «نیروهای انتظامی ایران به محل‌های کارهای ساختمانی یا گذرهایی که کارگران افغان حضور دارند، می‌روند و آن‌ها را بازداشت می‌کنند. نیروهای انتظامی ایران در داخل متروها هم حضور دارند، و نیز به اتاق‌های مهاجران مجرد می‌روند و آن‌ها را بازداشت می‌کنند.»

جمعیت بزرگی از مهاجران افغان در ایران زندگی می‌کنند. بنا به آمار نهادهای حکومتی جمهوری اسلامی ایران، هم‌اکنون چهار میلیون و ۴۰۰ هزار مهاجر افغان در ایران سکونت دارند. 

با سرنگونی حکومت پیشین افغانستان در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ به دست طالبان، هزاران افغان از ترس طالبان یا فرار از فقر و مشکلات مالی، از طریق مسیرهای قانونی یا غیرقانونی، به ایران و پاکستان رفتند.

ایران و پاکستان روند اخراج اجباری مهاجران افغان بدون مدرک را در دستورکار خود قرار داده‌اند. دولت پاکستان حتی زنان و کودکان مهاجر افغان را بازداشت کرده است. 

این اقدام پاکستان با موجی از انتقادها مواجه شده است.