در پی انتشار ویدیویی از مرگ گروهی ماهی‌های رود دز در جنوب ایران، سیدعادل مولا، معاون محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان، اعلام کرد که ماهی‌های این منطقه حفاظت‌شده به دلیل کمبود اکسیژن آب جان باخته‌اند.
در روزهای گذشته، تصاویری از رودخانه دز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که مرگ گروهی ماهی‌های این رودخانه را نشان می‌داد. پس از اینکه برخی فعالان محیط‌زیست احتمال ریختن سم داخل رودخانه را مطرح کردند، معاون محیط طبیعی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان در یک گفت‌وگوی رسانه‌ای به این موضوع واکنش نشان داد و مدعی شد کلیپی که به‌تازگی در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شده، ترکیبی از «ویدیوهای متنوع» است.
این مقام دولتی مرگ گروهی ماهی‌های رود دز را تایید کرد و در تشریح علت این اتفاق گفت: «در محدوده منطقه حفاظت‌شده دز، حوضچه‌ای وجود دارد که آب آن حاصل بازگشت روان‌آب‌های سطحی و آب کشاورزی است. وقتی این حوضچه پرآب است، مردم محلی بچه‌ماهی در آن می‌اندازند و بعد از بزرگ شدن آن‌ها ماهیگیری می‌کنند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته سیدعادل مولا، علت مرگ ماهی‌های رودخانه دز هم راکد شدن آن و کاهش سطح اکسیژن آب در این منطقه است. این مقام سازمان حفاظت محیط‌زیست در عین حال تایید کرد که ممکن است «فاکتورهای شیمیایی حاصل از زمین‌های کشاورزی» نیز در مرگومیر ماهی‌ها تاثیرگذار باشند.
او با بیان اینکه بیشتر ماهی‌های جان‌باخته از نوع کپور بوده‌اند، گفت که اداره‌کل محیط‌زیست در حال بررسی نحوه مرگ ماهی‌ها است و اگر مواد سمی حاصل از زمین‌های کشاورزی وارد بدن ماهی‌ها شده باشد، در آزمایش‌های بعدی مشخص خواهد شد.
معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان مرگ گروهی ماهی‌ها را به کشاورزان نسبت داد و گفت: «از سال‌های قبل این موضوع پیگیری و مسیر فرار آب‌های ورودی از زمین‌های کشاورزی به این محدوده تعبیه شد، با وجود این نمی‌توان همه آب‌های غیرقابل‌کنترل را منحرف و به صورت مستقیم وارد منابع آبی مانند رودخانه کرد.»
او در ادامه افزود افرادی که در بالادست رودخانه در زمین‌های کشاورزی سم‌ریزی می‌کنند، شناسایی شده‌اند و تذکر لازم به آن‌ها داده شده است تا در سمپاشی مزارع دقت و آب‌ها را به جاهای دیگر هدایت کنند؛ با وجود این، ماهی‌ها از این آلودگی‌ها بی‌تاثیر نخواهند بود.
این نخستین بار نیست که مرگ گروهی ماهی‌ها و دیگر گونه‌های آبزی در ایران خبرساز می‌شود. حدود دو سال قبل وقتی مرگ گروهی بیش از یک هزار ماهی در حاشیه رودخانه دز در کانون توجه فعالان محیط‌زیست قرار گرفت، مجتبی سپهرفر، رئیس اداره پارک ملی دز، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا این خبر را تایید کرد و گفت این ماهی‌ها به احتمال زیاد به دلیل پساب خروجی کارخانه‌های قند خاورمیانه و کاغذ پارس جان باخته‌اند.
رئیس منطقه حفاظت‌شده دز چگونگی مرگومیر ماهی‌ها در نتیجه پساب رودخانه‌ها را این‌گونه را تشریح کرد: «با کم شدن دبی رودخانه، پساب خروجی کارخانه‌ها بر آب جاری غالب می‌شود و دیگر اکسیژن کافی در آب وجود ندارد و در نتیجه مرگ آبزیان رقم می‌خورد.»
او در ادامه توضیح داد که احتمال دارد پساب خروجی کارخانه‌ها آلوده‌تر نشده باشد اما ممکن است به دلیل کم‌آبی، پساب این کارخانه‌ها بر آب غالب شده باشد. ماهی‌هایی که دو سال قبل در حاشیه رودخانه دز جان باختند، نیز بیشتر از نوع کپور، بیاح، کارات و حمری بودند.
به‌رغم اینکه مسئولان دولتی دلایل اصلی مرگومیر ماهی‌ها و دیگر انواع آبزیان در رودخانه‌های ایران را کتمان می‌کنند، بررسی‌ها نشان می‌دهد که بحران کمبود آب و خشکی رودخانه‌ها در کنار آلاینده‌های صنایع و بخش کشاورزی به تهدیدی جدی برای گونه‌های آبزی در مناطق حفاظت‌شده طبیعی ایران تبدیل شده‌اند.
نبود برنامه‌های کارآمد در حوزه آبخیزداری، اهمال در اصلاح الگوهای کشت و فعالیت‌های صنایع و پتروشیمی در حریم زیستگاه‌های حفاظت‌شده از عواملی‌اند که وضعیت فعلی را به وجود آورده‌اند.
