نشست مشورتی جده در‌باره جنگ اوکراین که در آن مشاوران امنیت ملی بیش از ۴۰ کشور از‌جمله چین، هند، ایالات متحده و کشورهای اروپایی شرکت کردند، از زمان برگزاری تا‌کنون پیوسته ستایش و تمجید می‌شود.

این نشست که به‌دلیل مشورتی بودن، انتظار نمی‌رفت بیانیه پایانی داشته باشد، توانست به موفقیت چشمگیری دست یابد، به‌ویژه اینکه عربستان سعودی زمینه‌های مناسبی را برای این نشست فراهم کرده بود و این امر باعث شد کنفرانس جده با صدور بیانیه نهایی، کار خود را پایان دهد.

اکنون این پرسش مطرح می‌شود که عربستان سعودی چگونه به کسب این دستاورد موفق  شد؟

دلیل موفقیت عربستان سعودی این است که این کشور مسیر بی‌طرفی مثبتی را در قبال بحران اوکراین اتخاذ کرد و در حالی‌که بی‌طرفی در سیاست در برخی از موارد نتایج منفی در‌پی دارد، اما رهبری عربستان سعودی به‌ویژه با ابتکارهای شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، توانست -به‌رغم کارزارهای پر سر‌و‌صدای غرب که تلاش کرد عربستان سعودی را به‌طور منفی به جنگ روسیه و اوکراین مرتبط کند- در این زمینه به موفقیت چشمگیری دست یابد.

عربستان سعودی زمانی موفق به کسب این دستاورد شد که از آغاز امر، این واقعیت را ثابت کرد که تنها میانجی صلح است و روابط یکسانی با همه طرف‌های بحران دارد و در سایه این راهبرد‌ توانست همه این طرف‌ها را در یک نشست در شهر جده جمع کند. عربستان سعودی با اتخاذ مواضع رسمی در رای‌گیری درباره جنگ اوکراین و تلاش‌های موفقیت‌آمیزی که برای آزادی اسیران جنگی انجام داد، نخستین گام را در راستای بی‌طرفی مثبت در قبال جنگ اوکراین برداشت.

سپس ولیعهد عربستان سعودی با اعزام شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی به کی‌یف، موضع متفاوتی اتخاذ کرد که توجه جهان را به خود جلب کرد. از آن زمان، جهان نقش مثبت عربستان سعودی در حل این بحران خطرناک که سراسر دنیا را تهدید می‌کند مشاهده کرد.

اما برجسته‌ترین اقدام عربستان سعودی، دعوت از رئیس‌جمهوری اوکراین برای شرکت در نشست سران کشورهای عربی در جده بود. در این نشست، ریاض برنامه راهبردی و راه‌حل‌هایی را که می‌تواند به بحران اوکراین کمک کند ارائه کرد و این فرصت را برای رئیس‌جمهوری اوکراین فراهم ساخت تا با طرف‌هایی که از او حمایت نمی‌کردند دیدار کند، اگرچه آن‌ها لزوما با او دشمنی نداشتند.

البته اوکراینی‌ها نیاز داشتند صدای خود را به گوش جهانیان برسانند و این خواسته در نشست سران کشورهای عربی در جده تحقق یافت.

سپس عربستان سعودی با برگزاری نشست مشورتی جده در سطح مشاوران امنیت ملی که در آن ۴۲ کشور، به‌‌ویژه چین و سازمان ملل متحد شرکت کردند، فرصت بزرگ‌تری را برای اوکراینی‌ها فراهم کرد تا همه به سخنان و پیام‌های آن‌ها گوش دهند.

موضع چین در قبال بحران اوکراین را نمی‌توان «بی‌طرفانه» توصیف کرد، هرچند این کشور پیشنهادهایش را ارائه کرده بود. حضور چین در نشست جده اهمیتی بسیاری داشت، زیرا چین در کنفرانس کپنهاگ شرکت نکرد، اما در کنفرانس جده حضور یافت.

این نشست به اوکراینی‌ها فرصت داد پیام خود را مستقیما به چین و سایر کشورهای مهم برسانند، به‌ویژه اینکه آندری یرماک، فرستاده اوکراین در نشست جده، دیدارهای دوجانبه‌ای با نمایندگان بیش از ۳۰ کشور حاضر در نشست جده داشت.

به همین دلیل، وزارت امور خارجه آمریکا از حضور چین در کنفرانس جده قدردانی کرد. البته واشینگتن از اهمیت این امر برای اوکراینی‌ها آگاه است و می‌داند که حضور چین می‌تواند هرگونه اقدام بعدی برای دستیابی به راه‌حل را تضمین کند. این در حالی است که چین نیز برپایی این نشست را ستود و آمادگی خود را برای شرکت در جلسات مشورتی آینده اعلام کرد.

در واقع، نشست مشورتی جده به منظور ارائه راه‌حلی برای جنگ اوکراین نبود، بلکه هدف آن هموار کردن مسیر راه‌حل‌های ممکن بود و عربستان سعودی توانست در این زمینه به موفقیتی دست یابد که همه شاهد آن بودیم.

دلیل این موفقیت این است که عربستان سعودی سیاست بی‌طرفانه و مثبتی را دنبال می‌کند که ناشی از نقش جهانی آن در همه مسائل است و این واقعیتی انکارناپذیر است که می‌توان آن را بخشی از موفقیت‌های داخلی و خارجی عربستان سعودی به رهبری شاهزاده محمد بن سلمان دانست.

برگرفته از روزنامه الشرق‌الاوسط