کهن‌ترین درختان شناخته‌شده روی زمین، از پرومته و متوشلخ تا درختان جنگل‌های دورافتاده در چین، از زیباترین جاذبه‌های گردشگری در سراسر دنیا به شمار می‌روند.
این درختان جهان در زمان ساخت هرم بزرگ جیزه روییدند و با به‌قدرت‌رسیدن ژولیوس سزار هزاران سال از عمرشان گذشته بود.
وب‌‌سایت خبری علمی لایوساینس نوشته است که دانشمندان برای تعیین سن درخت نمونه‌ای شامل پوست تا مغز درخت را از پایین تنه برمی‌دارند و سپس دوایر روی آن را می‌شمارند.
تاریخ‌گذاری دوایر درخت را دندروکرونولوژی یا سال‌یابی رشد حلقه‌های درخت می‌نامند و روشی ارزشمند برای اندازه‌گیری سن درخت و بررسی تغییرات محیطی در طول زمان است.
با این حال، به دلیل پوسیدگی و ضخامت تنه درخت، نمی‌توان همیشه هسته‌های کامل را به دست آورد. غالبا عمر درخت بعد از مردن معلوم می‌شود، اما با ابزاری تخصصی که نمونه‌ای بسیار باریک از درخت بیرون می‌کشد، می‌توان بدون ازبین‌بردن هسته، سن آن را به دست آورد.
براساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ در نشریه نیچر منتشر شد، بیش از ۳تریلیون اصله درخت روی زمین وجود دارد.
در ادامه کهن‌سال‌ترین درختانی را که تابه‌حال بر روی زمین کشف شده‌اند، فهرست کرده‌ایم:
۱- پرومتئوس (هنگام قطع‌شدن دست‌کم چهار هزار و ۹۰۰ سال قدمت داشت)
پرومتئوس، کاج زبرمیوه (Pinus longaeva) واقع‌در ویلر پیک نوادا، پیش از آنکه در سال ۱۹۶۴ قطع شود، نزدیک به ۵هزار سال قدمت داشت.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
جغرافی‌دانی به نام دونالد آر.کری که بر روی یخ‌شناسی عصر یخبندان مطالعه می‌کرد، اجازه خواست تا نمونه‌هایی از هسته درختان کاج این پارک بردارد و به این ترتیب پرومتئوس را [البته با کسب اجازه] قطع کرد و عمر این درخت به پایان رسید. کری چهار هزار و ۸۶۲ حلقه شمرد و تخمین زد که این درخت بیش از چهار هزار و ۹۰۰ سال قدمت دارد.
۲- کاج متوشالح (با قدمت دست‌کم چهار هزار و ۶۰۰ سال)
این کاج زبرمیوه (بریستلکون) از سال ۱۹۵۷ عنوان قدیمی‌ترین درخت زنده جهان را به خود اختصاص داده است. ادموند شولمن، پژوهشگر شناخته‌شده در حوزه درختان، آن را کشف کرد. سازمان جنگل‌ها و مراتع ایالات متحده آمریکا برای آنکه این درخت را از دسترس گردشگران دور نگه دارد، مدت‌هاست که محل دقیق آن را فاش نکرده و عکس‌های آن را منتشر نمی‌کند.
این درخت جایی در ناحیه کوه‌های سفید جنگل ملی اینیو در کالیفرنیا قرار دارد.
۳- درخت مرموز (با قدمت چهارهزار تا ۴۹۰۰ سال)
در دهه ۲۰۱۰ شایعاتی منتشر شد مبنی‌بر اینکه شولمن و گروه پژوهشی او ناخواسته نمونه‌هایی از درختی مسن‌تر از متوشالح جمع‌آوری کرده‌اند.
تام هارلن، دانشمند همکار شولمن، پیش از مرگش در سال ۲۰۱۳ گفت نمونه‌ای از هسته درخت کاج دیگری را که دست‌کم چهار هزار و ۸۰۰ سال قدمت داشته، در آرشیو آزمایشگاه پژوهش حلقه درخت پیدا کرده است. بااین‌حال، متیو سالزر، پژوهشگری که در این آزمایشگاه کار می‌کرد، نتوانسته است آن را پیدا کند.
این درخت نیز در کوه‌های سفید کالیفرنیا قرار دارد، اما مکان دقیق آن پنهان نگه داشته شده است.
۴-آلرس میلناریو (با قدمت دو هزار و ۴۰۰ تا پنج‌هزار و ۴۰۰ سال)
آلرس میلناریو یا جد بزرگ (Gran Abuelo) در پارک ملی آلرس کوسترو در شیلی قرار دارد. در سال ۲۰۲۲ که پژوهشگران با استفاده از مدل‌سازی رایانه‌ای سن آن را پنج‌هزار و ۴۸۴ سال برآورد کردند، خبرساز شد. تنه این درخت، که به آن سرو پاتاگونیا نیز می‌گویند، در حدود ۴.۳ متر ضخامت دارد. محل این درخت پنهان نیست و گردشگران زیادی به دیدن آن می‌روند.
