علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیطزیست، که پیشتر وعده داده بود به وضعیت شیر رنجور باغوحش مشهد رسیدگی میکند، در تازهترین واکنش به این موضوع گفت: «هر جنبندهای مثل انسان، یک عمر مفید دارد و اگر از لحاظ سنی به یک عمری برسد، حتی اگر بیماری نداشته باشد، مرگش فرا میرسد.»
رئیس سازمان حفاظت محیطزیست در دولت ابراهیم رئیسی در عین حال ادعا کرد که وضعیت شیر نحیف باغوحش مشهد «رصد» میشود. خبرگزاری رکنا به نقل از علی سلاجقه نوشت که بیماری این حیوان «رو به بهبود» است.
حدود یک ماه قبل بود که تصویری از ریشا، شیر باغوحش مشهد، در شبکههای اجتماعی فراگیر شد. در این تصویر، ریشا با صورت و اندامی بسیار لاغر دیده میشد که با حالی رنجور گوشهای افتاده بود. این تصویر واکنش بسیاری از کاربران و فعالان حیاتوحش را در پی داشت و شرایط نگرانکننده حیوانات در باغوحشهای ایران را بار دیگر در کانون توجه قرار داد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
علی سلاجقه در واکنش به این انتقادها مدعی شد که شیر باغوحش مشهد «احتمالا» به دلیل کهولت سن به این وضعیت دچار شده است. او در عین حال، پیگیری این موضوع را وعده داد و ادعا کرد که «کارهای تیمارگری» حیوان انجام میشود.
پس از آن، علیرضا بنیاسدی، دامپزشک اداره کل حفاظت محیطزیست استان خراسان رضوی، اعلام کرد که آزمایش انگل ریشا مثبت شده و درمان ضدانگلی برای او آغاز شده است. دامپزشک اداره کل حفاظت محیطزیست خراسان رضوی درباره صورت و بدن لاغر ریشا نیز ادعا کرد که این حیوان «تیپ بدنی لاغراندام» دارد و هیچوقت متوسطاندام یا چاق نبوده است.
بنیاسدی در حالی این ادعا را مطرح کرد که تصویر منتشرشده از ریشا بهوضوح نشان میداد که این حیوان نحیف، رنجور و بیمار است و برخی فعالان حیاتوحش حتی احتمال سوءتغذیه ریشا را مطرح کردهاند.
پس از اینکه انتقادها به وضعیت شیر باغوحش مشهد بالا گرفت، رئیس سازمان حفاظت محیطزیست وعده داد که اگر «سهلانگاری» صورت گرفته باشد، با آن برخورد میشود اما او در آخرین اظهارنظرش، تلویحا اعلامیه آمادهباش برای مرگ ریشا را صادر کرد و مدعی شد که عمر این «جنبنده» احتمالا رو به پایان است.
مقامهای سازمان حفاظت محیطزیست پیشتر درباره دیگر گونههای حیاتوحش ایران نیز ادعاهای مشابهی را مطرح کرده بودند. این سازمان پس از مرگ پیروز، توله یوزی که به نماد امید ایرانیان تبدیل شده بود، ادعا کرد که همه اقدامها را برای نجات او انجام داد اما او به دلیل بیماری جان باخت.
ایران، مادر پیروز، هم که یکی از معدود امیدهای ادامه نسل یوزپلنگ ایرانی است، پس از عمل سزارین و مرگ تولههایش وضعیت وخیمی پیدا کرد. البته مقامهای سازمان حفاظت محیطزیست پس از مدتی ادعای بارداری دوباره او را مطرح کردند اما مدتی بعد مشخص شد که این خبر دروغ بوده است.
سازمان حفاظت محیطزیست ادعا میکند که با نگهداری حیوانات در شرایط اسارت به ادامه نسل آنها کمک میکند اما مرگومیر حیوانات و بیمار شدن آنها در باغوحشها و در شرایط اسارت همواره خلاف این ادعا را نشان میدهد.
بیماری و مرگومیر حیوانات در باغوحشهای ایران پیش از این نیز بارها خبرساز شده بود؛ مرداد ۱۳۹۷ کشف هشت تخته پوست و چهار جمجمه ببر در باغوحش مشهد که متعلق به ببرهای جانباخته بود، واکنش دوستداران محیطزیست را به همراه داشت. دی ۱۳۹۹ نیز یک قوچ، یک شیر نر، یک گراز و یک راس گوزن در باغوحش مشهد جان باختند.
خرداد ۱۴۰۱ مرگ مادهپلنگی به نام «کیجا» در باغوحش تهران واکنشهای زیادی به دنبال داشت. کیجا مهمترین شانس تکثیر پلنگ ایرانی بود اما به دلیل عفونت جانش را از دست داد. مرگ ببر سفید، انواع میمونها و شیر ایرانی در باغوحش شهرهای مختلف ایران نیز از خبرهای سالهای اخیر است.
علیرضا شهرداری، کارشناس حیاتوحش، پیشتر افشا کرده بود که وضعیت باغوحشهای ایران «فاجعه» است؛ به نحوی که بسیاری از باغوحشها به مراکز قاچاق حیاتوحش تبدیل شدهاند. او به وظیفه نظارتی سازمان حفاظت محیطزیست بر باغوحشها اشاره کرد و افزود: «این نظارت نگهداری اصولی و تغذیه مناسب را هم شامل میشود اما اکنون بسیاری از حیوانات با بازمانده خوراکیهای میدانهای میوه و ترهبار تغذیه میشوند.»
در ایران، برخلاف دیگر نقاط جهان برای استانداردسازی باغوحشها اقدام مناسبی انجام نمیشود. وضعیت باغوحشها در ایران تا حدی نگرانکننده است که سال ۱۳۹۹ کارزاری تشکیل شد و کنشگران محیطزیست درخواست تعطیلی و تحریم باغوحشها را مطرح کردند. فعالان محیطزیست میگویند در چهار دهه گذشته، ۸۰ تا ۹۰ درصد حیاتوحش ایران از بین رفتهاند.