کنفدراسیون فوتبال آسیا با ایده گرفتن از یوفا و فیفا، جام قهرمانی آسیا را با افزایش تیم‌ها به تورنمنتی تبدیل کرده است که به جای نمایش قدرت‌های قاره، فرصتی برای گسترش فوتبال در تمام آسیا است. این موضوع از کیفیت جام کاسته، اگرچه ممکن است به آینده فوتبال آسیا و پا گرفتن قدرت‌های تازه کمک کند.

فاصله فنی و تجربی تیم‌ها گاهی چنان زیاد است که باید در دور مقدماتی جام، بازی‌های بی‌کیفیتی را تحمل کرد و این چیزی نیست که توقع تماشاگر حرفه‌ای فوتبال از جام قهرمانی یک قاره را برآورده کند.

تیم ملی ایران به‌دلیل بیرون ماندن از دایره مناسبات بین‌المللی فوتبال، همیشه با بازی‌های تدارکاتی کم‌شمار یا بی‌کیفیت به تورنمنت‌ها می‌رود و شاید بازی با رقیبانی مثل فلسطین و هنگ‌کنگ فرصتی برای تدارک و سنجش تیم پیش از رویارویی با حریفان اصلی باشد. اما ایران مقابل حریفان آسان، تازه به بحران‌های فنی خود پی برده است.

اگرچه تیم ایران در پایان دومین بازی‌اش در جام قهرمانی آسیا با دو پیروزی، صعود خود به مرحله بعد را قطعی کرد، اما می‌تواند نگران بازی‌های آینده باشد. تیم در ساختار دفاعی بسیار پراشتباه است و آشفته بازی می‌کند. مدافعان نه تسلط فردی بر بازی دارند و نه با هماهنگی تیمی بازی می‌کنند. اشتباهات در خط دفاع تیم ملی حادثه نیست، بلکه تکرار می‌شود.

بازیکنانی که سال‌هاست بازی در کنار یکدیگر را تجربه کرده‌اند، انگار هیچ شناختی از هم ندارند و ناهماهنگ و پرخطر بازی می‌کنند. هنگ‌کنگ از اشتباه‌های خط دفاع تیم ملی استفاده نکرد، اما هر حریف دیگری اگر بازیکنان باکیفیت‌تری داشت می‌توانست با اشتباهات دفاعی تیم ملی ایران پیروز شود.

تیم ایران به بهانه تغییر سبک بازی، مشغول توجیه خودش است، اما این توجیه منطقی به نظر نمی‌رسد و تیم را بیشتر از واقعیت‌های فنی درباره خودش دور می‌کند. امیر قلعه‌نویی اگرچه به مشکلات تیمش در لفافه مصاحبه‌های اخیرش اشاره دارد، اما با طرح موضوعاتی مانند بدشانسی در گل نشدن موقعیت‌ها، و انتقاد از سبک بازی تیم ملی در دوران هشت ساله مربیگری کارلوس کی‌روش در تیم ملی ایران، بیش از آنکه واکنشی به کیفیت بازی تیم داشته باشد، مشغول پیدا کردن راهی برای تغییر نگاه بیرونی به تیمش است. او به جای پرداختن به مسائل فنی تیمش در دو بازی اخیر، اصرار دارد که دیدگاه انتقادی درباره تیم را تغییر دهد و این کمکی به بازی تیم در مسابقات سخت‌تر آینده نخواهد کرد. امیر قلعه‌نویی و بازیکنانش با توجیه عملکرد ضعیف تیم، خود را از عملیات نجات فنی تیم خارج می‌کنند.

این حرف‌های امیر قلعه‌نویی در مصاحبه‌اش پس از بازی با هنگ‌کنگ، بخشی از تلاش او برای پنهان کردن مشکلات فنی تیمش است: «این تیم ملی با همه امکاناتی که در هشت سال گذشته در اختیارش بوده، این‌قدر از آن‌ها انتقاد نمی‌شد. من از شما خواهش می‌کنم شما کمک کنید. یک عده بخل و حسادت دارند و نمی‌خواهند تیم ملی موفق شوند. ولی همان آدم‌هایی که الان انتقاد می‌کنند، چرا در هشت سال گذشته انتقاد نکردند. رئیس‌جمهوری وقت در اختیار آن‌ها بود، پول آن‌چنانی، کمپ‌های آن‌چنانی، بازیکنان هم جوا‌ن‌تر بودند، چرا آن زمان انتقاد نمی‌شد. یا جرات نداشتند یا حسادت می‌کنند و می‌خواهند تیم را بزنند.»

بحران فنی تیم ملی فقط در خط دفاع نیست، بلکه شاید آنچه بازی تیم ملی در دفاع را دچار اشتباه می‌کند، ساختار هجومی تیم باشد. تیم ملی در خط میانی نمی‌تواند حتی مقابل حریفانی آسان،  بر بازی تسلط داشته باشد تا دفاع به دردسر نیفتد. سامان قدوس اگرچه در بازی مقابل فلسطین بهترین بازیکن ایران بود، و در بازی با هنگ‌کنگ نیز سعی کرد حملات را طراحی کند، اما نمایش او و کیفیت طراحی بازی در تیم ملی شاید برای بازی‌هایی مقابل حریفان اصلی آسیایی در مسیر آینده جام کافی و قابل‌اعتماد نباشد.

سایر هافبک‌های تیم ملی مانند روزبه چشمی و سعید عزت‌اللهی نیز پراشتباه بازی کرده‌اند و تیم نمی‌تواند با این کیفیت، در حمله مستمر و منسجم باشد. به همین دلیل است که در تیم ایران خلاقیت بازیکنان در تک‌صحنه‌ها نجات‌بخش می‌شود، مانند تک‌گل مهدی قائدی، بازیکن تکنیکی ایران که به پیروزی خفیف مقابل هنگ‌کنگ منجر شد.

ایران با این کیفیت فوتبال می‌توانست حتی مقابل هنگ‌کنگ تنبیه شود و پیروزی را از دست بدهد، اما هنگ‌کنگ تیمی نبود که بتواند از اشتباهات فاحش ایران بهره‌مند شود، هرچند این هشداری به تیم ایران است. بازیکنان ایران آن‌قدر تجربه دارند که بدانند مقابل حریفات سخت در جام قهرمانی آسیا اشتباهاتشان چقدر می‌تواند گران تمام شود.

تیم ایران سردار آزمون را در دو بازی اخیر حفظ کرده است تا مصدومیت او تشدید نشود و برای بازی‌های سخت در ادامه راه آماده باشد. شاید بازگشت سردار به ترکیب تیم ملی کمک کند که ایران تیم باتجربه‌تر و موقعیت‌شناس باشد.

اگر تیم ملی ایران خیال رسیدن به فینال جام را دارد، باید خیلی زود و در بازی سوم مقابل امارات نشان دهد که توانایی باز کردن گره‌های فنی خود را دارد. دلداری به خود با اشاره به نمایش ضعیف ژاپن مقابل عراق، چیزی را در تیم ملی تغییر نمی‌دهد یا تقویت نمی‌کند. ایران برای بقا تا روز آخر جام، باید خیلی زود نشان دهد که به مشکلات فنی خود به‌خصوص در بازی با هنگ‌کنگ مسلط است و از پس حل آن‌ها برمی‌آید.