اعتراضات اهالی روستای قره قشلاق شهرستان سلماس به احداث کارخانه کربنات سدیم در این روستا به‌رغم برخورد نیروهای امنیتی همچنان ادامه دارد. شماری از فعالان محیط‌زیست نیز کارزاری را در اعتراض به راه‌اندازی این کارخانه تشکیل داده‌اند.  

کارخانه کربنات سدیم کاوه آن‌طور که اهالی روستای قره قشلاق و فعالان محیط‌زیست خبر داده‌اند، بیش از ۴۵۰ هکتار از مراتع محلی روستا را تصاحب و باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی را نابود می‌کند، با این حال گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که روند احداث کارخانه به‌رغم اعتراض اهالی روستا ادامه دارد.

خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی به نقل از «مدافعان راه‌اندازی کارخانه کاوه» نوشت که احداث این کارخانه ۱۱ هزار میلیارد تومان سرمایه وارد شهر سلماس کرده و برای هزار و ۵۰۰ نفر به‌طور مستقیم اشتغال ایجاد می‌کند. همچنین با احداث این کارخانه حدود سه هزار و ۵۰۰ نفر به‌طور غیرمستقیم شاغل می‌شوند.

در این گزارش به نقل از ساکنان محلی نیز آمده است که سود احداث این کارخانه فقط به جیب سرمایه‌گذار رفته و در عوض مشاغل و زندگی آنان با آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از راه‌اندازی این کارخانه از بین می‌رود.

به‌رغم اینکه اهالی روستا و فعالان محیط‌زیست یک‌صدا خواستار توقف ساخت کارخانه کربنات سدیم در منطقه شده‌اند، مقام‌های دولتی از احداث این کارخانه دفاع می‌کنند و نهادهای امنیتی نیز با توسل به زور و سرکوب مانع شکل‌گیری اعتراضات مردمی می‌شوند.

درحالی‌که شماری از مردم روستا روز هفدهم دی‌ماه تجمع اعتراضی برگزار کرده بودند، نیروهای سرکوب به آنان حمله و ۷۰ نفر را دستگیر کردند. ویدیوهایی که از برخورد خشونت‌آمیز نیروهای حکومتی با مردم در رسانه‌های اجتماعی منتشر شد نشان می‌داد که آن‌ها با تفنگ‌های ساچمه‌ای و باتوم به معترضان حمله‌ور شده‌اند.

گروهی از فعالان پس از این اتفاق با انتشار بیانیه‌ای، ضمن درخواست آزادی فوری اهالی معترض روستای قره قشلاق و فعالان محیط‌زیست بازداشت شده، تجمع مردمی را «مسالمت‌آمیز» خواندند و گفتند که نیروهای سرکوب تعداد زیادی از شهروندان را درحالی‌که مجروح و در بیمارستان بستری بودند دستگیر کرده‌اند.

ذبیح‌الله کاظمی، فرماندار سلماس نیز روز ۱۹ دی‌ماه ضمن دفاع تمام‌قد از این پروژه مدعی شد که احداث آن بخشی از «برنامه‌های سند توسعه صنعتی» و «در راستای اهداف دولت برای حل مشکلات زیرساختی منطقه» است و برای جوانان سلماس به‌طور «گسترده» اشتغال‌زایی می‌کند.

خبرگزاری دولتی ایرنا به نقل از فرماندار سلماس ادعا کرد که «تمامی مسائل فنی، بهداشتی و زیست‌محیطی پروژه کارشناسی شده است و هیچ نگرانی خاصی برای مردم ایجاد نمی‌کند».

برخلاف این ادعا، کنشگران محیط‌زیست درباره پیامدهای احداث کارخانه کربنات سدیم در مجاورت روستای قره‌ قشلاق هشدار داده‌اند. به گفته آن‌ها، این کارخانه از «تکنیک‌های منسوخ» برای تولید کربنات سدیم گروه صنعتی شیشه استفاده می‌کند و این روش نه‌تنها کارآمد نیست، بلکه آلاینده‌ها را نیز در منطقه افزایش می‌دهد.

سرازیر شدن پساب رودخانه به دریاچه ارومیه که خود نیز با بحران خشک شدن دائمی مواجه‌ است، دیگر تهدید محیط‌زیستی راه‌اندازی کارخانه کربنات سدیم در روستای قره قشلاق به شمار می‌رود؛ به‌طوری‌که خطری بالقوه برای اکوسیستم دریاچه است. به گفته فعالان محیط‌زیست، پیش از این نیز با احداث کارخانه کاوه سودای مراغه، همین مشکل در این منطقه پیش آمده بود.

کارخانه کاوه سودای مراغه را نیز ابراهيم عسگريان دماوندی، موسس گروه صنعتی شیشه کاوه، احداث کرده بود که حالا قصد دارد کارخانه کربنات سدیم سلماس را بسازد. داده‌های مطالعاتی دانشگاه تبریز و چندین مرکز مطالعاتی دیگر نشان می‌دهد که پساب کارخانه کاوه سودای مراغه در دهه ۸۰ خسارت‌های سنگینی به محیط‌زیست، زمین‌های زراعی و باغ‌های چندین روستای شهرستان بناب وارد کرد و سیل ناشی از شکستن حوضچه‌های پساب این کارخانه بیش از ۱۰ هزار هکتار از باغ‌ها و مزارع کشاورزی و ۲۰ واحد مسکونی را در شهرستان بناب نابود کرد و به غیرقابل سکونت شدن منطقه منجر شد.