سخنگوی سازمان امور مالیاتی از درآمد نجومی چهره‌های تاثیرگذار فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی در ایران خبر داد و اعلام کرد روند محاسبه و اخذ مالیات از این افراد آغاز شده است.

مهدی موحدی بک‌نظر با تایید اجرایی‌شدن طرح «مالیات‌ستانی از چهره‌های تاثیرگذار فضای مجازی» تصریح کرد تراکنش‌های واریزی برای ۱۲۳ فعال فضای مجازی در سال ۱۴۰۰ بیش از دو هزار و سیصد میلیارد تومان بوده و برای این افراد حدود ۱۷ میلیارد تومان مالیات تشخیص داده شد که ۲۳ نفر از آن‌ها مالیات را پذیرفتند.

سخنگوی امور مالیاتی از شناسایی ۵۵۱ کاربر و فعال مجازی در این بررسی خبر داد که به گفته او، بر اساس مصوبه بودجه سال ۹۹ مشمول پرداخت مالیات‌اند.

در بودجه سال ۹۹، مجلس اداره مالیات را ملزم کرد تا طبق بند ز تبصره ۶ قانون بودجه سال ۹۹، کاربران دارای بیش از ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده در رسانه‌های اجتماعی را که از محل درآمد تبلیغات، مشمول مالیات شدند، شناسایی و از آن‌ها مالیات‌ستانی کند.

این مصوبه اگرچه مورد اعتراض فعالان شناخته‌شده رسانه‌های اجتماعی قرار گرفت، اما به نظر می‌رسد عزم دولت بر اخذ مالیات از این افراد اجرایی شده، هرچند مبلغ مالیات اعلام‌شده بر اساس درآمد این افراد بسیار ناچیز است.

اگر زمان تصویب این طرح برخی چهره‌های سرشناس فضای مجازی مدعی بودند هدف آن اجبار به کوچ صفحات پربازدید از اینستاگرام به بسترهای مجازی مشابه داخلی‌ است؛ اما به گفته مدیران امور مالیاتی دلیل‌ اخذ نکردن مالیات از کاربران رسانه‌های بومی همچون روبیکا، نوپا بودن آن‌ها و نبود کاربرانی با سقف ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده در آن‌ها است.

از سوی دیگر، با وجود ادعای چهره‌های رسانه‌های اجتماعی مبنی بر بدعت در اخذ مالیات از فعالان رسانه‌های اجتماعی، این قانون در بسیاری از کشورهای دیگر اجرایی و صفحات پربازدید که اقدام به اخذ تبلیغات می‌کنند ملزم به پرداخت مالیات‌اند.

بر اساس گفته‌های سخنگوی سازمان امور مالیاتی در مصوبه مجلس نیز این شرط لحاظ شده و صرف داشتن دنبال‌کننده بیش از ۵۰۰ هزار نفر ملاک اخذ مالیات نبوده و این کاربران در صورت انتشار تبلیغات در صفحات خود مشمول پرداخت مالیات می‌شوند.

آنچه بر اساس رقم درآمد فعالان فضای مجازی می‌تواند مورد بررسی قرار بگیرد اثبات تاثیرگذاری رسانه‌های اجتماعی بر ذائقه مخاطبان ایرانی با وجود محدودیت‌ها و فیلترینگ گسترده است.

رقم اعلام‌شده از طرف مهدی موحدی همچنین حاکی از افول جایگاه اثربخشی صداوسیما است که نشان می‌دهد رسانه‌های مجازی برای شرکت‌ها و تولیدکنندگان ارزش تبلیغاتی بیشتری پیدا کرده‌اند.

برخی مشاوران امور تبلیغات بر این نکته تاکید دارند که سرعت اثربخشی تبلیغات در رسانه‌های اجتماعی به نسبت رسانه‌های دیگر از عوامل مهم اقبال تولیدکنندگان به معرفی محصول خود از طریق این صفحه‌ها است.

از سوی دیگر، باید در نظر گرفت تنوع قیمت تبلیغ در این صفحات سبب شده صاحبان کسب‌وکارهای کوچک بسته به بودجه خود، فرصت تبلیغ در این فضا را داشته باشند که این مسئله بدل به مزیت اصلی تبلیغات از طریق فعالان رسانه‌های اجتماعی شده است.

اما برخی از چهره‌های رسانه‌های اجتماعی داخلی، این طرح را موجب رونق صفحاتی می‌دانند که مالکان آن‌ها در خارج از ایران فعالیت دارند.  صفحاتی که شیوه واریز مبالغ تبلیغ به آن‌ها الزاما به یک حساب بانکی مشخص ختم نشده و مالکان این صفحات در زمان دریافت تبلیغ اطلاعات حساب افراد مختلفی را در اختیار تبلیغ‌دهنده می‌گذارند.

اما سخنگوی سازمان امور مالیاتی گفته است در کنار رصد تراکنش حساب افراد، یکی از راهکارهای تعریف‌شده برای صفحات پربازدید، بررسی تراکنش شرکت‌های واسط تبلیغ‌دهنده است که این مسئله می‌تواند مهم‌ترین راه دور زدن قانون را که همان ارائه اطلاعات حساب متنوع به مشتری است، از میان بر دارد.

آنچه بر ابهام ماجرا افزوده این مسئله است که اگر دولت به کسب درآمد مالیاتی از طریق رصد فعالیت فعالان رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی فکر می‌کند، چرا از یک سو، رقم مالیات اعلام‌شده به نسبت درآمد این افراد ناچیز است و چرا از سویی دیگر، رسانه‌های اجتماعی در ایران فیلتر شده‌اند.

کمااینکه مبالغ اعلام‌شده کنونی متعلق به سال مالی ۱۴۰۰ است که هنوز رسانه اینستاگرام در ایران فیلتر نبوده است. اما منتقدان سیاست‌های فیلترینگ دولت مدعی‌اند میزان درآمد ناشی از این طرح برای دولت به حدی نیست که تاثیری بر سیاست‌های کلان محدودکننده اینترنت بگذارد.

همان‌طور که فعالان رسانه‌های اجتماعی نیز بر این باورند این طرح در صورت تکمیل با معافیت مالیاتی برای رسانه‌های اجتماعی داخلی، به یکی از ابزارهای فشار حکومت برای کوچ کاربران پربازدید به پلتفرم‌های داخلی بدل می‌شود.