گروگان‌گیری، پول یا سلاح هسته‌ای؛ در توافق ایران و آمریکا چه چیز مهم‌تر است؟

اورشلیم پست: در جریان توافق ایران و آمریکا، شرایط هسته‌ای ایران نادیده گرفته می‌شود

Atomic Energy Organization of Iran / AFP

اورشلیم‌پست در یادداشت تحلیلی که روز یکشنبه سیزدهم اوت (۲۲ مرداد) منتشر کرد، به تحولاتی چون آزادی زندانیان دوتابعیتی، آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران و توافق هسته‌ای پرداخت که میان جمهوری اسلامی ایران و غرب در حال رخ دادن است.

نویسنده یادداشت این رسانه اسرائیلی با اشاره به اینکه در این زمینه تعداد سوال‌ها بسیار بیشتر از پاسخ‌هایی است که تاکنون دو طرف ارائه داده‌اند، نوشت: «توجه رسانه‌ها بیشتر به آزادسازی زندانیان دوتابعیتی معطوف شده و اینکه آیا آن‌ها آزاد می‌شوند یا نه، همچنین اینکه چگونه وجوه مسدودشده در کره جنوبی قرار است به تهران برسند و در چه مواردی هزینه شوند.»

به نوشته این رسانه، در جریان توافق میان دو طرف، آمریکا احتمالا این را که آیا آیت‌الله‌ها همچنان به جلوگیری از حمله نیروهای نیابتی‌‌شان به نیروهای آمریکایی در خاورمیانه ادامه می‌دهند یا خیر، به‌دقت زیر نظر خواهد داشت. اتحادیه اروپا نیز امیدوار است با توافقی که حاصل خواهد شد، بتواند ایران را وادار کند کمک فعالانه به روسیه در جنگ با اوکراین را متوقف کند؛ اما در این میان، مهم‌ترین جنبه این توافق احتمالی برای اسرائیل آن است که وضعیت برنامه هسته‌ای ایران در آن به‌طرز خطرناکی مغفول مانده است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

در ادامه این یادداشت اشاره شده است: «اوت ۲۰۲۲ در توافق موردبحث میان جمهوری اسلامی و آمریکا، کاهش سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران تا رسیدن به سطوح تاییدشده در برجام، یعنی کمتر از یک‌سوم مقدار موردنیاز برای تولید سلاح هسته‌ای، مدنظر قرار داشت. در آن زمان، امتیاز جدید غرب به جمهوری اسلامی این بود که به تهران اجازه می‌داد سانتریفیوژهای پیشرفته جدیدش را که بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ غیرقانونی محسوب می‌شدند، ذخیره کند.»

با این حال، در اواسط ژوئن ۲۰۲۳، این معامله از دیدگاه اسرائیل بدتر هم شد. اگرچه از جنبه مثبت می‌توان گفت که غرب تنها بخشی از تحریم‌ها علیه ایران را کاهش می‌دهد، از جنبه منفی باید اشاره کرد که تهران دیگر مجبور نیست اورانیوم غنی‌شده‌اش را کاهش دهد و فقط باید غنی‌سازی سطح ۶۰ درصد را متوقف کند. علاوه بر این، اگر قرار باشد در آینده، توافق بزرگ‌تری منعقد شود، مشخص نیست آیا  در موضوع هسته‌ای ایران مجبور شده در ازای کاهش بخشی از تحریم‌ها تعهد جدی داشته باشد یا اینکه همه‌چیز موقتی و داوطلبانه است.

نویسنده یادداشت اورشلیم‌پست در ادامه تاکید می‌کند: «با توجه به شواهد موجود، به نظر می‌رسد غرب برای کاهش تنش‌ها با ایران هرچه در توان دارد، انجام خواهد داد. این اتفاق به‌ویژه در شرایطی رخ می‌دهد که دولت جو بایدن در جریان انتخابات پیش‌رو در آمریکا نمی‌خواهد دچار چالش امنیتی با جمهوری اسلامی شود. اگر بایدن بتواند مسائل مربوط به تهران را به هر طریقی حل‌وفصل کند، می‌تواند مدعی شود که به پیروزی دست یافته است یا دست‌کم این نگرانی را نخواهد داشت که با موقعیت‌های امنیتی جدید و بی‌ثبات‌کننده مواجه شود.»

در ادامه این تحلیل رسانه اسرائیلی آمده است: «با تمام این‌ها، اسرائیل فراتر از انتخابات نوامبر ۲۰۲۴ ایالات متحده به ماجرا نگاه می‌کند. با آنچه در حال رخ دادن است، تا اکتبر ۲۰۲۵ بسیاری از نقض‌ تعهدهای ایران می‌تواند به نوعی مجاز شناخته شود و ایران سانتریفیوژهای بیشتری داشته باشد که نوعی هدیه دولت بایدن به آیت‌الله‌ها است. این‌ها در شرایطی است که اورشلیم امیدوار بود در توافق دو طرف، دست‌کم ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران کاهش یابد و از ادامه هرگونه غنی‌سازی در سطح بالا یا متوسط جلوگیری شود.»

نویسنده این یادداشت نتیجه‌گیری می‌کند: «آنچه باید درباره آن صادق باشیم، این است که اگر توافق میان ایران و آمریکا ذخایر اورانیوم جمهوری اسلامی را کاهش ندهد و بدتر از آن اگر غنی‌سازی ۶۰ درصد را متوقف نکند، غرب ایران را به عنوان یک کشور در آستانه هسته‌ای‌شدن به رسمیت خواهد شناخت. این موضوع، گزینه‌های مانور اسرائيل را کاهش می‌دهد و ابزار دیپلماتیکی را که می‌توان برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای از آن استفاده کرد، محدود و نیاز به حمله نظامی را محتمل‌تر می‌کند. در چنین شرایطی، اگرچه ترس حاکمان جمهوری اسلامی از حمله‌ اسرائیل ممکن است مانع عبورشان از خط قرمز تولید تسلیحات هسته‌ای شود، غرب باید بیش از هر زمان دیگری هرگونه حرکت مشکوک هسته‌ای جدید ایران را زیرنظر داشته باشد.»