پس از سرنگونی حکومت پیشین افغانستان در اوت ۲۰۲۱، عمران‌خان، نخست‌وزیر وقت پاکستان، از پیروزی طالبان استقبال کرد. ژنرال فیض حمید، رئیس کل استخبارات پاکستان (ای‌اس‌ای)، در آن زمان از کابل بازدید کرده و با اشاره به روی کار آمدن طالبان، گفته بود که «همه چیز درست خواهد شد». اما روند تحولات افغانستان و افزایش درگیری و جنگ در پاکستان، با پیش‌بینی اسلام‌آباد مطابق نبود. در پی تسلط طالبان بر افغانستان، پاکستان با موجی از حمله‌های تروریستی «تحریک طالبان پاکستان» (تی‌تی‌پی) و دیگر گروه‌های مشابه مواجه شده است و رژیم طالبان را متهم می‌کند که علیه قرارگاه‌ها و مخفیگاه‌های تی‌تی‌پی در افغانستان، اقدام نمی‌کنند. انوارالحق کاکر، نخست‌وزیر موقت پاکستان، ماه جاری میلادی گفت که افزایش فعالیت‌های تروریستی در پاکستان پس از ۲۰۲۱، به حمایت مستمر طالبان افغانستان از گروه‌هایی مانند تی‌تی‌پی مرتبط است. این موضعگیری، نشان می‌دهد که روابط اسلام‌آباد با رژیم طالبان در افغانستان به تیرگی گراییده است.
اقدام دولت پاکستان برای اخراج اجباری پناهجویان افغان که از دهه ۸۰ میلادی به این سو در اردوگاه‌های پناهجویان در این کشور زندگی می‌کنند، بخشی از فشار اسلام‌آباد بر رژیم طالبان است. پاکستان پناهجویانی را اخراج می‌کند که شماری از آن‌ها متولد پاکستان‌اند و در طول عمرشان حتی یک بار افغانستان را از نزدیک ندیده‌اند. اخراج اجباری ۱.۷ میلیون مهاجر افغان، تصمیمی سیاسی و مبتنی بر تمایل اسلام‌آباد به تحمیل فشار اقتصادی بیشتر بر رژیم حاکم بر کابل است و در پاسخ به بی‌میلی طالبان به مبارزه با تی‌تی‌پی و دیگر گروه‌های ستیزه‌جو که منافع پاکستان را تهدید می‌کنند.
پس از سلطه طالبان بر افغانستان، گروه تحریک طالبان پاکستان حمله‌های پیچیده‌ای شبیه عملیات شاخه خراسان دولت اسلامی (داعش) در پاکستان انجام داده است. «ارتش آزادیبخش بلوچستان» نیز که به ظن پاکستان، نیروهای آن در بخش‌هایی از افغانستان حضور دارند، پس از اوت ۲۰۲۱ حمله‌های خود را به تاسیسات و نظامیان پاکستانی افزایش داده است. به گمان برخی از سیاستگذاران پاکستانی، رژیم طالبان از عناصر «ضدپاکستانی» در افغانستان استقبال کرده و در پیوند با آنچه در پاکستان رخ می‌دهد، مقصر است.
حمله‌ها به منافع اسلام‌آباد در دوران حکومت رژیم طالبان، فقط در داخل پاکستان متمرکز نبوده است، بلکه در دسامبر ۲۰۲۲، داعش مسئولیت حمله بر سفارت پاکستان در کابل را بر عهده گرفت.
از زمان شکل‌گیری طالبان به رهبری ملا عمر، نخستین رهبر این گروه، در ۱۹۹۴، پاکستان بنا به سنت تاریخی، از حامیان اصلی آن بوده است. یکی از اهداف اسلام‌آباد از حمایت از طالبان، مقابله با نفوذ هند در افغانستان بود. با سرنگونی رژیم طالبان در حمله ائتلاف جهانی به رهبری آمریکا در ۲۰۰۱، حکومت وقت پاکستان به رهبری پرویز مشرف، پنهانی به حمایت از طالبان پرداخت و زمینه حضور رهبران و فرماندهان فراری این گروه را فراهم کرد. سیاست حمایت اسلام‌آباد از شورشگری و جنگ طالبان، تا سلطه دوباره این گروه بر افغانستان در اوت ۲۰۲۱ ادامه داشت. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین آمریکا، بار ملامت را در راستای مهار ناامنی در افغانستان، به دوش پاکستان انداخت و گفت که پاکستان را مسئول شکست واشنگتن در افغانستان می‌داند.
