برنامه هدفمند جنسیتی کردن آموزش در جمهوری اسلامی که بیش از چهار دهه پیش با تفکیک جنسیتی دختران و پسران دانش‌آموز آغاز شد و با تغییر عمده کتاب‌های درسی ادامه یافت، حالا قرار است معماری مدارس را نیز شامل شود.

حمیدرضا خان‌محمدی، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، روز پنجشنبه ۲۸ دی‌ به خبرگزاری ایلنا گفت که «نقشه معماری مدارس در آینده بر اساس جنسیت و مقطع تحصیلی دانش‌آموزان متفاوت خواهد بود».

این مقام دولتی ضمن تایید اقدام هدفمند جمهوری اسلامی در «محرم‌سازی» مدارس دخترانه گفت که مدارس دخترانه به تغییرات فیزیکی در نقشه‌ نیاز دارد و محرم‌سازی مدارس دخترانه و تغییر نقشه فیزیکی آن‌ها بر اساس سند تحول بنیادین اجرا می‌شود.

طبق سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش که اوایل دهه ۹۰ با دستور علی خامنه‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد، «مدارس باید با ویژگی‌های فردی و جنسیتی دانش‌آموزان همخوانی داشته باشد».

سند تحول بنیادین که اجرای آن در دولت ابراهیم رئیسی در اولویت برنامه‌های آموزش‌ و پرورش قرار گرفت، بر جداسازی جنسیتی دانش‌آموزان هم از نظر فیزیکی و هم از نظر محتوای کتب درسی و غیردرسی تاکید دارد.

رئیس سازمان نوسازی مدارس نیز با اذعان بر اینکه تغییر فیزیکی مدارس دخترانه فقط بحث محرم‌سازی را شامل نمی‌شود، گفت تصمیم این است در نقشه‌های مدارس «ویژگی‌ها و نیازمندی‌ها» را لحاظ کنیم.

از سخنان این مقام دولتی چنین برمی‌آید که قرار است مدارس دخترانه با یک حیاط مرکزی ساخته شوند که دورتادور آن را فضای سرپوشیده احاطه کرده است. از قرار معلوم نقشه این مدارس طراحی شده است و کار ساخت آن‌ها نیز به‌زودی آغاز می‌شود.

مقام‌های آموزش‌ و پرورش ادعا می‌کنند که این مدل مدرسه‌سازی در راستای «آسایش» دانش‌آموزان دختر در برنامه کاری آنان قرار گرفته‌ است؛ ادعایی که در بیش از چهار دهه گذشته زنان ایران از جمله دانش‌آموزان دختر را از نور آفتاب و بهره‌برداری عادلانه از فضاهای عمومی محروم کرده است. این اقدام‌ها در حالی انجام می‌شوند که داده‌های پژوهشی نشان می‌دهد بالغ بر ۷۰ درصد دختران دانش‌آموز در ایران فقر ویتامین دی دارند.

پیش‌تر رضامراد صحرایی، وزیر آموزش‌ و پرورش، نیز گفته بود که طبق سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش، کتاب‌های درسی بر اساس جنسیت دانش‌آموزان تغییر خواهند کرد. او تاکید کرده بود: «خانواده باید از طریق مدرسه آموزش ببیند و معلمان زن باید به دانش‌آموزان نجابت، عفت و حیا منتقل کنند.»

سخنان صحرایی در میان اقشار مختلف مردم واکنش‌های زیادی در پی داشت اما او در یک برنامه تلویزیونی از سخنانش دفاع کرد و گفت که تفکیک جنسیتی کتاب‌های درسی یک «اقدام علمی و تربیتی است، چون نیازهای یک دختر با یک پسر فرق دارد».

آموزش‌ و پرورش در ایران نهادی حاکمیتی است که نقشه راه آن در سطوح کلان حکومت و زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی تعیین می‌شود. اهداف و دورنمای سند تحول بنیادین نیز نشان می‌دهد که برای جمهوری اسلامی ایران آنچه اولویت دارد، تربیتی نسلی فرمان‌بردار است. بر اساس این سند پسران باید به «سربازان تمدن اسلامی» تبدیل شوند و وظیفه دختران نیز «فرزندآوری و خانه‌داری» است.