حسین رایتی‌مقدم، کارشناس باسابقه مرمت و معماری، درباره خطر تخریب خانه‌ای منسوب به سعدی در شیراز هشدار داد و اعلام کرد که این خانه تاریخی در جریان «طرح توسعه حرم شاهچراغ در معرض نابودی قرار دارد.
او با انتقاد از تهدیدهایی که توسعه حرم برای این خانه ایجاد کرده، به جایگاه برجسته سعدی در ادبیات ایران و جهان اشاره کرد و گفت: «سعدی در قرن هفدهم میلادی تاثیری چشمگیر بر ادبیات اروپا داشت. آثار او، از جمله گلستان و بوستان، در آن زمان به زبان فرانسوی ترجمه و در فضای رمانتیک فرانسه طنین‌انداز شدند. فرانسوی‌ها تحت تاثیر او آثار فراوانی خلق کردند که از جمله نویسندگان مطرح آن دوره، ویکتور هوگو است.»
رایتی‌مقدم به تاثیر سعدی بر نامگذاری رئیس‌جمهوری فرانسه، ماری فرانسوا سعدی کارنو، اشاره کرد و افزود: «پدر او با الهام از سعدی، این نام را برای فرزندش برگزید. یکی از پسران کارنو، با نام سعدی، نظریه مهمی در زمینه ترمودینامیک ارائه داد. این شواهد نشان می‌دهد سعدی حتی در قرون اخیر نیز در سطوح بالای علمی و سیاسی جهان تأثیرگذار بوده است.»
او تاکید کرد که دلیل چنین بلایایی ساختار نادرست سیاسی و اجتماعی حاکم بر مدیریت میراث فرهنگی است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تخریب بافت تاریخی شیراز به بهانه توسعه حرم امامزادگان، از سال‌ها قبل موجب نگرانی فعالان میراث فرهنگی شده است. این روند نه‌تنها چهره تاریخی شهر را مخدوش می‌کند، بلکه به نابودی خانه‌هایی با ارزش تاریخی منجر می‌شود؛ از جمله خانه منسوب به سعدی که ماجرای کشف آن به اوایل دهه ۱۳۵۰ بازمی‌گردد.
در دی‌ماه ۱۳۵۱، روزنامه اطلاعات در گزارشی اعلام کرد که خانه‌ای منسوب به سعدی، شاعر بلندآوازه ایران، در یکی از محلات قدیمی شیراز کشف شده است. بر پایه این گزارش، گروهی از استادان دانشگاه و محققان شیراز پس از بررسی‌های گسترده، به این نتیجه رسیدند که این خانه در کوچه علامه، پشت مسجد نو در بافت تاریخی شیراز واقع شده است.
یکی از دلایل اصلی انتساب این خانه به سعدی، سکونت فاضل ادیبی حدود ۸۰ سال پس از درگذشت سعدی در این خانه بود. او بیتی با این مضمون را بر دیوار خانه نگاشته بود که تا چند سال پیش نیز خوانا بود: در جایگاه سعدی منزل نموده‌ام من/ با اینکه کمتر هستم، از خاک پای سعدی
در گزارش روزنامه اطلاعات به نقل از علینقی بهروزی، نویسنده و پژوهشگر شیرازی، آمده بود: «از شواهد و قرائن چنین برمی‌آید که این خانه یا منزل پدری سعدی بوده، یا خود او آنجا سکونت داشته است. یکی از دلایل مهم بیتی از سعدی است که می‌گوید: تا نشنوی ز مسجد آدینه بانگ صبح/ یا از درِ سرای اتابک غریو کوس.»
به گفته این پژوهشگر شیرازی، خانه سعدی پشت قصر سعدبن زنگی قرار داشت که بعدا به مسجد جامع جدید (مسجد نو) تبدیل شد و سعدی در شعرش از اذان مسجد و صدای کوس قصر یاد کرده است. این نشانه‌ها، منطقی‌ترین گواه بر وجود خانه سعدی در جوار این مسجد است.
در حیاط این خانه، درختی کهنسال با همان ویژگی‌های درختان موجود در محوطه مسجد نو دیده می‌شود. شباهت کامل میان معماری خانه و آجرکاری‌ها و مشبک‌سازی‌های مسجد هم نشان می‌دهد که این بنا هم‌زمان با دوره حکومت اتابک زنگی و عصر زندگی سعدی ساخته شده است. خانه دو اتاق پنج‌دری در شرق و غرب و یک اُرسی در طبقه دومِ بخش شمالی دارد که احتمالا محل نگارش یا نشست سعدی بوده است. در خانه نیز از لحاظ سبک و تزیینات، شبیه درهای دوره کریم‌خان زند است و آجرکاری اطراف آن با نقوش ریز، به آجرکاری مسجد نو شباهت دارد.
در اطراف این خانه، بناهایی با سبک مشابه وجود دارد که همچنان به صورت قدیمی باقی مانده و بازسازی نشده‌اند.
پیش‌تر، باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از یاسر پوست‌فروش‌فرد، عضو هیئت مدیره و دبیر هیئت رئیسه سازمان نظام مهندسی استان فارس درباره اصالت خانه منتسب به سعدی نوشته بود: «کارشناسان به‌صراحت، هویت تاریخی این خانه را تایید کرده‌اند. کسانی که می‌گویند این خانه به سعدی تعلق ندارد، در واقع به‌دنبال منافع شخصی و سودجویی از زمین آن هستند.»
خانه منسوب به سعدی، که امروزه با نام «خانه خاندان مدحت»، مالکان فعلی آن شناخته می‌شود، در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
پاییز گذشته نیز اداره‌کل میراث فرهنگی فارس اعلام کرد که عملیات مرمت این خانه تاریخی با اعتباری حدود ۳۰۰ میلیون تومان به پایان رسیده است.