به نظر می‌رسد که خودداری طالبان از اقدام علیه گروه‌های ستیزه‌جویی که تهدید جدی برای منافع پاکستان به‌شمار می‌روند، اعتماد اسلام‌آباد را به این رژیم متزلزل کرده است. پاکستان می‌پنداشت که در صورت تهاجم هند به پاکستان، از افغانستان به مثابه «عمق راهبردی» در راستای مقابله با دهلی‌نو استفاده خواهد کرد و چنانچه جنگی با هند رخ دهد، مکان امنی برای جابه‌جایی نیروهای نظامی خود در افغانستان در اختیار خواهد داشت. اما اینک این «عمق راهبردی» را ازدست‌رفته می‌داند. این در حالی است که برخی از چهره‌های مطرح رژیم طالبان به گسترش روابط با هند علاقه‌مندند و از این کشور می‌خواهند که مانند گذشته در دوران نظام جمهوریت، به کمک‌های اقتصادی خود به کابل ادامه دهد. در دوران نظام جمهوریت در افغانستان، دهلی‌نو نیز در کنار کشورهای غربی، از حامیان اصلی آن نظام بود و بیشتر به تکمیل پروژه‌های اقتصادی و زیربنایی تمایل داشت، اما سلطه مجدد طالبان بر افغانستان باعث شد که دهلی‌نو از ترس نزدیکی زیاد این گروه با اسلام‌آباد، سفارت و کنسولگری‌های خود را در افغانستان تعطیل کند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بی‌میلی طالبان به حذف یا مقابله نظامی با گروه‌های ستیزه‌جویی که منافع پاکستان را تهدید می‌کنند، اسلام‌آباد را در موضع حساسی قرار داده است. دولت پاکستان زیر فشار شدید افکار عمومی و نگرانی جامعه از ناتوانی آن در مهار حمله‌های تروریستی مواجه است. گمان می‌رود که برخی از سیاستگذاران پاکستان اینک متوجه شده‌اند که رژیم طالبان بیشتر به ریشه‌های اسلامگرای خود وفادار است تا روابط سیاسی، و به همین دلیل، از دیگر گروه‌های اسلامگرا حمایت می‌کند. تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) که جدی‌ترین گروه ستیزه‌جو در پاکستان است، دوشادوش نیروهای طالبان در افغانستان مقابل حکومت پیشین و متحدان غربی آن جنگیده است و به همین دلیل، روابط «دوستانه» و نزدیکی میان برخی از فرماندهان تی‌تی‌پی با فرماندهان رژیم طالبان برقرار است. البته اقدام نظامی احتمالی طالبان علیه تی‌تی‌پی کار آسانی نیست و مخالفانی در میان این مقام‌ها و فرماندهان این رژیم دارد.
طالبان در فوریه ۲۰۲۰ توافقنامه دوحه را با ایالات متحده آمریکا امضا کردند و طبق آن، تعهد سپردند که به هیچ گروه تروریستی اجازه فعالیت در خاک افغانستان نخواهند داد. اما با سرنگونی نظام جمهوریت در افغانستان، صدها تن از جنگجویان و فرماندهان تی‌تی‌پی از زندان‌های این کشور رها شدند و برخی از آن‌ها به عرصه‌های جنگ در پاکستان برگشتند. اما رژیم طالبان با صراحت اعلام کرده است که مسئول تامین امنیت پاکستان و مقابله با ستیزه‌جویان در آن کشور نیست و اسلام‌آباد باید مشکل ناامنی را با اتکا به شرایط و امکانات داخلی حل کند. حکومت طالبان بارها تاکید کرده است که از خاک افغانستان علیه هیچ کشور یا گروهی استفاده نمی‌شود و به عملی کردن مفاد توافقنامه دوحه با آمریکا متعهد است.
هرچند طالبان از اقدام نظامی علیه تی‌تی‌پی امتناع می‌کنند، مذاکرات صلح پاکستان را با این گروه را تسهیل کردند و سال گذشته میلادی میزبان چندین دور مذاکره هیئت‌های دولت پاکستان با تی‌تی‌پی بودند. در این مذاکرات، تی‌تی‌پی از دولت پاکستان خواسته بود که حضور نظامی خود را در ایالت خیبرپختونخوا در مرز با افغانستان پایان دهد. اما چنین اقدامی، در واقع این ایالت را تحت کنترل انحصاری تی‌تی‌پی قرار خواهد داد. برخی از تحلیلگران پاکستانی معتقدند که رژیم طالبان با کارت «تی‌تی‌پی»، می‌خواهد «امارت اسلامی» خود را بر قلمرو پاکستان نیز گسترش دهد.
به‌رغم ادعاهای طالبان، این گروه همچنان نیرویی شبه‌نظامی است که نه‌تنها پاکستان، بلکه سایر کشورهای منطقه، از جمله چین و روسیه، را نیز تهدید می‌کند و هر گونه تلاش برای به رسمیت شناختن رژیم این گروه در سطح بین‌المللی، باعث خواهد شد که در آینده، کشورها گزینه‌های فشار کمتری در اختیار داشته باشند. همچنین، سیاست اخراج اجباری پناهجویان افغان از پاکستان، این نگرانی را پدید آورده است که گروه تی‌تی‌پی از میان این پناهجویان سربازگیری کند و فشار بر اسلام‌آباد را افزایش دهد.
