معمولا وقتی جایی از بدن دچار زخم، بریدگی و خراشیدگی میشود، محل را فشار میدهیم تا جلو خونریزی را بگیریم، خونریزی قطع میشود و ظرف یک تا دو هفته زخم بهبود پیدا میکند.
اما خون چگونه در بدن جریان پیدا میکند، چرا خونریزی میکنیم و از آن مهمتر، چگونه جلو خونریزی را میگیریم؟ مایکل سکرس، متخصص خونشناسی از دانشگاه میامی، در مقالهای که در وبسایت کانورسیشن منتشر شده است به این سوال پاسخ میدهد.
خون از چه تشکیل شده است؟
خون مایعی با ترکیب پیچیده است. خون از گلبولهای قرمز تشکیل شده است که به بافتهای بدن اکسیژن میرسانند؛ گلبولهای سفید که با عفونتها مبارزه میکنند؛ و پلاکتها که جمع میشوند تا به قطع خونریزی کمک کنند. گلبولهای قرمز پروتئین مخصوصی موسوم به هموگلوبین دارند که عامل رنگ قرمز خون است.
بخش زردرنگ و مایع خون پلاسما نام دارد. بیش از ۹۰ درصد پلاسما از آب تشکیل شده و بخش باقیمانده حاوی مولکولهایی است که به لخته شدن خون و قطع خونریزی کمک میکنند.
خون از کجا میآید و به کجا میرود؟
مغز استخوان محلی است که گلبولها ساخته و وارد رگها میشوند، لولههایی که مسیر سفر خون در سراسر بدن را تشکیل میدهند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
رگها خون را به قلب میرسانند و از شاهرگهای قلب به باقی بدن منتقل میشود. خون روزانه حدود ۱۹ هزار و ۳۱۲ کیلومتر در رگهای بدن انسان بالغ سفر میکند.
قلب موتوری قدرتمند است که خون را داخل رگها پمپ میکند تا اکسیژن و مواد مغذی را به اندامها و پوست برساند. ابتدا، بطن راست قلب خون را به ریهها پمپ میکند که حاوی اکسیژن هوایی است که تنفس میکنیم. در اینجا، هموگلوبین گلبولهای قرمز اکسیژن را میگیرد و به قلب میبرد.
سپس، بطن چپ قلب خون حاوی اکسیژن را به باقی بدن میرساند. گلبولهای قرمز پس از اینکه محموله اکسیژن را تحویل دادند، به بطن راست قلب بازمیگردند تا باز هم اکسیژن بگیرند و دوباره به سراسر بدن سفر کنند.
چرا خونریزی میکنیم؟
پوست لایهای محافظ روی بدن ایجاد میکند. وقتی این لایه آسیب میبیند، رگهای خونی زیر آن بلافاصه پاره میشوند، و خون به بیرون نشت میکند.
بریدگی کوچک فقط رگهای کوچک نزدیک به پوست را پاره میکند، و فقط اندکی خون بیرون میچکد. بریدگی عمیق ممکن است رگهای بزرگتر را پاره کند و باعث خونریزی بیشتری شود. وقتی دست یا پایمان به جایی میخورد، رگهای کوچک پاره میشوند بدون اینکه پوست آسیب ببیند، خون زیر پوست جمع و کبودی ایجاد میشود.
از آنجا که قلب همچنان خون را به سراسر بدن پمپ میکند، خون همچنان نشت میکند تا وقتی محل آسیبدیدگی بسته شود. برای قطع خونریزی، رگ پارهشده مواد شیمیایی آزاد میکند تا پروتئینهایی فعال شوند که تجمع میکنند و روی حفره را میپوشانند. به این ترتیب، رگ بسته و جلو خروج خون بیشتر گرفته میشود. احتمالا نتیجهاش را روی پوستتان دیدهاید: روی خراشیدگی یا بریدگی زخم میبندد.
فشار دادن جراحت در قطع خونریزی موثر است زیرا دیوارههای رگ را به هم میفشارد تا جریان خون کاهش پیدا کند و این به تشکیل لخته برای پوشاندن بریدگی و آغاز روند ترمیم کمک میکند.