۵- سکویا یا درخت غول (با سه‌هزار سال قدمت)
سکویاهای غول‌پیکر کالیفرنیا (Sequoiadendron giganteum) به قدری بزرگ‌اند که نمی‌توان با ابزارهای موجود سن آن‌ها را تا زمانی که زنده‌اند، به‌درستی تخمین زد.
پیتر براون، بنیانگ‌ذار پژوهش حلقه درخت کوه راکی، که فهرستی از قدیمی‌ترین درختان تاییدشده علمی جهان را در اختیار دارد، در ایمیلی به لایوساینس گفت، دقیق‌ترین برآوردها از درختان کهن سکویا بیشتر مربوط به درختانی است که به دلایل طبیعی قطع شده یا سقوط کرده‌اند.
سن کهن‌ترین درخت سکویا در پارک ملی کالیفرنیا بیش از سه‌هزار و ۲۰۰ سال برآورد شده است.
سن ژنرال شرمن، بزرگ‌ترین درخت جهان، را که در پارک ملی سکویا قرار دارد، دو هزار و ۲۰۰ سال تخمین زده‌اند.
۶- درخت سرو طاس (با قدمت دست‌کم دو هزار و ۶۲۴ سال)
پژوهشگران در سال ۲۰۱۹ از کشف یک سرو طاس (Taxodium distichum) دو هزار و ۶۲۴ ساله خبر دادند. این درخت بی‌نام قدیمی‌ترین درخت زنده‌ای است که در آمریکای شمالی شناخته شده و مکان دقیق آن، مانند بسیاری از دیگر درختان قدیمی، فاش نشده است.
پژوهشگران درختان دیگری را نیز در همان منطقه پیدا کردند که بیش از دو هزار سال سن داشتند، ولی از آنجا که صرفا از بخش کوچکی از درختان این منطقه نمونه‌برداری کردند، احتمال آن هست که درختان سرو طاس مسن‌تری نیز در این منطقه وجود داشته باشد.
۷- درخت سی‌بی-۹۰-۱۱ (با دست‌کم دو هزار و ۴۳۵ سال قدمت)
سن کاج‌های زبرمیوه کوهستان راکی (Pinus aristata) به سن اقوامشان، کاج زبرمیوه غربی، نمی‌رسد، اما حیاتشان هنوز ادامه دارد. مطالعه‌ای که در سال ۱۹۹۲ منتشر شد، شواهدی ارائه کرد که نشان می‌دهد این درخت دست‌کم دو هزار و ۵۰۰ سال عمر می‌کند.
این گروه درختان کوه سیاه و کوه آلماگره در کلرادو را بررسی کرد و در کوهستان راکی ۱۲ کاج زنده زبرمیوه با قدمتی بیش از هزار و ۶۰۰ سال، و چهار کاج با عمر بیش از دو هزار و یک‌صد سال پیدا کردند. سی‌بی-۹۰-۱۱، با قدمت دست‌کم دو هزار و ۴۳۵ سال، قدیمی‌ترین درخت این منطقه است.
۸- سرو کوهی بی‌نام کیلیان (دو هزار و ۲۳۰ سال قدمت)
پژوهشگران در سال ۲۰۱۹ کهن‌ترین درخت چین– سرو کیلیان (Juniper przewalskii) را شناسایی کردند که در دلینگا، واقع‌در استان چینگ‌های، قرار دارد و در سال ۲۰۰۹ حدود دو هزار و ۲۳۰ سال قدمت داشت. این سرو کوهی یا ارس یکی از ۹۸ اصله درخت ثبت‌شده در چین است که بیش از یک‌هزار سال قدمت دارد.
۹- درختان تاییدنشده
در سرتاسر جهان درخت‌هایی هست که مردم آن مناطق طبق سنتی شفاهی ادعا می‌کنند قدمتشان به هزاران سال می‌رسد. ازجمله سرو ابرکوه (ابرقو یا زرتشت) ایران (Cupressus sempervirens) که گفته می‌شود بیش از چهار هزار و ۵۰۰ سال قدمت دارد و دیگری کافور بزرگ تاکئو، درخت کافوری (Cinnamomun camphora) در ژاپن که می‌گویند بیش‌از سه‌هزار سال قدمت دارد.
یک درخت سرخدار معمولی (Taxus baccata) در شمال ولز هست که گفته می‌شود قدمت آن به پنج هزار سال می‌رسد، و درخت سرخدار فورتینگال در اسکاتلند که برخی از بومیان آن را ۹ هزار ساله می‌دانند.
سن این درخت و بسیاری درختان دیگر مانند آن، از نظر علمی تایید نشده، بنابراین سن واقعی آن‌ها ناشناخته است.
