نمایندگان دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرائم و بخش زنان سازمان ملل متحد پس از بازدید از بازداشتگاه زنان در کابل اعلام کردند که بسیاری از این زنان زندانی هیچ جرمی مرتکب نشده‌اند. 

در بیانیه مشترک دفتر زنان سازمان ملل متحد در افغانستان و دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرائم این سازمان که دوشنبه ۲۹ آبان (۲۰ نوامبر) منتشر شد، آمده که حبس بر زندگی این زنان آثار منفی به جا گذاشته است. فقدان احساس امنیت در زندان و پس از آزادی، وخامت سلامتی روح و جسم، فقدان همدلی اجتماعی با آنان به دلیل انگ زندان و تاثیر بلندمدت آن بر فرزندانشان از جمله آثار مخرب زندان بر این زنان است. 

دفتر زنان سازمان ملل متحد اعلام کرد که به منظور کمک به این زنان برای بازگشت به زندگی عادی، با دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرائم این سازمان موافقت‌نامه همکاری امضا کرده است.

در بیانیه دفتر زنان سازمان ملل متحد آمده است: «هدف نهایی ما از این مشارکت جدید این است که اطمینان حاصل کنیم از این زنان زندانی تا حد امکان حمایت و ادغام آن‌ها در جامعه تسهیل می‌شود. ما برای ارتقای حقوق زنان تمام تلاشمان را به کار می‌بریم. هدف از این همکاری کمک به زنانی است که بیشتر در معرض خطر قرار دارند. ما به آن‌ها مهارت‌های موردنیاز برای بازگشت به خانواده و ایفای نقش فعال در جامعه را آموزش می‌دهیم.»

طالبان اوایل اوت تایید کردند که در زندان‌های این گروه دست‌کم ۱۶ هزار تن محبوس‌اند که بیشتر از دو هزار نفرشان زن و کودک‌اند. بر اساس آمارهای سازمان اجرایی امور زندان‌های طالبان از مجموع افراد محبوس در زندان‌های طالبان در سراسر افغانستان، یک هزار و ۱۹۴ نفر زن‌اند. 

با آنکه طالبان در مورد هویت این دو هزار زن و کودک زندانی اطلاعاتی ارائه نداده‌اند، فعالان مدنی و مدافعان حقوق زنان می‌گویند اکثر زنانی که در دو سال گذشته به دست طالبان زندانی شده‌اند، کسانی‌اند که در دو سال گذشته به رژیم طالبان اعتراض کرده و به خیابان آمده‌اند.

زنان و دخترانی که تجربه حضور در زندان‌های طالبان را داشته‌اند، می‌گویند که زنان در این زندان‌ هدف تجاوز جنسی قرار می‌گیرند و با بدترین شکنجه‌ها از جمله ضربه زدن به اندام‌های جنسی مجازات می‌شوند.

این در حالی است، بر اساس گفته‌های قاری حبیب‌الله بدر، معاون نظامی سازمان اجرایی امور زندان‌های طالبان، در تمامی زندان‌های زنان در سراسر افغانستان، تنها ۳۰۷ کارمند زن وجود دارد. شماری از زنان زندانی که از زندان‌های طالبان آزاد شدند، می‌گویند کارمندان زن زندان‌های طالبان شب‌ها به خانه‌ می‌روند و به جای آن‌ها کارمندان مرد زندان را مدیریت می‌کنند.

نهادهای حقوق بشری پیش از این هم، بارها اعلام کرده‌اند که گروه طالبان، فعالان مدنی، خبرنگاران و زنان معترض را خودسرانه بازداشت کرده‌اند. یک نهاد حقوق بشری به نام رواداری ماه اوت در گزارشی اعلام کرد که تنها در شش ماه نخست سال ۲۰۲۳، دست کم ۲۲۲ تن از جمله ۲۳ زن در ۱۶ استان افغانستان خودسرانه و غیرقانونی بازداشت شده‌اند.

بر اساس گزارش این نهاد، افراد بازداشت‌شده کارمندان حکومت پیشین افغانستان اعم از غیرنظامی و نظامی، افراد منسوب به نیروهای «خیزش مردمی» در حکومت پیشین، فعالان حقوق بشر، خبرنگاران، بزرگان قومی و مخالفان طالبان بوده‌اند.

یافته‌های رواداری نشان می‌دهد شماری از افراد بازداشت‌شده زیر شکنجه‌های شدید طالبان در زندان‌ها کشته شده‌اند. بر اساس گزارش این نهاد، در شش ماه نخست سال ۲۰۲۳ دست‌کم ۱۰ مورد شکنجه منجر مرگ از زندان‌های طالبان گزارش شده است.