منابع غربی هر چه بیشتر نسبت به این موضوع مطمئن میشوند که یک موشک ضدهوایی ایران باعث سقوط پرواز بین المللی 752 اوکراین شده، که تهران را به مقصد کیِف ترک میکرد.
بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، گفت: «اطلاعاتی وجود دارد که نشان میدهد این پرواز با یک موشک زمین به هوای ایرانی سرنگون شده.» و «این ممکن است غیرعمدی بوده باشد.»
وی افزود: «ما مشغول همکاری نزدیک با کانادا و شرکای بینالمللی خود بوده و نیاز به تحقیقی کامل و شفاف داریم.» جانسون همچنین تایید کرد که چهار بریتانیایی در این سانحه جان خود را از دست دادهاند. پیشتر گفته میشد که تعداد قربانیان بریتانیایی سه نفر است.
بیانیه او پس از این اعلام شد که مقامات آمریکایی و جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، گفتند شواهد نشان از ایران دارد که موشک شلیک شده از سوی ایران عامل سقوط هواپیما بوده.
در میان انکار پرخاشآمیز تهران از پذیرش مسئولیت، گفتههای مقامات ایالات متحده در چندین رسانه بازتاب یافت که اعلام کردند نهادهای جاسوسی آمریکا یک رادار روشن و چند موج مادون قرمز را از طریق تصاویر ماهوارهای ردگیری کردند.
این منابع میگویند که این شواهد، بیانگر شلیک موشکها و وقوع یک انفجار است. به باور این منابع ایران به اشتباه این هواپیما را هدف قرار داده است.
ترودو نیز این موضوع را بازگو کرده و در یک کنفرانس مطبوعاتی حزن آلود، اعلام کرد: «اطلاعات نشان از این دارد که این هواپیما توسط یک موشک زمین به هوای ایرانی سرنگون شده. این میتواند غیرعمدی بوده باشد.»
دومینیک راب، وزیر امور خارجه بریتانیا، پس از دیدار با همتای کانادایی خود گفت که دولتش «با این ارزیابی کانادا موافق است.»
او افزود: «رژیم ایران باید درها را به روی جامعه بینالمللی باز کند - که شامل ایجاد دسترسی به محل سقوط هواپیما نیز میشود، تا ما بتوانیم هرچه سریعتر به حقیقت دست یافته و از این طریق به خانوادههای قربانیان توضیح دهیم چه بر سر عزیزانشان آمد.»
راب در ادامه گفت: «خانوادههای قربانیان حق دارند حقیقت را بدانند، فارغ از اینکه خانوادههای کانادایی، بریتانیایی، اوکراینی، سوئدی، آلمانی یا افغان باشند.»
تصاویری که گفته میشود مربوط به محل سقوط هواپیماست، بقایای موشکی را نشان میدهد که به نظر میرسد یک موشک «تور» ساخت روسیه باشد. تهران 29 موشک «تور» را به عنوان بخشی از یک معامله بزرگ تسلیحاتی در سال 2007 از روسیه خریداری کرد.
خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، از قول علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی ایران، گفت که «غیرممکن است موشکی به هواپیمای اوکراین برخورد کرده باشد. چگونه ممکن است که هواپیمایی مورد اصابت راکت یا موشک قرار بگیرد [و بعد خلبان آن] تلاش کند که هواپیما را به فرودگاه بازگرداند؟»
تصویر ویدیویی نیز منتشر شده که ادعا میشود مربوط به برخورد موشک با هواپیمای اوکراینی است.
یک تصویر ویدیویی که به دست فعال ایرانی، نریمان غریب، رسیده ظاهراً نشان میدهد که یک جسم پرنده، پیش از شعله ورشدن، رو به بالا در حرکت است که به نظر میرسد سطح زیرین یک هواپیمای جت است. در حدود 10 ثانیه پس از جرقه زدن نور در آسمان، صدای انفجاری شنیده میشود که میتواند نشانگر این نکته باشد که هواپیما در هنگام حادثه تقریبا 3500 متر از دوربین فاصله داشته.
پژوهشگران دیجیتال در شرکت «بلینگ کت» میگویند که در تحقیقات اولیه خود این ویدیو را با منطقهای در غرب «پرند»، در نزدیکی تهران، مرتبط دانستهاند؛ محلی که تصویر واضحی از مسیر پرواز شوم 752 را نشان میدهد.
دونالد ترامپ روز پنجشنبه اعلام کرد که این سانحه مرگبار ممکن است که به اشتباه انجام شده باشد و گفت فکر نمیکند که نقص فنی عامل سقوط هواپیما بوده باشد.
او خطاب به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «من تردیدهای خودم را دارم. نمیخواهم بیانشان کنم. وقتی نگاه میکنم، چیز غمانگیزی میبینم. یکی باید در طرف دیگر مرتکب اشتباهی شده باشد ... سیستم ما نه؛ مشکل از جانب ما نبوده.»
رئیس جمهوری آمریکا گفت که هواپیما در «منطقه ناآرامی» در حال پرواز بوده و افزود «اتفاق بسیار وحشتناکی رخ داده.»
پیشتر یک مقام ارشد امنیتی اوکراین گفت: «یکی از محتملترین تئوریها» این است که یک حمله موشکی عامل این سانحه هوایی بوده. تمامی 176 سرنشین این هواپیما، شامل نُه خدمه پرواز جان خود را از دست دادند.
اولکسی دانیلوف، دبیر شورای امنیت ملی اوکراین گفت که مقامات این کشور در سفری کوتاه به ایران، به دنبال این بودند که شاید لاشه موشک یا مدرکی از یک حمله با راکت را بیابند.
او افزود: «از آنجایی که اطلاعاتی درباره یافتن اجزای یک موشک در نزدیکی محل سقوط هواپیما در اینترنت منتشر شده، حمله با راکت، احتمالا با سیستم موشکی «تور»، در میان محتملترین تئوریهاست.»
فیلیپ اینگرام، افسر سابق اطلاعات نظامی بریتانیا، تاخیر احتمالی در ارائه نتایج تحقیقات از سوی آمریکا را به این شکل توضیح داد که اعلام «تایید محتمل» میتواند شیوهای از «انتشار اطلاعات بسیار طبقهبندی شده باشد، به گونهای که امکان گریز از آن را نیز داشته باشید.»اینگرام در ادامه گفت: «اگر موشک دارای اندازه خاصی بوده باشد، احتمالا شلیک آن در شبکه ماهوارهای ایالات متحده ثبت شده است.»
© The Independent