خبرگزاری رکنا با انتشار گزارشی کوتاه از وجود افسردگی گسترده در میان مردم زلزله‌زده شهر خوی خبر داد. بر اساس اطلاعات منتشر شده در این گزارش، آن دسته از مردم زلزله‌زده شهر خوی که در حال حاضر در چادر سکونت دارند با اختلال جدی افسردگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و نهادهای دولتی نه تنها به حل این مشکل کمک نمی‌کنند، بلکه اعمالی انجام می‌دهند که موجب تشدید بحران افسردگی و مشکلات روانی زلزله‌زدگان می‌شود.

روز پنجشنبه، ۲۵ اسفند ۱۴۰۱، بار دیگر زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۵.۱ ریشتر شهر خوی را لرزاند؛ زمین‌لرزه‌ای که پنجمین زلزله شهر خوی و مناطق اطراف آن در زمستان سال جاری به‌حساب می‌آید. 

پیش از این و در روز ۹ بهمن ۱۴۰۱، که سومین و مخرب‌ترین زمین‌لرزه خوی در سال جاری به‌وقوع پیوست، مهدی زارع، رئیس مرکز پیش‌بینی زلزله، گفت بسیار احتمال دارد زلزله‌های اخیر با خشک شدن دریاچه ارومیه مرتبط باشد.

او اظهاراتش در این مورد را چنین ادامه داد:«زلزله‌هایی که در آن ناحیه رخ می‌دهد، می‌تواند به موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه نیز ارتباط داشته باشد. لرزه‌خیزی در آن منطقه، به‌ویژه در ۲۵ سال اخیر، به‌تدریج تحت تاثیر خشک شدن دریاچه ارومیه بوده است و شواهد و داده‌های لرزه‌ای، مخصوصا زلزله‌های کوچک، این را نشان می‌دهد.»

زارع پیش از این و در مرداد ماه ۱۳۹۷ نیز نسبت به افزایش میزان وقوع زمین‌لرزه در ایران طی یک دهه آینده هشدار داده بود و در این رابطه چنین گفت:«وارد یک دهه پرزلزله شده‌ایم.»

با تمامی این اوصاف تاثیرات منفی وقوع زلزله تنها در تلفات جانی و تخریب سازه‌ها خلاصه نمی‌شود و تبعات اجتماعی و روانی گسترده‌ای برای اجتماع زلزله‌زدگان در هر منطقه‌ای از ایران به‌همراه خواهد آورد که همه‌گیری افسردگی در میان جمعیت زیادی از زلزله‌زدگان شهر خوی یکی از این تبعات منفی محسوب می‌شود.

خبرگزاری رکنا از قول یکی از زلزله‌زدگان شهر خوی چنین نوشت:«مسئولان نه تنها هیچ تلاشی برای کاهش استرس در بین مردم زلزله‌زده خوی انجام نمی‌دهند، بله به استرس آنها اضافه می‌کنند.» به‌گفته این فرد مقام‌های دولتی به مردم زلزله‌زده می‌گویند اعتبار کافی به‌منظور بازسازی مناطق زلزله‌زده در اختیار ندارند و با چنین اظهاراتی «تنش و ناامیدی» را در میان مردم گسترش می‌دهند. 

از سوی دیگر، در جریان وقوع سومین زلزله سال جاریِ خوی، ویدئوها و تصاویری در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد که در آن نیروهای سرکوب وابسته به جمهوری اسلامی به ضرب‌وشتم مردم زلزله‌زده‌ای پرداختند که نسبت به فقدان امکانات امدادی معترض بودند.

در کنار تمامی این موارد، که به‌صورت اجمالی مورد اشاره قرار گرفت، تکرار زلزله‌های شهر خوی را باید در چارچوب تغییرات اقلیمی و آب‌وهوایی دید و تهدیدهای ناشی از آن را شناخت. 

به‌عنوان مثال، اردشیر گراوند، جامعه‌شناس، در نیمه نخست بهمن ماه سال جاری هشدار داد که پژوهش‌های اجتماعی انجام شده نشان می‌دهد ایران با یک «فاجعه مهاجرت اقلیمی» روبرو است چون مناطق خوش‌ آب‌وهوا در کشور، مثل دریاچه ارومیه، در حال از بین رفتن است و جمعیتی بزرگ از مردم ساکن این مناطق تلاش خواهند کرد تا خود را به نواحی قابل سکونت کشور برسانند. 

به‌گفته این جامعه‌شناس ساکن ایران، یکی از تبعات اجتماعی منفی این موج بزرگ مهاجرتی، تشدید پدیده حاشیه‌نشینی در شهرهای بزرگ ایران است که به نوبه خود به تولید و بازتولید مجموعه‌ای گسترده از مسائل و آسیب‌های اجتماعی منجر خواهد شد.

عمق بحران مدنظر اردشیر گراوند را می‌توان در یکی از اخبار تکان‌دهنده زیست محیطی، که در هفته‌های اخیر منتشر شد، مشاهده کرد: چهاردهم اسفند ماه، رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری ایران نسبت به شتابِ بالای «بیابان‌زایی» در ایران هشدار داد و گفت سالی یک میلیون هکتار از اراضی ایران به بیابان تبدیل می‌شود. 

بر اساس گزارش‌های موجود، آخرین زلزله شهر خوی، که روز پنجشنبه به‌وقوع پیوست، پنج پس‌لرزه کوچک نیز به‌همراه داشت و، جدای از خسارات وارد شده به سازه‌های این شهر و مناطق اطرافش، ۲۰ تن نیز مصدوم شده‌اند.