خسارت سالانه سوء‌مدیریت پسماند به محیط زیست ایران: ۴۵ هزار میلیارد تومان

سالانه حدود ۲۱ میلیون تن پسماند عادی در کشور تولید می‌شود که از این مقدار در حدود ۷۰ درصد پسماندهای تر و بقیه پسماندهای خشک است

 پسماندهای پلاستیکی در ایران ـ BEHROUZ MEHRI / AFP

مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران می‌گوید به‌علت امحای غیرعلمی پسماند‌ها، نبود تفکیک مناسب، تصفیه نشدن شیرابه‌ها، و کاستی‌های دیگری که در نظام مدیریت پسماند وجود دارد، سالانه نزدیک به ۴۵ هزار میلیارد تومان به محیط‌زیست کشور خسارت وارد می‌شود.

مهدی خادم‌ثامنی، مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست، روز دوشنبه ۲۲ خرداد (۱۲ ژوئن) در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا به‌مناسبت هفته محیط‌زیست گفت که آمارها نشان می‌دهد که سالانه حدود ۲۱ میلیون تن پسماند عادی در کشور تولید می‌شود که از این مقدار در حدود ۷۰ درصد پسماندهای تر و بقیه پسماندهای خشک است.

او گفته است که این میزان خسارت در یک پروژه تحقیقاتی در سال ۱۳۹۸ برآورد شده است. محققان برای به دست آوردن آمار خسارت مالی ناشی از سوءمدیریت پسماندها و شیرابه‌ها، ابتدا ارزش تقریبی منابع آب، خاک، هوا و دیگر منابع طبیعی را برآورد کردند و ضمن تخمین آسیبی که هر کدام از محل‌های دپوی پسماند به عرصه‌های طبیعی وارد می‌کند، مبلغ خسارت را محاسبه کردند.

او افزوده است که این آمار هشداری است به مسئولان که متوجه باشند مدیریت نشدن پسماند، دپوی انبوه زباله در طبیعت، و شیرابه‌های حاصل از آن چه خسارت شدیدی به کشورمان وارد می‌کند.

خادم‌ثامنی همچنین تاکید کرده است که تعداد «مراکز دفن مهندسی پسماند» در ایران بسیار محدود است و در اغلب محل‌های دفن پسماند، زباله‌ها به صورت تلنباری و خاک‌پوشانی دفن می‌شوند که آثار مخرب متعددی برای طبیعت دارد. 

او خواستار آن شده است که دولت به سمت احداث هرچه بیشتر مراکز دفن مهندسی پیش برود تا آلودگی حاصل از پسماندها و شیرابه‌ها بر منابع آبی و خاکی کشور کمتر شود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

این مدیر سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین گفته است که در سال‌های اخیر، تعداد مراکز دفن پسماند در کشورمان کمتر و به ۳۰۱ سایت کاهش یافته است. این اقدام در راستای هدف‌گذاری محیط‌زیستی منطقه‌ای برای رسیدن به «پسماند صفر» صورت گرفته است، اما هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.

خادم‌ثامنی با اشاره به اینکه تعداد مراکز دفن مهندسی پسماند عادی در ایران بسیار انگشت‌شمار است، گفت که مجتمع آرادکوه در جنوب تهران، که حجم ورود پسماند به آن از سایر مراکز دفن کشور بیشتر است، بیش از ۵۰ سال قدمت دارد. یا سایت سراوان رشت که ۴۰ سال قدمت دارد. از سوی دیگر، این تصفیه‌خانه‌ها هنوز نمی‌توانند اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD) موجود در شیرابه را تا حد استاندارد تعیین شده کاهش دهند.

این مدیر سازمان حفاظت محیط‌زیست همچنین تاکید کرده است که مرکز دفع پسماند باید محلی برای استحصال (بهره‌برداری از) گاز متان داشته باشد، زیرا نشت این گاز از سایت‌های دپوی پسماند می‌تواند باعث انباشته شدن آن در اتمسفر شود، همان‌طور که در سال گذشته گزارشی از وجود ابر متان در جنوب تهران منتشر شد که احتمالا ناشی از خروج چندین ساله گاز متان از مجتمع دفن زباله آرادکوه است.

خادم‌ثامنی گفته است که قرار بود یک شرکت از کره جنوبی اقدام به استحصال گاز متان از مجتمع آرادکوه کند، اما به‌علت تحریم‌ها این قرارداد اجرا نشد.

او بهره‌برداری نشدن از گاز متان را خطرناک و باعث وقوع آتش‌سوزی در سایت‌های دفن پسماند ارزیابی کرده است.

خادم‌ثامنی همچنین گران شدن قیمت زمین را یکی از مشکلات عمده بر سر راه مکان‌یابی مناسب برای احداث مراکز جدید دفن زباله دانسته است.

او در پایان این مصاحبه گفته است که مهم‌ترین نیاز امروز ایران احداث مراکز دفن مهندسی زباله برای پایداری زیست‌بوم (اکوسیستم) و جلوگیری از آلودگی منابع آبی و خاکی است. او همچنین خواستار تفکیک پسماند در مبدا، تخصیص بودجه مناسب، برنامه‌ریزی دقیق، عزم ملی در سطوح کلان کشور، و همراهی جوامع محلی شده است.