مقام‌های روسیه تایید کرده‌اند که یوگنی پریگوژین، فرمانده گروه مزدوران واگنر، در جریان سقوط یک جت شخصی کشته شده است.

بر اساس گزارش‌هایی که خبرگزاری دولتی ریانووستی و تلویزیون دولتی روسیه منتشر کرده‌اند، ده سرنشین این هواپیما که گفته شده متعلق به گروه واگنر بوده، از جمله سه خدمه و نیز دیمیتری اوتکین، بنیانگذار این گروه، کشته شده‌اند.

اما دلیل سقوط این هواپیما چه بوده است؟ هنوز دلیل مشخصی برای این سانحه ذکر نشده است و مقام‌های روسیه گفته‌اند که در حال تحقیق و انجام عملیات جستجو هستند.

جت امبرائر، سابقه‌ای خوب و قابل قبول از نظر ایمنی پرواز دارد و همین امر، موجب تقویت این گمان شده است که سقوط هواپیما، نتیجه شورش نافرجام دو ماه پیش گروه واگنر به فرماندهی پوگنی پریگوژین بوده است؛ گمانه‌ای که انگشت اتهام را به سمت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، نشانه می‌رود.

مایلز اوبراین، خبرنگار پرسابقه علم و هوافضا در همین زمینه به شبکه سی ان ان گفت: «چنین هواپیمایی، بدون اینکه اتفاقی بسیار غیرعادی برایش رخ دهد، این‌گونه سقوط نمی‌کند.»

او گفت به نظر می‌رسد برخی از قطعات ساختاری و آیرودینامیکی هواپیما گم شده‌اند.

به گفته اوبراین، این احتمال وجود دارد که سقوط هواپیما ناشی از انفجاری در داخل یا خارج از هواپیما باشد، مانند انفجار مواد منفجره در داخل هواپیما و یا اصابت موشک به هواپیما.»

دیوید سوسی، بازرس سابق ایمنی در اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده، نیز سقوط هواپیما به دلیل انفجار در داخل و یا اصابت موشک از خارج را محتمل دانست و به سی ان ان گفت هواپیما در حالی که تنها یک بال داشت، سقوط کرد.

هرچند اکنون رسانه‌های دولتی روسیه کشته شدن یوگنی پریگوژین را تایید کرده‌اند و حتی یک کانال تلگرامی نیز به گروه واگنر نیز، سرانجام شامگاه چهارشنبه پس از تردیدهای اولیه، از کشته شدن پریگوژین خبر داد، منابع خبری مستقل هنوز قادر به تایید مرگ او نیستند.

با این همه، بر اساس ویدیو دیگری که خبرگزای دولتی ریانووستی منتشر کرده، چهار رقم آخر شماره ثبت‌شده بر موتور این هواپیما، با شماره ثبت شده هواپیمای شخصی یوگنی پریگوژین یکسان است.

مجازات یک شورشی؟جت امبائری که اکنون گمان می‌رود هواپیمای شخصی یوگنی پریگوژین بوده، دو ماه پس از شورش او و گروه مزدوران تحت فرمانش علیه کرملین سقوط کرده است.

در آن زمان، پریگوژین و نیروهایش مکان‌های نظامی کلیدی را در بخش‌هایی از روسیه تصرف و به سمت مسکو حرکت کردند.

شورش گروه واگنر، در میانه جنگ بحران، بزرگ‌ترین چالش برای حکوت ولادیمیر پوتین در تمام دوران ۲۳ ساله‌ای که او قدرت را در دست داشته محسوب می‌شود.

در روز ۲۴ ژوئن، وضعیت در روسیه و به‌ویژه مسکو به‌شدت غیر عادی بود. نیروهای مسلح در خیابان‌های پایتخت مستقر شده بودند و به‌نظر می‌رسید گروه واگنر که به ۲۰۰ کیلومتری مسکو رسیده بود، به زودی وارد پایتخت می‌شود اما ناگهان و قبل از هر رویارویی مسلحانه‌ای، یوگنی پریگوژین از پایان شورش و عقب‌نشینی نیروهای خود خبر داد.

پا در میانی رئیس‌جمهوری بلاروس که از نزدیک‌ترین متحدان پوتین محسوب می‌شود، باعث شد که فرمانده گروه واگنر، این تصمیم را بگیرد و اعضای گروهش را به بلاروس منتقل کند.

او پس از مدتی به روسیه و مرکز فرماندهی گروه واگنر در شهر سن پترزبورگ بازگشت، اما بسیاری از ناظران، از همان زمان او را «مرده» می‌انگاشتند؛ زیرا در اینکه پوتین از مجازات فردی که چالشی چنین بزرگ را برایش آفریده چشم نخواهد بود، تردید نداشتند.

حتی پس از اعلام خبر سقوط هواپیما و احتمال کشته شدن یوگنی پریگوژین، مقام‌های بلندپایه کشورهای دیگر از بیان چنین گزینه‌ای خودداری نکردند.

جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا گفت: «به‌طور دقیق نمی‌دانم چی اتفاقی افتاده؛ اما اگر گزارش‌ها تایید شود شگفت‌زده نخواهم شد. اتفاق‌های زیادی در روسیه رخ می‌دهد که پوتین پشت آن است.»

بیل برنز، رئیس سیا و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، نظرات مشابهی را بیان کرده‌اند و به سابقه طولانی بازپرداخت پوتین و دفعات مرگ منتقدان یا مخالفان روسی در شرایط مرموز اشاره کرده‌اند.

میخایلو پودولیاک، مشاور رئیس‌جمهوری اوکراین هم در این باره گفت: « این حذف نمایشی، پیامی از پوتین به نخبگان روسیه در آستانه انتخابات ۲۰۲۴ است؛ مراقب باشید، خیانت مساوی با مرگ است.»

زبیگنیو راو، وزیر امور خارجه لهستان نیز گفت: «مخالفان سیاسی که ولادیمیر پوتین آنها را تهدیدی برای قدرت خود می‌داند، به‌طور طبیعی نمی‌میرند.»

بیل برودر، منتقد پوتین که تا پیش از اخراج از روسیه از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در این کشور بود، به سی ان ان گفت از اینکه پریگوژین پس از شورش همچنان زنده مانده بود، شگفت‌زده بوده است.

او گفت ممکن است دیگر رهبران گروه واگنر و متحدان پریگوژین اکنون در حال فرار یا پنهان شدن باشند.

با این همه، در سن پترزبورگ، شماری از طرفداران گروه واگنر و یوگنی پریگوژین در مقابل دفتر مرکزی این گروه جمع شدند و با گذاشتن گل و شمع به او ادای احترام کردند.

گروه واگنر در میان گروهی از ملی‌گرایان روسیه طرفدارانی دارد.

هرچند در اوکراین وضعیت کاملا متفاوت است و کسی از کشته شدن یوگنی پریگوژین ناراحت نخواهد شد. گروه واگنر در جنگ اوکراین نقشی عمده ایفا کرده و در تصرف چند شهر از جمله باخموت دست داشته است.