از نظر هند، طالبان یک گروه واپسگرای افراطی با دیدگاه‌های قرون وسطایی است که پاکستان آن را ایجاد کرده است. باور غالب در هند این است که ایدئولوژی طالبان برای کشورهای منطقه به‌ویژه هند که با خطر شورش اسلام‌گراها در برخی از مناطق آن از جمله کشمیر مواجه است، یک تهدید بالقوه محسوب می‌شود.
کانوال سیبال، دستیار امور خارجه پیشین دولت هند و از دیپلمات‌های مطرح این کشور در یادداشتی که در ان‌دی‌تی‌وی (NDTV) منتشر کرد، با اشاره به سفرهای اخیر هیئت‌های دیپلماتیک هند به افغانستان و ملاقات با رهبران طالبان، نوشت: «سلطه طالبان بر افغانستان اکنون یک واقعیت تلخ است اما هند بنا به دلایل مختلف و با نگرشی واقع‌گرایانه در حال کنار آمدن با آن است.»
کانوال سیبال می‌افزاید که در هند طالبان را گروهی ساخته پاکستان می‌دانند که برای دومین‌بار «با حمایت کامل پاکستان» در افغانستان به قدرت رسیدند. حضور ژنرال فیض حمید، رئیس پیشین سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آی‌اس‌آی)، در کابل در اواخر اوت ۲۰۲۱ که در تشکیل کابینه رژیم طالبان سهم داشت، نفوذ پاکستان بر این گروه را آشکار کرد. «رئیس آی‌اس‌آی در تشکیل دولت در کابل نقش داشت و سراج‌الدین حقانی را که یک تروریست بود، وزیر داخله (کشور) کرد».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
بر اساس دیدگاه این دیپلمات هندی، طالبان از زمان بازگشت به قدرت در افغانستان، از بیان اظهارنظر منفی در مورد هند اجتناب کرده و به هند اطمینان داده‌اند که اجازه نمی‌دهند از خاک افغانستان علیه این کشور استفاده شود. با وجود این، نگاه دولت هند به طالبان هنوز تغییر نکرده است و طالبان از این بابت شاکی‌اند.
هند در دولت‌های حامد کرزی و اشرف غنی، حدود سه میلیارد دلار روی پروژه‌های زیربنایی از جمله سدسازی، راهسازی و مدرسه‌سازی در افغانستان سرمایه‌گذاری کرد اما با فروپاشی دولت جمهوری، به حضور دیپلماتیک در افغانستان پایان داد تا اینکه در اواسط سال ۲۰۲۲، یک هیئت کارشناسی از طرف وزارت خارجه هند وارد کابل شد تا امکان بازگشایی سفارت این کشور را بررسی کند. البته سفارت هند هنوز بازگشایی نشده و ارائه خدمات کنسولی و صدور ویزا برای افغان‌ها نیز متوقف است، اما یک هیئت دیپلماتیک در کابل حضور دارد که بیشتر بر فعالیت‌ها و روابط اقتصادی تمرکز دارد.
آذرخش حافظی، رئیس پیشین اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان، به ایندیپندنت فارسی گفت: «هند یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان است که نیاز چندانی به افغانستان ندارد، اما کشورهای آسیای میانه با قدرت خرید بالا و منابع سرشار، می‌توانند بر اقتصاد هند تاثیر مثبت بگذارد و بندر چابهار یکی از گزینه‌هایی است که افغانستان و کشورهای آسیای میانه را به هند و آب‌های بین‌المللی وصل می‌کند. در دولت اشرف غنی هم توافق‌هایی در این زمینه صورت گرفت.»
با این حال، آذرخش حافظی و کانوال سیبال هر دو معتقدند این طالبان است که برای جبران محصور ماندن افغانستان در خشکی و کاهش وابستگی به پاکستان به هند نیاز دارد، در حالی که هند به دلیل خطر ناشی از ایدئولوژی این گروه و همچنین نفوذ پاکستان در سیاست‌های آنان، همواره در خصوص ارتباط با طالبان محتاط است.
در دو سال گذشته، چندین مقام ارشد طالبان از جمله ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌وزیر این گروه، در سفر به ایران از بندر چابهار دیدن کردند و از جمهوری اسلامی ایران خواستند زمینه دسترسی بازرگانان افغانستان به این بندر را فراهم کنند.
به باور حافظی، با وجود چالش‌هایی که هند در زمینه حضور سیاسی و اقتصادی در افغانستان با آن‌ها مواجه است، بندر چابهار مسیری برای بازگشت این کشور در میدان بازی در افغانستان است، چون پاکستان به هند اجازه نمی‌دهد از طریق این کشور با افغانستان روابط اقتصادی برقرار کند.
