در آستانه سالگرد کشته شدن مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی تهران و آغاز خیزش سراسری ایرانیان، محدودیت‌های امنیتی از جمله اختلال در اینترنت به‌ میزان محسوسی افزایش یافته و هرچند دولتی‌ها ادعا می‌کنند دلیل اختلال اینترنت «توسعه زیرساخت‌ها» است، بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین میزان اختلال در شمال غربی ایران ثبت شده؛ جایی که قرار است تا چند روز دیگر میزبان نخستین سالگرد مهسا امینی باشد.

سازمان غیر دولتی نت‌بلاکس که وضعیت اینترنت در سراسر جهان را رصد می‌کند، روز دوشنبه ۲۰ شهریور از اختلال شدید اینترنت در ایران خبر داد و اعلام کرد که از ساعت ۱ بامداد دوشنبه، میزان دسترسی به اینترنت در ایران به ۷۱ درصد کمتر از موارد عادی رسید و موجب شد کاربران به سایت‌های داخلی و خارجی دسترسی نداشته باشند.

بر مبنای گزارش نت‌بلاکس، این اختلال در بامداد یکشنبه نیز با شدت کمتری رخ داد. با این حال پیگیری‌ رسانه‌های داخلی ایران از وزارت ارتباطات و شرکت ارتباطات زیرساخت در مورد دلیل اختلال اینترنت ساعت‌ها بدون پاسخ ماند. روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی به نقل از «شنیده‌ها» نوشت که شرکت ارتباطات زیرساخت در یک هفته اخیر تغییرات گوناگونی روی شبکه اینترنت کشور اعمال کرده است که دلیل آن‌ها هم مشخص نیست.

در نهایت نیز شرکت ارتباطات زیرساخت با انتشار اطلاعیه‌ای، اختلال در اینترنت را تایید کرد و مدعی شد که این اختلال به‌منظور «ارتقا و توسعه ظرفیت شبکه ارتباطات زیرساخت» و در ساعت‌های کم‌ترافیک بوده است.

شرکت ارتباطات زیرساخت در اطلاعیه‌اش، از تداوم اختلال‌ها خبر داد و اعلام کرد که «دان‌تایم شبکه ارتباطی زیرساخت در بامداد روزهای یکشنبه و دوشنبه هفته جاری در بعضی مراکز انجام شد و با توجه به تعدد مراکز و گستردگی شبکه ارتباطی شرکت ارتباطات زیرساخت، این تغییرات به‌صورت مرکز به مرکز و طی چندین روز انجام می‌شود».

تغییراتی که شرکت ارتباطات زیرساخت از آن‌ها سخن می‌گوید، به‌طور معناداری با سالگرد مهسا امینی و خیزش سراسری مردم ایران هم‌زمان شده است.

اختلال در اینترنت و محدود کردن راه‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی در مواقعی که اعتراض‌های مردمی جریان دارد، رویه مرسوم جمهوری اسلامی است و از آنجا که اطلاع‌رسانی درباره برگزاری مراسم سالگرد کشته‌شدگان خیزش سراسری و فراخوان‌های تجمع‌های اعتراضی از طریق پلتفرم‌های اینترنتی انجام می‌شود، دور از انتظار نیست که اختلال اینترنت نیز برنامه‌ریزی‌شده و هدفمند باشد.

حکومت ایران پس از شروع جنبش زن، زندگی، آزادی، پلتفرم‌های پرکاربرد مانند اینستاگرام و واتس‌اپ را فیلتر و پهنای باند خارجی در ایران را محدود کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی ماه‌های گذشته، ایران یکی از کشورهای رکورددار محدودیت‌های اینترنتی در جهان بوده است.

فیلتر اینستاگرام و واتس‌اپ و دیگر رسانه‌های اجتماعی پرطرفدار طی یک سال گذشته بازار فروش فیلترشکن‌ها را داغ کرد. حالا با گذشت حدود یک سال از این محدودیت‌ها، زمزمه‌هایی شنیده می‌شود مبنی بر اینکه وابستگان حکومت از این بازار پررونق سود سرشار کسب کرده‌اند. پیش‌تر روزنامه جمهوری اسلامی در گزارشی به مسئولان حکومتی کنایه زده و از آن‌ها خواسته بود برای همیشه نسبتشان را با مافیای فیلترشکن مشخص کنند.

در یک سال اخیر، موضوع اینترنت طبقاتی هم به‌تناوب در رسانه‌ها مطرح شد. در حالی‌ که مردم عادی برای دسترسی به اینترنت باید فیلترشکن تهیه کنند، افراد نزدیک به حکومت با مجوز نهادهای دولتی و امنیتی، به کمک سیم‌کارت‌هایی مخصوص به اینترنت بدون فیلتر دسترسی دارند.

ابراهیم رئیسی که در کارزارهای انتخاباتی‌ خود ادعا کرده بود پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام را فیلتر نمی‌کند، در نشست خبری که هم‌زمان با دومین سال استقرار دولت سیزدهم برگزار شد، به‌صراحت گفت که پلتفرم‌های خارجی در صورتی رفع‌ فیلتر می‌شوند که به دولت جمهوری اسلامی پاسخگو باشند.

شرکت نوآفرین (استارت‌اپ) پادرو که در زمینه ارائه خدمات به فروشگاه‌های اینستاگرامی فعالیت می‌کند، اوایل تیرماه در گزارشی آماری اعلام کرد که تا پیش از آغاز محدودیت‌های اینترنتی در شهریور ۱۴۰۱ در بستر اینستاگرام، بیش از ۶۳۰ هزار فروشگاه آنلاین فعال بودند. سلب دسترسی آزاد به اینستاگرام موجب شد تعداد این فروشگاه‌ها در آذرماه به ۲۲۰ هزار برسد. همچنین سفارش‌های روزانه از ۷۳۰ هزار مورد به ۱۵۰ هزار مورد کاهش یافت. فروش روزانه فروشگاه‌ها نیز از ۱۲۰ میلیارد تومان به ۱۷ میلیارد رسید و فروشندگان بیش از ۲۷ هزار میلیارد ضرر کردند.