نیروهای اسرائیل درصورتی که بخواهند عملیات برنامه‌ریزی شده‌ای را برای حمله زمینی به غزه آغاز کنند، باید با شبکه هزارتوی تونل‌های این گروه در زیر نوار غزه روبرو شوند.
به گزارش اکسیوس، این تونل‌ها برای حماس چه از منظر تهاجمی و چه از منظر دفاعی حیاتی‌اند. اسرائیل این تونل‌ها را «متروی غزه» می‌نامد و شبه‌نظامیان حماس از آن‌ها برای قاچاق، ذخیره تجهیزات و فرار از سیستم‌های ردیابی استفاده می‌کنند. این تونل‌ها پیچیدگی نبرد در یک محیط متراکم شهری را چندبرابر می‌کنند.
به گفته یکی از سخنگویان حماس، دست‌کم تعدادی از گروگان‌هایی که این گروه در حمله ۷ اکتبر به اسرائیل اسیر کرده است، در این تونل‌ها نگهداری می‌شوند. همین موضوع بر پیچیدگی عملیات زمینی در غزه می‌افزاید.
اگرچه این عملیات هنوز آغاز نشده، اما ارتش اسرائیل ۳۰۰ هزار نیروی نظامی ذخیره را به جبهه فراخوانده و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل جنگی «طولانی و دشوار» را پیش‌بینی کرده است.

چرا حماس از تونل استفاده می‌کند؟
حماس از این تونل‌ها برای قاچاق کالا، ذخیره تسلیحات، تدارک عملیات و آموزش نیروها پنهان از دید سیستم‌های پیشرفته جاسوسی و دسترسی نیروی هوایی اسرائیل استفاده می‌کند.
حماس همچنین از تاسیسات زیرزمینی برای مونتاژ و ذخیره بخش‌هایی از زرادخانه عظیم موشکی و سکوهای پرتاب خود استفاده می‌کند.
به خاطر وجود همین تونل‌ها، در صورت آغاز عملیات زمینی، سربازان اسرائيلی با خطراتی همچون کمین‌ها و تله‌های انفجاری در زمین‌های ناآشنا مواجه خواهند بود.

شبکه تونل‌ها چقدر گسترده است؟
غزه یکی از متراکم‌ترین جمعیت‌های جهان را در خود جای داده است. حدود دو میلیون نفر در مساحتی حدود ۳۶۰ کیلومتر مربع زندگی می‌کنند.
مصر و اسرائیل در سال ۲۰۰۷ و در پی سلطه حماس بر نوار غزه، محاصره آن را تشدید کرده‌اند.
گستردگی دقیق این تونل‌ها مشخص نیست، اما کارشناسان بر این باورند که مقیاس و پیچیدگی آن‌ها در دو دهه اخیر افزایش یافته است. همچنین برخی از این تونل‌ها به برق، نور و مسیر ریلی مجهزند.
به احتمال زیاد این تونل‌ها بخش بسیار بزرگی از نوار غزه را در بر می‌گیرند. در برخی نقاط این توتل‌ها در عمق چند متری سطح زمین قرار دارند و به ده‌ها نقطه دسترسی پنهان ختم می‌شوند.
یحیی سنوار، از رهبران حماس در غزه در سال ۲۰۲۱ ادعا کرده بود که  طول تونل‌های این گروه شبه‌نظامی در غزه حدود ۵۰۰ کیلومتر است.
در گذشته نیز این گروه شبه‌نظامی تونل‌هایی را در طول مرز میان اسرائیل و غزه حفر کرده بود تا بتواند از آن‌جا مانند سال ۲۰۱۴ به اسرائیل حمله کند.

راهبرد اسرائیل برای فائق آمدن به این تونل‌ها چیست؟
به فراخور پیچیده‌تر شدن این تونل‌ها، راهکارهای اسرائیل نیز برای مهار آن‌ها نیز پیچیده‌تر شده است.
اسرائیل علاوه بر انجام عملیات زمینی و هوایی متعدد برای فروریختن این تونل‌ها و یا مسدود کردن نقاط دسترسی، اسرائیل یک مانع ضدتونل‌سازی مجهز به حسگر را در سراسر مرز با غزه قرار داده است.
اسرائیل، طی جنگ سال ۲۰۱۴ با حمله زمینی به غزه بخشی از این تونل را از بین برد اما با چالش‌هایی برای شناسایی و تخریب آن‌ها مواجه شد.
اسرائیل که از این تجربه درس گرفته بود، در عملیات سال ۲۰۱۸ علیه حزب الله، به افزایش دوره آموزش جنگ تونلی برای سربازان خود پرداخت. همچنین فناوری‌های جدیدی را برای شناسایی و تخریب تونل‌ها توسعه داد.
ارتش اسرائیل همچنین از فناوری رباتیک برای نقشه‌برداری و مبارزه با شبه‌نظامیان در محیط‌های زیر‌زمینی بهره می‌برد.
حملات هوایی اسرائیل و استفاده از بمب‌های «سنگرشکن» برای تخریب این تونل‌ها اکثرا به دلیل نزدیکی مناطق به مناطق شهری منجربه کشته‌شدن شمار بسیاری شده است.

این تونل‌ها چه زمانی به وجود آمدند؟
این تونل‌ها از اوایل دهه ۸۰ میلادی و در پی مرز‌بندی جدید شهر رفح بر اساس معاهده صلح سال ۱۹۷۹ میان اسرائیل و مصر به کار گرفته شدند. پس از این معاهده و با مرز‌های جدید، اعضای برخی از خانواده‌ها از هم جدا افتادند و اقتصاد شهر نیز با مشکلاتی مواجه شد. در نتیجه این تونل‌های زیرزمینی بنا شد و خانواده‌ها می‌توانستند از طریق آن‌ها با هم در ارتباط باشند و قاچاقچیان نیز می‌توانستند کالاها را جابجا کنند.
اما شبه‌نظامیان به صورت آشکارا نخستین بار در سال ۱۹۸۷ و در جریان انتفاضه اول از این تونل‌ها استفاده کردند.