داعش خراسان اخیرا ترانه‌ای با عنوان «ما جواسیس را می‌کشیم تا مردم را نجات دهیم» به زبان پشتو منتشر کرد. این ویدیو که در آن از طراحی گرافیگ و ویدیوهایی از سربریدن و کشتارهای این گروه در سوریه، عراق و افغانستان استفاده شده، پیام تهدیدآمیزی است به مخالفان داعش. در متن این ترانه از اصطلاح «لر او بر» که میان پشتون‌های افغانستان و پاکستان رایج است، استفاده می‌شود. جنبش‌های پشتون‌گرا در پاکستان و افغانستان معقتدند که پشتون‌های ساکن در دو طرف مرز دیورند، همه از نژاد افغان‌اند و مرزکشی میان آنان بی‌معنی است. به همین دلیل آنان سال‌ها قبل، شعار «لر او بر، یو افغان» یعنی پشتون‌های این‌سوی مرز و آن‌سوی مرز همه از نژاد افغان‌اند را رایج ساختند. در ترانه تبلیغی داعش خراسان، این اصطلاح به‌شکل «لر او بر خراسان» استفاده شده است. مخاطب این شعار داعش که به زبان پشتو ارائه شده، به احتمال زیاد پشتون‌های ساکن در دو طرف مرز دیورند باشند که برای نخستین‌بار نیز داعش خراسان در سال ۲۰۱۴ از همین منطقه ظهور کرد. ولایت خراسان داعش، افغانستان امروزی و بخش بزرگی از خاک پاکستان را دربرمی‌گیرد و استفاده از شعار «لر او بر» نیز مشابه دیدگاه پشتون‌ها به بی‌معنی‌بودن مرز میان افغانستان و پاکستان اشاره دارد.

پیام‌های داعش به کدام زبان‌ها منتشر و پخش می‌شوند؟

داعش به‌تازگی از لحاظ تبلیغات رسانه‌ای و عملیات نظامی، در قسمت‌هایی از جهان، به‌ویژه در آفریقا، خاورمیانه و جنوب آسیا (افغانستان و پاکستان)، به پیشرفت‌هایی دست یافته که مایه نگرانی دولت‌ها و مردم شده است.

کانال‌های خبری داعش روز شنبه، ۱۳ اسفندماه، اعلام کردند که یک مرکز جدید رسانه‌ای به نام «فرسان الترجمه» ایجاد شده که هدف آن ترجمه و بازنشر گزارش‌ها، کتاب‌ها، مجلات و اعلامیه‌های این گروه به ۱۸ زبان در سراسر جهان است. در اعلامیه‌ داعش آمده است که مراکز رسانه‌ای این گروه در ولایت‌های مختلف، مسئولیت ترجمه و بازنشر پیام‌ها و کتاب‌های آنان را برعهده دارند.

براساس این اعلامیه، قرار است پس از این، مرکز رسانه‌ای «فرسان الترجمه» محتوای منتشرشده این گروه را به زبان‌های فارسی، پشتو، اردو، ترکی، ازبکی، مالدیوی، هوسه (یک زبان آفریقایی)، هندی، اسپانیایی، فرانسوی، بنگالی، روسی، کردی، سومالیایی، آلبانیایی، اندونزیایی و به خط تاجیکی، منتشر کند.

در اعلامیه تاکید شده است که مراکز رسانه‌ای داعش و به‌ویژه مرکز فرسان الترجمه، می‌کوشد محتوای تبلیغاتی داعش را در همه پلتفرم‌های فضای مجازی و سایت‌های اینترنتی بازنشر کنند تا به‌دست مخاطبان و هواداران این گروه برسد.

یکی از مراکز انتشاراتی داعش، «موسسه العزائم» است که امور رسانه‌ای و تبلیغاتی داعش خراسان را برعهده دارد. العزائم به زبان‌های فارسی، پشتو، ازبکی و به خط تاجیکی فعالیت می‌کند. تمرکز فعالیت العزائم روی زبان پشتو است، اما به‌تازگی مجلاتی به زبان‌ ازبکی و خط تاجیکی نیز منتشر کرده است.

بیشترین مجلات و پیام‌های داعش خراسان در کانال‌ها و حساب‌هایی با اسم‌های مستعار در تلگرام  و توییتر منتشر می‌شوند، چون محدودیت‌های وضع‌شده در فیسبوک، اینستاگرام و دیگر رسانه‌های اجتماعی مجالی برای فعالیت اعضای داعش نمی‌دهند.

اعضای داعش خراسان طی هفته‌های اخیر در توییتر به‌صورت علنی به تبلیغ برنامه‌ها و افکار خود می‌پردازند و از اعضای طالبان و دیگر گروه‌ها دعوت می‌کنند به این گروه ملحق شوند.

مروری بر حساب‌های توییتری اعضای داعش در افغانستان نشان می‌دهد که این‌ افراد با انتشار روایت‌های منسوب به متون اسلامی، طالبان را «مرتد»، متحد آمریکا، «مزدور دولت پاکستان» و مانع برپایی دولتی برپایه خلافت اسلامی می‌دانند و بر گسترش جنگ با این گروه تاکید می‌کنند.

در مواردی هم اعضای داعش خراسان با استفاده از قابلیت «اسپیس» در توییتر، گفت‌وگوهای آنلاین برگزار می‌کنند و درمورد امکان برپایی خلافت، دستاورد‌های این گروه در حوزه افغانستان و پاکستان و دیگر موضوعات مرتبط بحث می‌کنند.

