ملا عبدالله سرحدی، استاندار طالبان در بامیان، از دستور ملا عمر برای تخریب بوداهای بامیان در سال ۲۰۰۱ دفاع کرد و آن را «تصمیم خوب» خواند. طالبان اخیرا ادعا کرده‌اند که سعی می‌کنند میراث‌های فرهنگی و تاریخی را حفظ و از آن‌ها به‌عنوان منبع درآمد استفاده کنند.

عبدالله سرحدی در مصاحبه با واشنگتن‌پست گفت به حفاظت از آثار فرهنگی متعهد است، اما «گردشگران باید به سمت مکان‌های دیگر هدایت شوند.»

سرحدی افزود: «ما مسلمان هستیم. ما باید خواسته‌های خدا را دنبال کنیم.» استاندار کنونی طالبان در بامیان که در سال ۲۰۰۱ و در زمان تخریب بوداها به دستور ملا عمر، یک فرمانده نظامی بود، از دستور نابودی بوداها دفاع کرد.

ملا عمر دستور تخریب بوداهای بامیان را که نادرترین آثار فرهنگی در افغانستان بودند، در سال ۲۰۰۱ صادر کرد. ملا عمر این تندیس‌ها را « خدایان دروغ » نامید. با وجود مخالفت‌های فراوانی که علیه این فرمان ملا عمر صورت گرفت، رهبر و بنیان‌گذار طالبان با انفجار بمب و شلیک سلاح سنگین، پیکره بوداهای بامیان را که یکی ۵۳ متر و دیگری ۳۵ متر بود ویران کرد.

این بوداها در سال‌های ۵۰۷ و ۵۵۴ میلادی ساخته شده‌اند و نمادی از دوران رواج آیین بودا (بودیسم) در افغانستان محسوب می‌شوند.

بوداهای بامیان در فهرست میراث‌های فرهنگی سازمان ملل ثبت شده‌اند و در ۲۰ سال دولت جمهوری، تلاش‌هایی برای بازسازی آنان انجام شد.

«اینجا آینده خوبی وجود ندارد»

واشینگتن‌پست به نقل از ساکنان بامیان و چندتن از فروشندگان لباس‌های سنتی محلی و تابلوهایی از بوداهای بامیان نوشت که با سلطه طالبان بر افغانستان، حضور گردشگران داخلی و خارجی در این استان، ۵۰ درصد کاهش یافته است.

یکی از فروشندگان در مرکز بامیان، با شرط فاش نشدن نامش، گفت: «اگر اوضاع به همین منوال پیش برود، مغازه دوام نخواهد آورد.» او افزود که روز قبل طالبان مرکز آموزش خصوصی را که او در آن تحصیل می‌کند، بازرسی کردند و با پیدا کردن پسران و دختران در یک کلاس درس، مرکز آموزشی را تعطیل کردند.

او ادامه داد: «من می‌ترسم. اینجا آینده خوبی وجود ندارد.»

ساکنان بامیان در حالی از محدودیت‌های وضع‌شده شاکی‌اند و از آینده ناامید شده‌اند که رسانه‌های طالبان و مسئولان این گروه، با بزرگ‌نمایی درباره حضور چند گردشگر خارجی، مدعی‌اند که اوضاع در بامیان بهتر شده است و ساکنان محلی که بیشتر هزاره‌ و شیعه‌اند، از سلطه این گروه رضایت دارند.

طالبان در دی‌ماه ۱۳۷۹ و پس از تصرف مرکز بامیان، وارد شهرستان یکاولنگ شدند و ۳۰۰ غیرنظامی هزاره را کشتند. درباره این حادثه که با عنوان «قتل عام یکاولنگ» از آن یاد می‌شود، بارها بررسی و تحقیق شد، اما تاکنون هیچ یک از فرماندهان طالبان و به‌ویژه ملا عبدالله سرحدی -استاندار کنونی طالبان در بامیان که در آن زمان در این استان مسند نظامی داشت- بازجویی و بازداشت نشدند.

با این حال، طالبان با فروش بلیت به بازدیدکنندگان مکان‌های فرهنگی و تاریخی در بامیان، سعی می‌کنند از این استان کوهستانی و فقیرنشین درآمد کسب کنند.

شماری از گردشگران که از بوداهای بامیان بازدید کردند، به واشینگتن‌پست گفتند که نمی‌توان به طالبان برای حفاظت از مکان‌های فرهنگی و تاریخی اعتماد کرد. یکی از گردشگران به نام سید، گفت: «آن‌ها [طالبان] در تخریب این چیزها حرفه‌ای هستند، نه در بازسازی آن‌ها.»

گردشگر دیگر که از ایران برای بازدید بوداها به بامیان سفر کرده است، گفت: «طالبان ذهنیتی از ۵۰۰ سال پیش دارند. آن‌ها ازنظر ذهنی قادر به استفاده از این مکان نیستند.»

با فروپاشی دولت جمهوری و تسلط طالبان بر افغانستان، بسیاری از سازمان‌های بین‌المللی فعال در این کشور ازجمله باستان‌شناسان، افغانستان را ترک کردند. هم‌زمان نگرانی‌ها درباره به غارت رفتن میراث‌های فرهنگی افزایش یافت و گزارش‌هایی از بامیان منتشر شد که حاکی از دست‌اندازی طالبان به مکان‌های فرهنگی و غارت بناهای تاریخی بود. هرچند طالبان این گزارش‌ها را رد کردند، اما ساکنان بامیان با ارسال عکس و ویدیو به رسانه‌ها، نشان دادند که اعضای این گروه شب‌هنگام در اطراف بوداهای بامیان، نقاطی را برای یافتن اشیای گران‌بها حفر می‌کنند.

در همین حال، فیلیپ مارکیز که ریاست یک هیئت باستان‌شناسی فرانسوی متمرکز بر افغانستان را بر عهده دارد، می‌گوید که بیشتر نگران سایر مکان‌های کمتر معروف است. او افزود که اخیرا تیم تحقیقاتی‌اش با بررسی تصاویر ماهواره‌ای از شمال افغانستان، نشانه‌هایی از حفاری‌های بزرگ را مشاهده کرده است. آن‌ها نگران‌اند که افغان‌های ناامید از وضعیت اقتصادی به فروش آثار باستانی روی آورند.