عمدهترین پرسشی که در این روزها در اسرائیل مطرح میشود این است که در «روز بعد»، یعنی پس از پایان جنگ غزه، بین حماس و اسرائيل چه اتفاقی خواهد افتاد؟
در پاسخ میتوان گفت که در کوتاهمدت، حمله حماس اسرائیل را غافلگیر کرد و باعث شد اسرائیل به تواناییاش برای جنگیدن در چند جبهه اطمینان نداشته باشد. از سوی دیگر، هرچند حمله حماس و مقاومت آن در برابر ارتش اسرائيل نشان میدهد حماس قدرتی است که نباید آن را دستکم گرفت، برنامه این سازمان برای آینده چه از نظر نظامی و چه از نظر سیاسی، تاکنون واضح و مشخص نیست. از طرفی، رهبران اسرائیل به دلیل آنچه برخی تحلیلگران آن را سیاستی عمدی برای تقویت حماس و تضعیف تشکیلات خودگردان فلسطین با هدف اجتناب از فشار به منظور حرکت به سمت مذاکرات و کماهمیت جلوه دادن چشمانداز راهحل دو کشوری میدانند، با انتقادهای شدیدی مواجهاند.
رهبران نظامی اسرائیل هدف از عملیات نظامی در نوار غزه را «از بین بردن کامل دولت و تواناییهای نظامی حماس و ریشهکن کردن سازمانهای تروریستی» اعلام کردهاند اما مشخص نیست آیا اسرائيل میتواند به این هدف دشوار دست یابد؟ افزون بر اینکه مشخص نیست در آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نبرد غزه علاوه بر اینکه در سطح بینالمللی و منطقهای تاثیر بسیاری به جا گذاشت، در داخل اسرائيل هم چالشها و پیامدهای متعددی به وجود آورد. نظرسنجیهای انجامشده نشان میدهد که شهروندان اسرائيل درباره جنگ غزه، پیامدهای آن و آینده کشورشان دیدگاههای متفاوتی دارند.
بر اساس نظرسنجیهای اخیر، حدود ۶۶ درصد مردم اسرائيل بر این باورند که اسرائیل نباید با خواستههای آمریکا برای انتقال به مرحلهای از جنگ که در آن بمباران خشونتآمیز مناطق پرجمعیت غزه کاهش یابد، موافقت کند این نظرسنجی همچنین نشان داد که ۷۵ درصد یهودیان اسرائیل و ۲۱ درصد از عربهای اسرائيلی با تحقق خواستههای دولت نتانیاهو مخالفاند.
این نظرسنجی را که نظرهای ۶۰۵ یهودی اسرائيلی و ۱۵۱ عرب اسرائيلی را بررسی میکند، مرکز تحقیقات افکار عمومی و سیاستگذاری ویتربی در موسسه دموکراسی اسرائیل از ۲۵ تا ۲۷ دسامبر ۲۰۲۳ انجام داده است.
وقتی از پاسخدهندگان نظرسنجی پرسیده شد که اسرائيل در واکنش به عملیات حزبالله در شمال، باید چه کند؟ حدود نیمی از آنها اعلام کردند که از گشودن یک جبهه دوم و جنگ با حزبالله در شمال حمایت میکنند، در حالی که حدود یکسوم آنها بر لزوم اجتناب از این امر تاکید داشتند. همچنین در حالی که اغلب یهودیان اسرائيلی یعنی حدود ۷۵ درصد آنها از حمله به حزبالله حمایت میکنند، از اقلیت عرب، تنها ۲۰ درصد با چنین تهاجمی موافقاند.
در پاسخ به این سوال که آنها به احتمال دستیابی اسرائيل به دو هدف اصلی جنگ، یعنی بیرون راندن حماس از نوار غزه و آزادی گروگانها، چقدر خوشبیناند، پاسخ حدود ۲۶ درصد این بود که دولت اسرائيل در بیرون راندن حماس از نوار غزه تاکنون موفقیت نسبی داشته اما در خصوص آزادی گروگانها، حدود ۴۲ درصد از پاسخدهندگان بر این باورند که موفقیت دولت در این زمینه تاکنون اندک بوده است.