موسسه انتشاراتی العزائم ضمن برگردان خبرها، اعلامیه‌ها و متون آموزشی از زبان عربی به فارسی، پشتو و ازبکی و انتشار آن‌ها، به‌صورت هفتگی کتاب‌هایی نیز در قالب پی‌دی‌اف منتشر می‌کند.

موسسه العزائم همچنین مجله النباء را که رسانه رسمی داعش است، به‌صورت هفتگی از عربی به پشتو برگردان و منتشر می‌کند. این مجله حاوی خبرهایی در مورد فعالیت هفتگی داعش در سراسر جهان است. در برخی صفحه‌های آن نیز مقالاتی در مورد مسائل مهم منتشر می‌شود. یکی از ضمائم این مجله، «عکس ویژه» است که معمولا به عملیات‌های نظامی داعش اختصاص دارد.

اعضای داعش خراسان در کانال‌های مختلف تلگرامی به پخش و گسترش ترانه‌های ویدیویی، پیام‌های صوتی و داستان‌های کوتاه درمورد سرگذشت اعضای کشته‌شده این گروه نیز می‌‌پردازند.

یکی از برنامه‌های مرتبط با این موضوع‌ها که به تازگی آغاز شده است، برنامه صوتی «راهگذر راه‌های پرپیچ‌وخم» است که به‌صورت فایل صوتی در کانال‌‌های تلگرامی منتشر می‌شود. در نخستین بخش این برنامه صوتی، سرگذشت سلطان عزیز عزام، سخنگوی پیشین داعش خراسان در افغانستان، منتشر شده است. سلطان عزیز عزام، خبرنگار، شاعر و نویسنده پشتون‌تبار بود که در ننگرهار زندگی می‌کرد و در سال ۲۰۱۴ به داعش پیوست. او تا پیش از پیوستن به داعش گوینده یک برنامه رادیویی بود و پس از حضور در صفوف داعش، در منطقه زیر سلطه آنان یک شبکه رادیویی راه انداخت که برنامه‌های این گروه را پخش می‌کرد. سلطان عزیز عزام در سال ۲۰۱۸، در حمله پهپادی نیروهای آمریکایی در ننگرهار کشته شد، اما کتاب‌ها و مقالات برجامانده از او، هنوز برای هواداران و اعضای داعش الهام‌‍بخش‌اند.

موسسه العزائم در دو هفته اخیر، چندین کتاب با موضوع اویغورها و دولت چین، روابط طالبان با آمریکا، دولت پاکستان، فعالیت جمهوری اسلامی ایران در افغانستان، نزدیکی طالبان با شیعیان و کمک‌های نقدی کشورهای جهان به طالبان منتشر کرده است.

در این کتاب‌ها که نویسندگان آن‌ها نام‌‎های مستعار دارند و از اعضای داعش‌اند، ادعا شده است که در حال حاضر، داعش تنها مدافع اویغورها دربرابر دولت چین است و همچنین این گروه از ارزش‌های مسلمانان معتقد به برپایی خلافت اسلامی دربرابر حکومت‌های جهان و گروه‌‎هایی مانند طالبان دفاع می‎‌کند.

گسترش فعالیت رسانه‌ای داعش در افغانستان و پاکستان هم‌زمان است با افزایش جنگجویان این گروه که نگرانی عمیق کشورهای مختلف، از جمله روسیه و کشورهای آسیای مرکزی، را درپی داشته است.

حملات مرگبار اخیر داعش خراسان به هتل محل اقامت شهروندان چینی، فرودگاه کابل و چند هدف دیگر را شهروندان پاکستانی و تاجیکستانی اجرا کرده بودند و این بیانگر تاثیر فعالیت رسانه‌ای داعش در جلب و جذب نیرو از کشورهای مختلف است. 

از سوی دیگر، یک منبع مطلع امنیتی که در دولت پیشین افغانستان فعالیت داعش و طالبان را از نزدیک دنبال می‌کرد، با شرط محفوظ‌ماندن نامش، به ایندیپندنت فارسی گفت که به‌تازگی اعضای داعش که بیشتر شهروندان کشورهای آسیای مرکزی‌اند، از سوریه و عراق به افغانستان آمده‌اند.

به گفته این منبع، ضمن اینکه اعضای ناراضی طالبان به داعش ملحق می‌شوند، دیگر اعضای این گروه نیز که طی چند سال گذشته در عراق و سوریه حضور داشتند، در حال ورود به افغانستان‌اند.

این درحالی است که طالبان هفتم اسفندماه اعلام کردند که قاری فاتح، از فرماندهان ارشد داعش خراسان، در درگیری با این گروه در کابل کشته شده است. همچنین یکم اسفندماه، خبر کشته‌شدن اعجاز احمد آهنگر، سردسته انتحاری‌های داعش خراسان که اصالتا شهروند هند بود، در شرق افغانستان منتشر شد.

طالبان مدعی‌اند که با راه‌اندازی حملات علیه داعش خراسان، این گروه را مهار کرده‌اند، اما افزایش روزافزون فعالیت رسانه‌ای داعش و پیوستن طالبان ناراضی و افراد معتقد به افکار افراطی به این گروه، بیانگر افزایش فزاینده تهدید داعش در افغانستان، پاکستان و کشورهای همسایه افغانستان است.