تحرکات سیاسی ترکیه در دریای مدیترانه و کشورهای شمال آفریقا در چند ماه اخیر، به شدت افزایش یافته و رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه سعی دارد با بهره برداری از تنش های سیاسی و نظامی، در تحولات منطقه نقش آفرینی کند. بحران جنگ در لیبی میان دولت وفاق ملی به رهبری فائز السراج و نیروهای ارتش ملی لیبی به رهبری ژنرال خلیفه حفتر، زمینه دخالت ترکیه را در کشمکش های شمال آفریقا فراهم کرده و مسیر سیاست بازی های ترکیه را در این پهنه ای بحران خیز هموار کرده است.

با آن که جامعه جهانی در تلاش برای مهار بحران جنگ در لیبی بوده و سعی می کند از بروز درگیری میان طرف های متخاصم جلوگیری کند، اما اردوغان که نیروهایش را برای حمایت از دولت وفاق ملی لیبی به طرابلس اعزام کرده است، هیچ گرایشی برای عقب نشینی از تنش نشان نمی دهد.

از هنگام آغاز دخالت در امور لیبی، اردوغان سعی دارد به منظور حمایت از سیاست هایش در لیبی، روابط خود را با کشورهای همسایه لیبی به استثنای مصر، گسترش دهد و روی همین منظور در این اواخر اردوغان از کشورهای تونس و الجزایر دیدار کرده است. در همین راستا، روز یکشنبه گذشته، رجب طیب اردوغان در راس یک هیئت بلند پایه که شامل مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه، خلوصی آکار، وزیر دفاع، فاتح دونمز، وزیر انرژی و منابع طبیعی، مصطفی وارانک، وزیر صنعت و فناوری، هاکان فیدان، رئیس سرویس اطلاعاتی ترکیه و شمار دیگری از اعضای ارشد دولت ترکیه بود عازم الجزایر شده و با رهبران آن کشور دیدار و گفت و گو کرد.

 ترکیب هیئت همراه اردوغان نشان می دهد که اهداف این سفر، فراتر از روابط دو کشور بوده و بی تردید، مسائل منطقه ای از جمله بحران لیبی را در بر می گیرد و در واقع، اردوغان در تلاش برای یافتن یک متحد استراتژی در منطقه می باشد.

در پیوند به این موضوع، احمد ولیکان، استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل در صحبتی که با اندیپندنت عربی داشت، گفت: سفر اخیر اردوغان به الجزایر، پرده از اهداف سیاسی ترکیه بر می دارد و نشان می دهد که اردوغان در صدد جاه طلبی های بسیاری در شمال آفریقا است. وجود وزیر دفاع و رئیس سرویس اطلاعاتی ترکیه در ترکیب هیئت، حاکی از این است که ترکیه می خواهد برای پیگیری بحران لیبی و رخدادهای سواحل جنوبی دریای مدیترانه، هماهنگی مستقیم با مسئولان الجزایر داشته باشد. افزون بر آن، تصمیم دو کشور در مورد لزوم برقراری ارتباطات روزانه میان وزارت های امور خارجه ترکیه و الجزایر که هدف از آن، رفع هر گونه سوء تفاهم، اعلام شده است، بیانگر این است که اردوغان سعی دارد الجزایر را در باتلاق بحران جنگ لیبی فرو برد.

احمد ولیکان، گفت: از آن جا که الجزایر نمی خواهد لیبی به میدان جنگ میان شماری از کشورهای غربی و عربی تبدیل شود، ایجاب می کند ترکیه را از نگرانی خود نسبت به تحولات لیبی آگاه کند. وی افزود: با توجه به این که الجزایر دچار بحران اقتصادی شدیدی است، اردوغان سعی می کند به بهانه همکاری های اقتصادی و سرمایه گذاری در این کشور، اهداف سیاسی و استراتژی خود را از طریق الجزایر در شمال آفریقا پیاده کند. البته سیاست های جاه طلبانه اردوغان در نقاط مختلف خاورمیانه و شمال آفریقا حاکی از این است که اردوغان هوای احیای امپراطوری عثمانی را در سر دارد.

قابل ذکر است که اردوغان نگران بازگشت الجزایر به صحنه بین المللی و دیپلماسی و تلاش آن کشور برای حل بحران جنگ در لیبی از طریق مذاکرات است، زیرا در صورت دسترسی به یک توافق میان دولت وفاق ملی لیبی و نیروهای ارتش ملی، ترکیه دیگر فرصتی برای بهره برداری از بحران جنگ در لیبی نخواهد داشت، از همین رو، اردوغان پیش از این که استانبول را به مقصد الجزایر ترک کند، تأکید کرده است که باید برای حل بحران لیبی، اقدامات فوری اتخاذ شود. اردوغان افزود: "حفتر حملات خود را در لیبی ادامه می دهد و بعید است که پیشنهاد آتش بس را بپذیرد، زیرا وی نه در مسکو و نه در برلین حاضر به پذیرش صلح شد و امروز قصد دارد در سفر خود به الجزایر، بحران جنگ در لیبی را به بحث و بررسی بگیرد."

 تردیدی نیست که اظهارات اردوغان، نمایانگر نگرانی وی نسبت به عدم تأیید سیاست ترکیه در قبال لیبی از سوی کشورهای شمال آفریقا است، به ویژه این که الجزایر به تازگی، دخالت در امور لیبی را نکوهش کرده و دست به اقداماتی در راستای جلوگیری از تشدید بحران جنگ در لیبی زده است که می تواند در تعارض با سیاست های اردوغان باشد.

در همین حال، عبد المجید تبون، رئیس جمهور الجزایر اظهار داشته است که ترکیه و الجزایر بر لزوم تحقق مفاد کنفرانس برلین تأکید داشته و در تلاش برای تأمین صلح در لیبی هستند. رئیس جمهور الجزایر علاوه کرد ترکیه و الجزایر دیدگاه مشترکی در مورد بحران لیبی دارند و بدین باورند که تصمیمات کنفرانس برلین بهترین گزینه برای پایان دادن به بحران جنگ در لیبی است.

در همین حال، ساعد ساعد، کارشناس امور سیاسی عقیده دارد که همسویی سیاست ترکیه با برخی از موضع گیری های الجزایر در قبال بحران جنگ در لیبی، باعث شده است تا اردوغان در صدد بهره جویی از مواضع الجزایر شود و بدین شیوه سیاست های خود را در شمال آفریقا پیاده کند. ساعد افزود که پس از بروز تنش میان ترکیه و شماری از کشورهای عربی همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و مصر، ترکیه اکنون در صدد ایجاد گزینه دیگری برای نزدیک شدن به اهدافش در منطقه است و اردوغان سعی دارد به بهانه راه اندازی برنامه های اقتصادی در منطقه، مسیر سیاست بازی های خود را در شمال آفریقا هموار کند.

قابل ذکر است که شهروندان الجزایر، در مورد سفر اخیر اردوغان به الجزایر دیدگاه های متفاوتی دارند اما روند بازتاب این سفر در شبکه های اجتماعی نشان می دهد که اغلب مردم الجزایر، سفر رئیس جمهور ترکیه به کشور را به سود تحولات منطقه نمی دانند، اما این که دولت الجزایر در قبال سیاست های ترکیه در لیبی، چه موضعی را اختیار می کند، تا هنوز معلوم نیست.

https://www.independentarabia.com