در ماه‌های گذشته، آمارهای متفاوتی از کمبود دارو در ایران منتشر شده بود. اکنون، سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس از کمبود بیش از ۲۰۰ قلم دارو در ایران خبر داده است. سلمان اسحاقی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با اعلام این خبر گفت: «کمیسیون به‌دفعات موضوع بحران دارویی را به دولت گوشزد کرده، اما توجه چندانی به این موضوع نشده و نتیجه این بی‌توجهی کمبود بیش از ۲۰۰ قلم دارو در کشور است و تداوم این بی‌توجهی‌ها هم افزایش مرگ‌و‌میر‌ها را در پی خواهد داشت.»

این نماینده مجلس گفت: «در نشست امروز کمیسیون تاکید شد که رئیس‌جمهور باید نسبت به تشکیل فرماندهی واحدی برای مقابله با بحران دارویی اقدام کند تا در بی‌توجهی نسبت به این موضوع، در آینده با مرگ‌و‌میر‌هایی در پی کمبود دارو در کشور مواجه نشویم.»

در یک سال گذشته، بیماران خاص در ایران با معضل جدی تامین دارو مواجه بودند. دولت برای بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان، شرایط عجیبی ایجاد کرده است. این بیماران دیگر نمی‌توانند اقدام به خرید مستقیم دارو کنند. بیماران برای برخی داروهای مهم سرطان که ماهانه استفاده می‌شوند، هر بار باید به وزارت بهداشت مراجعه و مجوز خرید دارو را دریافت کنند. اما دولت با همین روش نیز نتوانسته است داروی بیماران را تامین کند و تعدادی از داروها در بازار یافت نمی‌شود و دولت اقدام به واردات آن‌ها نکرده است.

در این شرایط، بیماران دو راه برای دریافت دارو دارند. اولین راه اعتماد به دلالان و دریافت دارو از مکان‌هایی مانند ناصرخسرو است، که خطر جانی استفاده از این داروها برای بیماران بسیار بالا است. شرایط نگهداری برخی از این داروها به‌گونه‌ای است که اگر درجه حرارت از حد تعیین‌شده بالاتر یا پایین‌تر برود، کیفیت و اثربخشی‌اش را از دست می‌دهد.

روش دیگر بیماران خاص برای دریافت داروهایشان واردات از کشورهای همسایه است. برخی بیماران مجبور می‌شوند به کشورهای همسایه سفر کنند تا دارو بخرند و با خود به ایران بیاورند. برخی کانال‌های تلگرامی و وب‌سایت‌ها نیز اقدام به فروش داروهای خاص کرده‌اند و مدعی‌اند که دارو را از کشورهای همسایه به ایران وارد می‌کنند.

ترکیه، آذربایجان، عراق و پاکستان کشورهای مقصد خرید داروی بیماری‌های خاص است. به ادعای یکی از این وب‌سایت‌ها، سفارش داروهای کمیاب از ترکیه گزینه بهتری است، زیرا سیستم درمانی ترکیه در مقایسه با کشورهای همسایه از سطح بهتری برخوردار است و داروهای موجود در این کشور باید استانداردهای ویژه را گذرانده باشند.

با همه این‌ها، دولت کماکان در تامین نیاز دارویی کشور عقیم مانده است و تامین دارو با قیمت‌ بالا باعث شده است که برخی بیماران از ادامه روند درمان منصرف شوند و به استفبال مرگ خاموش بروند. در زمستان سال قبل، کارشناسان بخش دارو و درمان و فعالان مدنی در مورد کمبود و گرانی دارو در سال ۱۴۰۲ هشدار دادند؛ و البته، از اعتبار ۶۴ هزار میلیارد تومانی یارانه طرح «دارویار» در بودجه ۱۴۰۲ نیز به‌روشنی مشخص بود که حتی در صورت تخصیص کامل این اعتبار یارانه‌ای، باز هم مشکلات دارویی کشور با شدت بیشتر ادامه خواهد داشت، هم دارو گران خواهد شد و هم به تبع آن، «پرداخت از جیب مردم» افزایش می‌یابد.

حسینعلی شهریاری، نماینده مجلس، نیز در نشست علنی یکشنبه ۱۵ مرداد در مجلس شورای اسلامی، درباره مشکلات دارویی شهروندان گفت: «کمبود قابل‌توجه دارو را شاهد هستیم که سازمان برنامه و بودجه منابع مالی را به‌موقع تامین نمی‌کنند، بانک مرکزی و گمرک مشکلاتی به وجود می‌آورند. باید دعا کنیم که فرزندان مسئولان بیمار شوند تا به دارو احتیاج پیدا کنند و فکر جدی برای رفع مشکلات دارویی مردم داشته باشند.»

هفته گذشته هم محمد عبده‌زاده، رئیس هیئت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، در نامه‌ای خطاب به بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با تاکید بر موضوع «ضرورت بازنگری فوری در سیاست‌های دارویی»، در مورد احتمال بروز بحران جدی در حوزه دارویی کشور هشدار داد.

او در بخشی از این نامه تاکید کرد که وضعیت نقدینگی کارخانجات تولیدی دارو به‌حدی بحرانی است که حتی کارخانه‌های قدیمی با قدمت چند‌ ده‌ساله توان پرداخت به‌موقع حقوق و دستمزد را ندارند یا به‌سختی این کار را انجام می‌دهند. عبده‌زاده همچنین گفت به این مشکلات باید بی‌نظمی در تخصیص ارز و تخصیص ندادن بودجه کافی به دارو در لایحه بودجه کشور را نیز باید افزود.

سلمان اسحاقی، سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس، می‌گوید: «کمیسیون بهداشت سه گزارش نظارتی در مورد بحران دارویی و ملزومات پزشکی را در صحن علنی مجلس قرائت کرد و در نشست امروز هم مشخص شد که وزارت بهداشت و اقتصاد، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی به تکالیف خود عمل نکردند.»

اسحاقی تاکید کرد که ابراهیم رئیسی باید برای جلوگیری از مرگ‌و‌میر‌ بیماران در پی کمبود دارو در ایران، یک واحد فرماندهی در دولت به‌منظور مقابله با بحران دارو تشکیل دهد. اما جالب این‌جا است که با وجود تمام این مشکلات، چندی پیش دولت در خبری اعلام کرد که ۴۰۰ تن دارو برای راهپیمایی اربعین، به عراق ارسال خواهد شد.

پیش از این نیز بارها خبرهایی از قاچاق دارو به عراق شنیده شده بود. در حالی که ایران با کمبود سرم‌ و دارو روبرو بود، برخی خبرها حاکی از آن بود که دارو و سرم از بازار ایران به عراق ارسال می‌شود. سازمان اطلاعات ارتش عراق در مهر ۱۳۹۹ اعلام کرد که ۱۹ کامیون حاوی صدها هزار قلم دارو را که از ایران به عراق قاچاق شده بود توقیف کرده است. در آن زمان، مشاور وزیر بهداشت در واکنش به این خبر، به وب‌سایت خبری رکنا گفت «بعید است داروهای خاص» در این محموله‌ها باشد و طبق آنچه اعلام شده، این داروها از داروخانه خریداری شده است.