سی‌ان‌ان شنبه، دوم سپتامبر (۱۱ شهریور)، در گزارشی، به نقش خانواده‌های ژاپنی در یافتن شریک عاطفی برای جوانانشان پرداخت که به سختی موفق می‌شوند رابطه برقرار کنند.

نویسنده این گزارش، تجربه‌اش را از حضور در میان گروهی متشکل از ۶۰ مرد و زن ژاپنی در شهر اوزاکا بیان می‌کند که نه برای رویدادی فرهنگی یا ورزشی، بلکه برای یافتن شریک مناسب برای فرزندانشان، دور هم جمع شده‌اند.

در این جلسه به نام «خواستگاری»یا اصطلاح ژاپنی «اومیای» (omiai)، پدرومادرهای سالمند با حضور در اتاق کنفرانسی بزرگ و دیدار با سایر والدین، در مورد فرزندان جوان و هنوز مجردشان صحبت می‌کنند و امیدوارند که گزینه برای آن‌ها مناسبی بیابند.

در بخشی از این گزارش آمده است: «هر یک از والدین یک قطعه عکس و پرسشنامه‌ای در مورد اطلاعات فرزند یا فرزندان خود در دست دارند. بیشتر عکس‌ها مربوط به مجردان ۳۰ و ۴۰ ساله است. یک زن ۶۰ ساله با افتخار از پسر ۳۴ ساله‌اش سخن می‌گوید که معلم مدرسه ابتدایی است. مردی ۸۰ ساله در مورد پسر ۴۹ ساله‌اش که کارمند شرکت برق است، می‌گوید. این رویداد را یک موسسه خصوصی برگزار کرده است و هر یک از والدین، ۱۴ هزار ین (۹۶ دلار) برای شرکت در آن پرداخته‌اند.»

با افزایش هزینه‌های زندگی، چشم‌انداز اقتصادی ضعیف و فرهنگ کاری سختگیرانه، جوانان این کشور کمتر از گذشته به ازدواج و بچه‌دار شدن فکر می‌کنند. در نتیجه، اینک این پدرومادرهای ژاپنی پس از آن برای یافتن شریک عاطفی یا همسر مناسب برای فرزندشان دست‌به‌کار شده‌اند.

 نوریکو میاگوشی، مدیر شرکتی که حدود دو دهه است این‌گونه نشست‌های «خواستگاری» را سازماندهی می‌کند، درباره این رخداد می‌گوید: «در شرایط کنونی این ایده که والدین به فرزندانشان برای ازدواج کمک کنند، رایج‌تر شده است. در گذشته ممکن بود مردم از حضور در این رویدادها خجالت بکشند، اما اوضاع زمانه عوض شده و بحران یافتن زوج مناسب، باعث شده است که تعداد بیشتری به استفاده از این روش روی آورند.»

ژاپن در جایگاه سومین اقتصاد بزرگ جهان، ازدواج‌، اینک زادوولد و جمعیت کمتری در قیاس با گذشته دارد و نمودار جمعیتی آن از مدت‌ها پیش در مسیر نزولی قرار گرفته است.

طبق داده‌های دولت ژاپن در ۲۰۲۱، تعداد ازدواج‌های ثبت‌شده جدید به ۵۰۱ هزار و ۱۱۶ مورد کاهش یافته که کمترین تعداد ازدواج‌ از پایان جنگ جهانی دوم در ۱۹۴۵ محسوب می‌شود.

میانگین سن ازدواج جوانان ژاپنی در ۲۰۲۱، برای مردان ۳۴ سال بوده است، در حالی که در ۱۹۹۰، میانگین سنی ۲۹ سال ثبت شده بود. برای زنان نیز در ۲۰۲۱، میانگین سنی ۳۱ سال برای ازدواج ثبت شد که از میانگین سنی ۲۷ سال در ۱۹۹۰ بیشتر است.

در کنار کاهش ازدواج‌ها، کاهش نرخ باروری نیز مطرح بوده و در سال گذشته به پایین‌ترین سطح، یعنی ۱.۳، رسیده که از نرخ لازم برای حفظ یک جمعیت پایدار، معادل ۲.۱، بسیار پایین‌تر است.

این مسائل دردسر فزاینده‌ای برای دولت ژاپن ایجاد کرده است که باید به نحوی، هزینه مراقبت‌های بهداشتی و بازنشستگی جمعیت رو به سالمندی‌ را در کشور تامین کند.

فومیو کیشیدا، نخست‌وزیر ژاپن، اوایل سال جاری میلادی از یک طرح چند تریلیون ینی با هدف افزایش نرخ زاد‌و‌ولد پرده‌برداری کرد. از جمله مشوق‌های ارائه‌شده به والدین، کمک‌هزینه ماهیانه ۱۵هزار ین (۱۰۰ دلار) برای هر فرزند تا دو سال، و ۱۰ هزار ین برای هر فرزند سه سال به بالا بود.

با این حال، کارشناسان جمعیتی معتقدند که بدون افزایش نرخ ازدواج، بعید به نظر می‌رسد که تلاش برای افزایش نرخ زا‌د‌وولد نتیجه‌بخش باشد. به گفته آن‌ها، مشکل اصلی جوانان ژاپنی در مسیر ازدواج و فرزنددار شدن، نگرانی‌های آنان از کاهش قدرت اقتصادی و ثروت ملی، مشکل در حفظ امنیت اجتماعی، و از‌دست‌دادن فعالیت و سرمایه اجتماعی درصورت فرزندآوری است.

آنان تاکید می‌کنند که چنین نیست که جوانان ژاپنی دیگر تمایلی به ازدواج نداشته باشند، بلکه طبق نظرسنجی موسسه ملی جمعیت و تامین اجتماعی در سال گذشته، حدود ۸۰ درصد هنوز هم به ازدواج تمایل دارند، اما بیشتر آن‌ها معتقدند که موانع سر راهشان پایدار و مشکلاتشان حل‌ناشدنی است؛ به‌ویژه از این‌رو که از دهه ۱۹۹۰ با چشم‌انداز شغلی ضعیف و دستمزدهای ثابت روبه‌رو بوده‌اند.

بر اساس گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، میانگین دستمزد سالانه در ژاپن از ۱۹۹۱ تا ۲۰۲۱ فقط پنج درصد افزایش یافته است، در حالیکه در سایر اقتصادهای گروه هفت مانند فرانسه و آلمان، میانگین افزایش دستمزدها در همین دوره زمانی، حدود ۳۴ درصد بوده است.

به گفته یکی از کارشناسان جمعیتی ژاپن، «اگر ۷۰ ساعت در هفته کار کنید، مطمئنا شریک مناسبی نخواهید داشت، زیرا زمانی برای ملاقات با او ندارید. عمق این بحران را می‌توان در قفسه سوپرمارکت‌ها مشاهده کرد؛ جایی که قفسه‌ها پر از غذاهای آماده بسته‌بندی‌شده برای یک نفر است، یا در خیابان‌هایی پر از آپارتمان‌های کوچک که برای زندگی مجردی ساخته شده‌اند. ژاپن دوران کنونی، به نحوی طراحی شده است تا زندگی مجردی را تا حد امکان آسان کند.»

در همین حال، برخی بر این نکته تاکید می‌کنند که هزینه‌های اقتصادی، تنها دلیل فرار زنان از ازدواج و فرزندآوری نیست. به باور آنان، ژاپن جامعه‌ای به‌شدت مردسالار باقی مانده است که با وجود تلاش‌های دولت برای مشارکت بیشتر مردان در امور خانه، اغلب از زنان متاهل انتظار می‌رود که وظایف بیشتری بر عهده گیرند.