ملا عبدالغنی برادر و هیئت طالبان در چابهار‌ــ تلویزیو ملی افغانستان
آذرخش حافظی یادآور شد که در سال ۲۰۱۱، یک شرکت بزرگ هندی مزایده استخراج معدن حاجی گک افغانستان را که از بزرگ‌ترین معادن آهن در جهان است، برنده شد و تصمیم داشت مواد استخراج‌شده از این معدن را از طریق چابهار به هند صادر کند، اما به دلایل مختلف این طرح عملی نشد و روند توسعه بندر چابهار به تعویق افتاد.
به گفته حافظی، در سال‌های اخیر برخی بازرگانان افغان به این امید که بندر چابهار توسعه پیدا می‌کند و به مسیر تجاری پررونق میان افغانستان و هند تبدیل می‌شود، در آن بندر سرمایه‌گذاری کردند اما دلایل متعدد از جمله تحریم‌هایی که علیه جمهوری اسلامی وضع شد، هند را از سرمایه‌گذاری روی این بندر دلسرد کرد.
با این حال رئیس پیشین اتاق‌های تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان معتقد است که مانع اصلی و اساسی گسترش روابط اقتصادی میان افغانستان و کشورها «نبود دولت مشروع در افغانستان و فقدان مبنا و تضمین حقوقی برای توافقنامه‌های اقتصادی» است.
حافظی افزود: «هرچند هند به دلیل درگیری‌های مرزی میان طالبان و پاکستان، افزایش تنش سیاسی میان کابل و اسلام‌آباد و همچنین تمایل طالبان به یافتن شریک اقتصادی جایگزین پاکستان به توسعه روابط با طالبان علاقه‌مند است، اطمینان ندارد که اگر پس از امضای توافقنامه با مشکلی مواجه شد، این مسئله را به کدام نهاد بین‌المللی ارجاع دهد زیرا هیچ دولتی تاکنون رژیم طالبان را به رسمیت نشناخته است و بنابراین امضای توافقنامه با طالبان از نظر سازمان‌های بین‌المللی و دیگر دولت‌ها اعتبار حقوقی ندارد.»
آذرخش حافظی که در زمان تصدی در اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان بارها به بندر چابهار سفر کرده و چند محموله میوه خشک افغانستان در زمان او از طریق این بندر به کشورهای اروپایی صادر شده است، می‌گوید این هند بود که از ادامه توسعه این بندر دست کشید و اکنون هم مشخص نیست تا چه حد می‌خواهد به طالبان در زمینه دسترسی به این بندر کمک کند.
حافظی افزود: «افغانستان به لحاظ اقتصادی برای هند هدف کوچکی است اما به دلیل رقابت با پاکستان، دوست دارد نفوذ سیاسی‌اش را در افغانستان تقویت کند و این کار را تحت پوشش فعالیت‌ها و همکاری‌های اقتصادی انجام می‌دهد.»
کانوال سیبال هم اشاره می‌کند که هند با افغانستان روابط دیرینه دارد اما این روابط بیشتر با پشتون‌های افغانستان بوده است و بعدا در دهه ۱۹۹۰ که هند از مخالفان طالبان حمایت کرد، این روابط به تاجیک‌ها، هزاره‌ها و ازبک‌ها نیز توسعه یافت. این دیپلمات هندی خاطرنشان می‌کند که هرچند دولت هند خواستار روابط رسمی و افزایش تعامل با طالبان است، این روابط باید در سطح و در راستای اجماع کلی بین‌المللی علیه به رسمیت شناختن دولت طالبان باقی بماند. زیرا خطر صدور افکار افراطی طالبان به دیگر کشورها از جمله آسیای میانه و هند وجود دارد و دولت هند نیز در این زمینه محتاط است.
کانوال سیبال توصیه می‌کند از آنجا که دولت هند نمی‌تواند به صورت کامل با افغانستان تحت سلطه طالبان قطع رابطه کند، باید بکوشد در ارتباط با رهبران دولت پیشین افغانستان که همچنان مخالف طالبان‌اند و نیز رژیم حاکم در کابل توازن را حفظ کند.
به باور سیبال، افغانستان به لحاظ ژئوپلیتیکی و ترانزیتی برای دسترسی هند به آسیای میانه مهم است و به منظور رقابت با دیگر قدرت‌ها از جمله چین و پاکستان که در افغانستان حضوری قدرتمند دارند، نیز باید حضورش را در این کشور حفظ کند.
