ذبیح‌الله مجاهد، هفتم سپتامبر ۲۰۲۱ و در جریان اعلام کابینه رسمی طالبان، در پاسخ به پرسشی گفت حکومت طالبان به‌زودی در جامعه جهانی به رسمیت شناخته خواهد شد. اکنون دو سال پس‌ازاین سخن ذبیح‌الله مجاهد، رژیم طالبان مانند کره شمالی، یک رژیم خودکامه، سرکوبگر و بدتر از آن، منزوی و بدون مشروعیت بین‌المللی است.

حدود شش ماه پس از شکل‌گیری کابینه طالبان و در اوج سفرهای رهبران این گروه به کشورهای منطقه و همچنین سفر پیاپی دیپلمات‌های کشورهای مختلف به کابل، ذبیح‌الله مجاهد بار دیگر با ابراز امیدواری گفت مسیرهای دستیابی به مشروعیت بین‌المللی به روی طالبان باز است. او در پاسخ به پرسش یک خبرنگار درخصوص اینکه چرا هیچ دولتی رژیم طالبان را به رسمیت نشناخته است، برافزوخته شد و گفت جهان مجبور خواهد شد تا رژیم طالبان را به رسمیت بشناسد.

مجاهد افزود اگر جهان می‌خواهد از افغانستان آسیب نبیند، باید حاکمیت طالبان را به رسمیت بشناسد. معنی حرف او این بود که طالبان تنها در ازای به رسمیت شناخته‌ شدن به‌عنوان دولت رسمی افغانستان، حاضر است مانع تهدیدهایی شود که امنیت جهان را به خطر می‌اندازد.

هم‌زمان با این صحبت‌های ذبیح‌الله مجاهد، شورای امنیت سازمان ملل متحد و سازمان‌های پژوهشی ناظر بر فعالیت گروه‌های تروریستی گزارش‌هایی منتشر کردند که نشان می‌دهد القاعده در افغانستان احیا شده است و چندین سازمان تروریستی بین‌المللی ازجمله تحریک طالبان پاکستان، جماعت انصارالله، حرکت اسلامی ازبکستان، حزب اسلامی ترکستان شرقی و چند سازمان دیگر در افغانستان حضور دارند و از حمایت طالبان برخوردارند. علاوه بر این گروه‌ها، داعش خراسان که رقیب سرسخت طالبان است نیز در افغانستان حضور دارد و با حمله‌های مرگبار به طالبان و غیرنظامیان، حضور قدرتمند خود را ثابت کرده است.

بااین‌حال، موضع دولت‌های جهان و سازمان ملل متحد در قبال به رسمیت شناختن رژیم طالبان به‌عنوان دولت رسمی افغانستان، از همان ابتدا روشن بود. رهبران دولت‌های جهان و مقام‌های سازمان ملل بارها در اعلامیه‌ها و سخنرانی‌های خود گفته‌اند که ضمانت اجرای توافقنامه دوحه که در فوریه ۲۰۲۰ میان طالبان و دولت آمریکا امضا شد، رعایت حقوق بشر و حقوق زنان و تشکیل دولت فراگیر با حضور همه اقوام افغانستان است و این موارد موجب دستیابی طالبان به مشروعیت جهانی خواهد شد.

طالبان که به باور بسیاری از کارشناسان، به کمک توافقنامه صلح دولت آمریکا به قدرت بازگشتند، در دو سال گذشته هیچ اقدامی درزمینه اجرای پیش‌شرط‌های دولت‌های جهان برای دستیابی به مشروعیت بین‌المللی نکرده‌اند. ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان که در خفا در قندهار زندگی می‌کند، آوریل ۲۰۲۲ در نخستین‌ سخنرانی‌اش در حضور چهار هزار عضو و هوادار طالبان در کابل، از دولت‌های اسلامی خواست که رژیم طالبان را به رسمیت بشناسند.

طالبان از ملا هبت‌الله آخوندزاده به‌عنوان «امیرالمومنین» نام می‌برند و در دو سال گذشته هیچ‌یک از کشورهای اسلامی، حتی پاکستان که دولت حامی و همسو با این گروه خوانده می‌شود، رژیم این گروه را به رسمیت نشناختند.