در پاسخ به این پرسش که بهترین راه برای آزادی گروگانهای اسرائيلی اسیر حماس چیست، اغلب پاسخدهندگان یعنی حدود ۵۶ درصد، معتقدند که بهترین گزینه ادامه نبرد و وادار کردن ارتش اسرائيل به تلاش بیشتر برای آزادی گروگانها است؛ در حالی که ۲۴ درصد دیگر بر این باورند که آزادی اسرا باید از طریق مذاکره محقق شود و برای دستیابی به این هدف، باید همه اسرای فلسطینی آزاد شوند، حتی اگر این به معنای موافقت با درخواست حماس برای توقف جنگ باشد. جالب این است که پاسخ اغلب شهروندان اسرائيل، چه یهودی و چه عرب، به این پرسش «نمیدانم» بود. بنابراین، میتوان گفت اغلب شهروندان اسرائيل برای آینده هیچ ایده و پیشبینی ندارند.
در این نظرسنجی، از شهروندان اسرائيلی درباره نخستوزیری که او را برای اداره کشورشان در آینده مناسب میبینند، هم سوال شد. در پاسخ به این پرسش، نزدیک به یکسوم (۳۰.۵ درصد) گفتند که «نمیدانند». برخی دیگر گفتند «هیچکس»، هشت درصد آنها نیز نام هیچ سیاستمداری را برای رهبری آینده اسرائيل ذکر نکردند. چهار درصد هم گفتند دوست دارند اداره کشور در دست شخصیت جدیدی باشد که هیچ نقشی در تشکیلات سیاسی کنونی نداشته باشد و چهار درصد دیگر گفتند: «هرکس به جز نتانیاهو».
البته شماری از شهروندان اسرائيل نام برخی از شخصیتهای سیاسی دیگر را ذکر کردهاند و نزدیک به یکچهارم (۳۳ درصد) آنها پاسخ دادهاند که ترجیح میدهند پس از پایان جنگ، بنی گانتز، رهبر حزب وحدت ملی، بهعنوان نخستوزیر انتخاب شود. در حالی که تنها ۱۵ درصد از شرکتکنندگان گفتند که بنیامین نتانیاهو شخصیت مناسبی برای اداره کشورشان است.
با آنکه بر اساس این نظرسنجی، درصد اندکی از شهروندان اسرائيل مایلاند نتانیاهو پس از جنگ هم نخستوزیر بماند، در حال حاضر هیچ نامزد دیگری از جناح راست وجود ندارد که به اندازه نتانیاهو از حمایت مردم برخوردار باشد؛ زیرا حمایت مردمی بنگویر، وزیر امنیت داخلی، به ۱.۵ درصد، یوسی کوهن، رئیس موساد، به یک درصد، نیر برکات، وزیر اقتصاد، ۰.۷ درصد و یوآو گالانت، وزیر دفاع، به ۰.۵ درصد میرسد.
این نظرسنجی همچنین نشان میدهد که پس از بنی گانتز، میزان حمایت مردمی سایر نامزدهای راست میانهرو و چپ میانه برای نخستوزیری از این قرار است: نفتالتی بنت، ۶.۵ درصد، یائیر لاپید، ۶ درصد و گادی آیزنکوت، رئیس سابق ستاد ارتش اسرائیل و عضو کنونی کنست، و یائیر جولان، معاون سابق ستاد ارتش اسرائیل، هر یک ۰.۵ درصد.
البته حدود یکچهارم از پاسخدهندگان بر این باورند که نتانیاهو حتی پس از جنگ هم در حفظ ائتلاف کنونی موفق خواهد شد.