ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان که در راس هیئتی ۳۰ نفره به تهران رفته است، در دیدار با مقام‌های حکومت ایران بدون اشاره به چالش‌های مهاجران افغان در آن کشور، بابت میزبانی ایران از این مهاجران قدردانی کرد.

دفتر معاونت اقتصادی نخست‌وزیر طالبان دوشنبه ۱۵ آبان (ششم نوامبر) در بیانیه‌ای نوشت که ملا برادر در دیدار با علی‌اکبر احمدیان، نماینده رهبر جمهوری اسلامی و دبیر شورای عالی امنیت ملی حکومت ایران، ضمن تشکر از حکومت آن کشور بابت میزبانی از مهاجران افغان، تاکید کرد که ایران در مورد مهاجران «مسائل اسلامی، انسانی، همسایگی، حقوقی و استانداردها» را می‌داند.

در ماه‌های گذشته اخبار متعددی از رشد افغان‌ستیزی در ایران منتشر شده است. گزارش‌هایی هم از بدرفتاری فزاینده پلیس و مقام‌های امنیتی نسبت به این گروه از مهاجران در دست است. حال به نظر می‌رسد بر خلاف انتظار جمعیت بزرگ مهاجران افغان در ایران،  این مقام رژیم طالبان، گروهی که اکنون حاکم افغانستان است، چالش‌ها و مشکلات آن‌ها را با مقام‌های جمهوری اسلامی در میان نگذاشته است. 

دبیر شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی هم در این دیدار تاکید کرد که حکومت ایران از استقلال، ثبات و امنیت افغانستان حمایت می‌کند. 

خبرگزاری ایسنا یکشنبه ۱۴ آبان (پنجم نوامبر) نوشت که در این دیدار، درباره مسائل دوجانبه به‌ویژه در حوزه‌های امنیتی و اقتصادی، آخرین تحولات منطقه و اوضاع غزه گفت‌وگو شد. به گزارش ایسنا، «احمدیان با اشاره به پیشینه تمدنی و تاریخی دو ملت و حمایت ایران از مردم افغانستان در دوره اشغالگری بیگانگان، تصریح کرد جمهوری اسلامی ایران از استقلال، ثبات، امنیت و پیشرفت افغانستان حمایت می‌کند».

دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی بر همکاری در حوزه‌های مختلف از جمله امور تجاری و صنعتی، حمل‌ونقل، کشاورزی، تامین حقابه ایران و افزایش همکاری در حوزه آبی بر اساس منافع دو کشور تاکید کرد.

در بیانیه دفتر معاونت اقتصادی نخست‌وزیر طالبان هم به نقل از دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی در مورد همکاری‌های ترانزیتی آمده است که «ایران و افغانستان در پروژه‌ یک کمربند و یک راه چین که این کشور را از طریق مسیر افغانستان به ایران، عراق، سوریه و دریای مدیترانه و اروپا وصل می‌کند، نقش مهمی دارند».

با این حال، شفیق‌الله شفیق، استاد دانشگاه و آگاه سیاسی، در مصاحبه با ایندیپندنت فارسی گفت که در سفر هیئت طالبان به ایران، مسائل اقتصادی بیشتر ظاهر مسئله‌اند و این سفر بیشتر مقاصد سیاسی و حتی اطلاعاتی را دنبال می‌کند. شفیق تصریح کرد: «طالبان با این سفرها از یک سو می‌خواهند نفوذ و مشروعیتشان را در اذهان عمومی تداعی کنند و از سوی دیگر در پی تیرگی روابط با پاکستان، در تلاش برای یافتن جایگزین‌های اقتصادی از راه بندرهای ایران‌اند.»

ملا برادر پیش‌تر در ژانویه ۲۰۲۱ هم هنگامی که مسئول دفتر سیاسی طالبان در قطر بود و هنوز حکومت دیگری در افغانستان روی کار بود، به تهران سفر کرده بود. این سفر ملا برادر و استقبال جواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت جمهوری اسلامی ایران از او با انتقادهای زیاد مواجه شد اما مقام‌های جمهوری اسلامی استدلال کردند که سفر هئیت طالبان به تهران در راستای تقویت روند صلح افغانستان انجام شده است. 

شفیق‌الله شفق می‌گوید اطلاع یافتن از وضعیت مخالفان سیاسی و نظامی طالبان که اغلب در ایران پناه گرفته‌اند، یکی از موضوع‌های موردعلاقه طالبان در ارتباط با ایران است.

با تسلط طالبان بر افغانستان، جمهوری اسلامی در طول دو سال گذشته با این گروه روابط پرکش‌وقوسی را پشت سر گذاشته است. مسائل حقابه و مشکلات مرزی از مواردی بودند که تنش‌های شدیدی میان دو طرف ایجاد کردند. جنگجویان طالبان چندین بار با مرزبانان ایران درگیر شدند که در یک مورد آن، دست‌کم دو مرزبان ایرانی و یک جنگجوی طالبان کشته شدند.

با وجود تنش‌های مرزی و چالش‌های به‌وجودآمده در مورد حقابه، مقام‌های جمهوری اسلامی و طالبان در تلاش‌اند اختلاف‌هایشان را بپوشانند و آن‌ها را نادیده بگیرند. اخیرا مقام‌های حکومت ایران ادعا کردند که رژیم طالبان با جمهوری اسلامی همکاری اطلاعاتی دارد و آن‌ها در چند مورد توانسته‌اند به کمک طالبان «تروریست‌ها» را دستگیر کنند. 

در عین حال در بیانیه دفتر ملا عبدالغنی برادر در مورد سفر او به تهران نیز تلاش شده است که روابط دو کشور عادی نشان داده شود. در این بیانیه در مورد دیدار ملا برادر با نماینده رهبر جمهوری  اسلامی ایران آمده است: «افغانستان و ایران همیشه در بخش‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی روابط خوبی دارند. در دو سال گذشته هم برای تقویت و توسعه این روابط مشترک سعی و تلاش بیشتری صورت گرفت و این تلاش‌ها همچنان ادامه دارد.»

ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر طالبان، صبح شنبه ۱۳ آبان به دعوت رسمی جمهوری اسلامی ایران در راس هیئتی وارد تهران شد. دفتر ملا عبدالغنی برادر هدف این سفر را دیدار با مقام‌های جمهوری اسلامی و گفت‌وگو درباره گسترش همکاری‌های کابل و تهران، تقویت روابط تجاری، حمل‌و‌نقل، راه‌آهن، زیر‌ساخت‌ها، ارتباط منطقه‌ای و افزایش همکاری از طریق بندر چابهار اعلام کرد.