با وجود اصرار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، بند حساسیت‌زای برنامه هفتم توسعه به کمیسیون تلفیق بازگردانده شد.

در ادامه بررسی جزئیات لایحه برنامه هفتم توسعه، روز شنبه ۲۹ مهرماه ۱۴۰۲، با وجود درخواست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر تصویب طرح تشکیل سامانه رصد و پالایش اطلاعات مرتبط با سبک زندگی مردم، نمایندگان مجلس شورای اسلامی این بند از ماده ۷۵ برنامه هفتم توسعه را برای بررسی بیشتر به کمیسیون تلفیق بازگرداندند.

بر اساس بند «ب» ماده ۷۵، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف شده بود سامانه‌ای برای رصد و گردآوری «داده‌های آماری موردنیاز به‌منظور تسهیل پردازش، تحلیل دقیق و ایجاد بستر مناسب برای آینده‌پژوهی روندهای سبک زندگی جامعه ایرانی، شناخت تحولات فرهنگی و ارتباطی» راه‌اندازی کند.

حقوق‌دانان معنای این بند را کنترل و تجسس در حریم خصوصی افراد خوانده و آن را مصداق رسمیت یافتن تجسس در زندگی افراد دانسته بودند.

برخی نمایندگان در جلسه علنی روز شنبه مجلس، با تذکر در مورد گستردگی دایره اختیارات این بند، نگرانی خود را از رسمیت یافتن تجسس در زندگی مردم اعلام کردند.

این تذکر در حالی بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن دفاع از این بند مدعی شد با تصویب آن، امکان برنامه‌ریزی و آمایش فرهنگی در اختیار حاکمیت قرار می‌‌گیرد.

محمدمهدی اسماعیلی خطاب به نمایندگان مجلس گفت: «ما به‌واسطه نداشتن این اطلاعات دچار آسیب‌های جدی شدیم. اتفاقاتی که در سال‌های اخیر رخ‌داده، هر جا آسیب‌شناسی کردیم یکی از مهم‌ترین اشکالات این بود که نظام جامع رصدی و آمایشی را در حوزه فرهنگ نداشتیم. در اینجا با همکاری همه بخش‌ها ما می‌توانیم این سامانه را احداث کنیم.»

اما رضا مصری، نایب‌رئیس مجلس، با اشاره به اصل ۲۵ قانون اساسی هشدار داد در این اصل به‌صراحت قید شده است: «استراق سمع و هرگونه تجسس ممنوع است.»

سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در موافقت با این بند مدعی شد: «امروز کاربران ایرانی به‌طور متوسط ۷۹ دقیقه را صرف بازی رایانه‌ای می‌کنند، ۲۰ میلیون کاربر رایانه‌ای داریم که در فضای مجازی هستند و این موضوع به پژوهش نیاز دارد.»

احمد راستینه همچنین مدعی شد آنچه در این بند آمده است با حفظ اصول، هرگز ۲۵ قانون اساسی مسئله دخالت در حریم خصوصی مردم را در بر‌نمی‌گیرد و ما باید اشراف کاملی بر کلان‌داده‌های فرهنگی-‌اجتماعی داشته باشیم.

در پایان، نمایندگان مجلس حاضر به تصویب این بند نشدند و برای بررسی بیشتر و درج الزام رعایت مفاد اصل ۲۵ قانون اساسی، آن را به کمیسیون تلفیق ارجاع دادند.

همچنین نمایندگان مجلس در این جلسه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را مکلف ساختند طرح مسجد محوری به منظور «مردمی‌سازی فعالیت‌های فرهنگی» را تهیه کند و به تصویب هیئت وزیران برساند.

به نظر می‌رسد تاکید بر استفاده از ظرفیت سازمان بسیج در این بند به نحوی احیای بازوی نظارتی مساجد در امور محلات است که در دهه ۶۰ به شکل گشت‌های محله‌محور و نیروهای کمیته انقلاب اسلامی نمود عینی در زندگی مردم داشت.

اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد، نیز در دفاع از این بند گفت: «علت پیروزی انقلاب در فضای مساجد بوده و استمرار انقلاب و آینده تمدن اسلامی هم با محوریت مسجد در حوزه فرهنگ و هنر اتفاق می‌افتد.»

در جلسه امروز همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف شد تا با استفاده از «کلیه امکانات فرهنگی، هنری و امکانات تجسمی و رسانه‌های همگانی» در قالب طرح‌های مختلف، به معرفی، تبیین و ترویج اندیشه علی خامنه‌ای «در گستره ملی و بین‌المللی» اقدام نماید.