اکنون که طالبان که برای تجلیل از دومین سال سلطه بر افغانستان آماده می‌شوند، تلاش برای دستیابی به مشروعیت بین‌المللی را تشدید کرده‌ا‌ند. این تلاش‌ها در حالی تشدید شده است که تعامل این گروه با جهان، نسبت به ماه‌های نخست سلطه بر افغانستان دشوارتر شده است. شماری از دولت‌های جهان تا آوریل ۲۰۲۱ که تحصیل دختران بالاتر از کلاس ششم در افغانستان ممنوع شد، به تغییر مثبت در عملکرد طالبان در زمینه آموزش دختران و زنان و اشتغال آنان خوش‌بین بودند.

با تعطیلی مدارس دخترانه و در ادامه آن، تعطیلی دانشگاه‌ها و ادارات دولتی و غیردولتی به روی زنان، بسیاری از دولت‌های جهان از تعامل با طالبان و امیدواری درخصوص تغییر رویکرد این گروه، ناامید و سرخورده شدند.

اخیرا طالبان هیئتی به کشورهای اندونزی و مالزی فرستادند تا درباره به رسمیت شناختن این گروه رایزنی کنند. تاکنون جزئیاتی از صحبت‌های نمایندگان طالبان و مقام‌های دولت اندونزی و مالزی منتشر نشده است، اما مقام‌های این دو کشور در صحبت با رسانه‌ها تایید کرده‌اند که یک هیئت از طالبان به این دو کشور سفر کرده‌اند.

همچنین قرار است مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، اواخر ماه جاری میلادی، به دوحه پایتخت قطر سفر کند و در آنجا با مقام‌های آمریکایی ملاقات کند. امیرخان متقی و شماری دیگر از اعضای کلیدی طالبان در فهرست تحریم‌های آمریکا و سازمان ملل و همچنین در فهرست ممنوعیت سفر قرار دارند، اما به نظر می‌رسد این سفر به درخواست دولت قطر و با رضایت شورای امنیت سازمان ملل انجام می‌شود.

هرچند هیچ تغییر مثبتی در رویکرد طالبان صورت نگرفته است، اما تلاش دولت آمریکا برای حمایت از بقای حکومت این گروه، امید را در دل طالبان درخصوص دوام سلطه بر افغانستان زنده نگه ‌داشته است. طالبان در توافقنامه دوحه، به دولت آمریکا تعهد دادند که رابطه خود را با سازمان‌های تروریستی بین‌المللی قطع می‌کنند، حقوق بشر و حقوق زنان را رعایت می‌کنند، دولت فراگیر تشکیل می‌دهند و اجازه نمی‌دهند از خاک افغانستان برای حمله علیه دیگر کشورها استفاده شود. اما در دو سال گذشته، حضور تروریست‌های بین‌المللی در افغانستان ثابت شد، زنان به شدیدترین شیوه سرکوب شدند و از حق تحصیل و اشتغال منع شدند، دولت فراگیر تشکیل نشد و کشتار نظامیان و کارکنان دولت پیشین افغانستان نیز ادامه یافت.

آصف درانی، فرستاده ویژه دولت پاکستان در امور افغانستان، روز دوشنبه گذشته از گفت‌و‌گو درباره به رسمیت شناختن رژیم طالبان خبر داد و هیئت‌ طالبان نیز در راه قطر است تا با نمایندگان آمریکا در این زمینه صحبت کنند. هرچند ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز سه‌شنبه گفت که به رسمیت شناختن طالبان به رعایت و عمل به محتوای توافقنامه دوحه بستگی دارد، اما مطرح شدن این مسئله در بحث‌های رسمی نمایندگان دولت‌ها نشان می‌دهد که ممکن است برخی دولت‌های همسو با طالبان، برای تامین منافع خود در افغانستان، از مسائلی که پیش‌ازاین به‌عنوان پیش‌شرط مطرح کرده‌اند صرف‌نظر کنند.