نشریه فوربس در گزارشی که روز جمعه ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت) منتشر کرد، از این احتمال خبر داد که جمهوری اسلامی ایران بهزودی جتهای سوخو ۳۵ فلانکر-ئی (Su-35 Flanker-E) را که به روسیه سفارش داده است، تحویل میگیرد.
این نشریه با استناد به گزارشهای رسانههای داخل ایران نوشت ممکن است جمهوری اسلامی هفتههای آینده بتواند به جتهای فلانکر-ئی دست پیدا کند؛ جتهایی که به سوپر فلانکرز معروفاند و پیشرفتهترین جنگندهای محسوب میشوند که جمهوری اسلامی در ۵۰ سال گذشته تحویل گرفته است.
به نوشته فوربس، خبرگزاری دولتی ایرنا در خبری که پس از انتشار حذف شد، گزارش داد که جتهای سوخو۳۵ فلانکرــ ئی بهزودی به ایران میرسند. با توجه به حذف این خبر و انتشار شایعاتی در گذشته مبنی بر آغاز ورود جنگندهها به ایران در ماه آوریل، این موضوعی تاملبرانگیز است.
تردیدی نیست که ورود سوپر فلانکرزها به ایران در آیندهای نهچنداندور برای نیروی هوایی جمهوری اسلامی که در ۳۳ سال گذشته هیچ جت جنگنده جدیدی وارد نکرده، یک نقطه عطف است؛ از طرفی تا پیش از این جنگندهای به این مهمی هم به دست تهران نرسیده بود و دستیابی ایران به چنین ابزار راهبردی به ۴۷ سال قبل برمیگردد.
ایران در سال ۱۹۷۶، اولین فروند از ۸۰ جنگنده اف۱۴ای تامکت (F-14A) خود را که در یک معامله تاریخی از ایالات متحده سفارش داده بود، دریافت کرد. تا قبل از انقلاب اسلامی و پایان روابط نزدیک با واشنگتن، تهران ۷۹ فروند دیگر از این جنگندهها را تحویل گرفته بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
با وجود تحریم تسلیحاتی ایالات متحده و زندانی شدن خلبانهای ارشد این جنگندهها پس از انقلاب، جمهوری اسلامی در طول جنگ هشت ساله با عراق از این جنگندههای اف۱۴ای استفاده کرد. این جتهای تامکت با رادار قدرتمند و مجهز به موشک هوابههوای دوربرد که میتوانستند مواضعی با فاصلههای زیاد را هدف قرار دهند، یک حریف مهیب محسوب میشدند و بهخوبی به ایران خدمت کردند.
با این حال واقعیت این است که عمر چنین جنگندههایی دیگر به سر آمده و رقبای ایران در دهههای اخیر به جتهای پیشرفتهتر و مدرنتری دست یافتهاند.
ایران در سال ۱۹۹۰ ناوگانی از جنگندههای میگ -۲۹ای (MiG-29A Fulcrum) از اتحاد جماهیر شوروی خرید. با این حال، جنگندههای اف ۱۴ خودش برتر از آنها بودند و به همین دلیل از شوروی جتهای زیادی درخواست نکرد. سال بعد، هنگامی که جتهای نیروی هوایی عراق از جمله چندین میراژ اف۱ ساخت فرانسه، به سمت ایران پرواز کردند، تهران آنها را مصادره کرد و بیشترشان را در اختیار نیروی هوایی خود قرار داد. برخی از این هواپیماهای تهاجمی عراق که به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منتقل شده بودند، در سال ۲۰۱۴ برای کمک به بغداد در مبارزه با داعش، به عراق بازگردانده شدند.
ایران در سالهای گذشته به فکر خرید سوخو-۳۰ فلانکر از روسیه بود و دستکم از سال ۲۰۱۶، شایعاتی مبنی بر تمایل تهران به تولید مشترک این هواپیمای جنگنده با روسیه شنیده میشد. با این حال پس از حمله سرنوشتساز روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ بود که مسکو و تهران روابط دفاعی خود را تا سطح بیسابقهای ارتقا دادند.
ایران برای حمله به شهرهای اوکراین صدها پهپاد در اختیار روسیه قرار داد و در ازای آن، روسیه دستکم ۲۲ فروند سوخو۳۵ به ایران میدهد. این جنگندهها به احتمال زیاد همان جتهاییاند که در سالهای اخیر برای صادرات به مصر ساخته شدند و قاهره آن قرارداد را لغو کرد.
هنوز دقیقا مشخص نیست که آیا تهران به دنبال واردات جنگندههای دیگر یا برخی قطعات برای تولید مشترک و مونتاژ بیشتر در ایران است یا خیر. هرچند شایعه تولید مشترک سوخوــ۳۵ بار دیگر اوایل ماه مه، این بار در رسانههای ترکیه، منتشر شد.
سوخو۳۵ها اکنون دشمنان مرگباری برای اوکراینیها محسوب میشوند؛ همانطور که در گفتوگوی یک خلبان معروف اوکراینی اشاره شده، «جنگندههای روسی سوخو۳۵ اکنون بزرگترین دشمن اوکرایناند».