برخی رسانه‌ها روز یکشنبه دوم اردیبهشت‌ماه گزارش دادند ظرف ۲۴ ساعت دست‌کم ۹ زندانی به اتهام قاچاق مواد مخدر در زندان‌های شهرهای مختلف ایران اعدام شده‌اند.

سایت حال‌وش از اعدام پنج زندانی در زندان کرمان و اعدام دو زندانی در زندان چابهار خبر داد و هم‌زمان، خبر اعدام دو زندانی هم در زندان قزل‌حصار کرج منتشر شد. این ۹ زندانی در پرونده‌های جداگانه اما به اتهام مشابه حمل و قاچاق مواد مخدر به اعدام محکوم شده‌ بودند.

این درحالی است که قوه قضاییه جمهوری اسلامی به دلیل انتقادهای بین‌المللی، درباره تمامی اعدام‌های مرتبط با مواد مخدر در زندان‌ها اطلاع‌رسانی نمی‌کند. برخی از خانواده‌ها نیز به دلیل مسائل فرهنگی و حفظ آبرو، اجرای احکام اعدام نزدیکانشان به دلیل قاچاق مواد مخدر را پنهان می‌کنند.

حال‌وش اسامی چهار زندانی اعدام‌شده در زندان کرمان در صبح یکشنبه را احمدرضا میری، شمس‌الدین کشانی، شوکت شه‌بخش (درکزهی) و جمال مردانی اعلام و نوشت که یک شهروند بلوچ نیز میان اعدامی‌ها در این زندان بوده که هویت او تاکنون مشخص نشده است.

بر اساس این گزارش، دو زندانی دیگر به نام‌های سعید جدگال و محمد (محمدجان) انجم‌روز نیز بامداد یکشنبه در زندان چابهار اعلام شده‌اند. این هفت زندانی روز شنبه اول اردیبهشت‌ برای آخرین‌بار با خانواده‌هایشان در زندان‌های کرمان و چابهار دیدار کردند و صبح یکشنبه به دار آویخته شدند.

هه‌نگاو نیز در گزارشی از اعدام دو زندانی با اتهام‌های مرتبط با مواد مخدر در زندان قزل‌حصار کرج خبر داد. این دو زندانی علیرضا شهباز، ۳۸ ساله، اهل تهران و علی جعفر طاهری، اهل شهرستان دلفان، معرفی شدند.

هرانا نیز روز شنبه اول اردیبهشت در گزارشی از انتقال دو فرد به سلول‌ انفرادی در زندان قزل‌حصار کرج برای اجرای حکم اعدام خبر داده و نوشته بود که آن‌ها بابت اتهام‌های مرتبط با مواد مخدر به اعدام محکوم شده‌اند.

بر اساس گزارش منابع حقوق‌بشری، در فاصله ۲۳ تا ۳۱ فروردین‌ ۱۴۰۳، دست‌کم ۱۹ زندانی در زندان‌های ارومیه، کرج، مشهد، اهواز، تبریز، همدان، اصفهان و زنجان به اتهام قاچاق و حمل مواد مخدر اعدام شده‌اند.

گسترش اعتیاد میان جوانان ایرانی در یک دهه‌ اخیر که از نگاه مددکاران اجتماعی می‌تواند با افزایش فقر و مشکلات سیاسی و اقتصادی ارتباط داشته باشد، به معضلی بزرگ در ایران تبدیل شده است. نظام جمهوری اسلامی که در مقابل بحران‌های اجتماعی سیاست سرکوب و برخورد نظامی را اتخاذ می‌کند، برای مقابله با گسترش اعتیاد میان جوانان و نوجوانان نیز اعدام فروشندگان و قاچاقچیان مواد مخدر را به‌عنوان راه‌حل بحران موجود انتخاب کرده است. به نحوی که سازمان عفو بین‌الملل روز ۱۶ فروردین بر مبنای گزارشی تحقیقی با عنوان «نگذارید ما را بکشند»، اعلام کرد از میان ۸۵۳ اعدام ثبت‌شده در این سازمان در سال ۲۰۲۳، تعداد ۴۸۱ مورد یعنی بیش از نیمی از مجموع اعدام‌های ثبت‌شده در این سال به جرائم‏ مواد مخدر مرتبط بوده‌اند. رقمی که نسبت به سال ۲۰۲۲، افزایش ۸۹ درصدی و نسبت به سال ۲۰۲۱ نیز افزایش ۲۶۴ درصدی نشان می‌دهد.

اگرچه مدیران سازمان‌های اجتماعی یا مدیران ستاد مبارزه با مواد مخدر در نظام جمهوری اسلامی از ارائه آمار دقیق و شفاف درباره میزان شیوع مواد مخدر و تعداد معتادان در ایران اجتناب می‌کنند، گزارش‌های مددکاران اجتماعی، روزنامه‌نگاران و برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی نشان می‌دهد که گرایش به مصرف مواد مخدر در ایران طی سال‌های اخیر چنان گسترده شده که به دانش‌آموزان دبستانی نیز گسترش یافته و سن آغاز مصرف به ۱۰ سال رسیده است.

روزنامه همدلی اردیبهشت‌ ۱۴۰۱ در گزارشی با عنوان «در یک دوره شش ساله، سن اعتیاد در کشور ۱۰ سال جوان‌تر شد»، از قول حمیدرضا حاجی‌بابایی، وزیر سابق آموزش و پرورش و نماینده فعلی مجلس شورای اسلامی نوشت: «من اگر آمار دانش‌آموزان معتاد را داشته باشم، هم ارائه نمی‌کنم. اگر از رئیس یک مجموعه‌ای بپرسند بین شما چند معتاد وجود دارد، آیا این رئیس اعلام خواهد کرد چند نفر معتاد دارد؟»

آذرماه ۱۴۰۲ نیز محمدمهدی بلندیان، معاون سیاسی و قضایی سازمان بازرسی کل کشور، در جلسه‌ دیدار با اسکندر مومنی، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، اعلام کرد که در جمهوری اسلامی «اقتصاد زندان‌ها با مواد مخدر تامین می‌شود».

در همین حال، فرهاد اقطار، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی ایران، در واکنش به انتقادها درباره کیفیت غربالگری معتادان متجاهر در ایران، اعلام کرد سازمان بهزیستی با بودجه اندکی که دارد، دیگر حتی نمی‌تواند یک وعده غذا در روز برای معتادان تامین کند.

روزنامه اعتماد روز ۱۲ بهمن در گزارشی به بررسی شایع‌ترین مواد مخدر مصرفی و قیمت‌ آن‌ها در ۳۱ استان ایران پرداخت و خبر داد که در هفت سال گذشته، الگوی اعتیاد در ایران کاملا تغییر کرده و با کاهش میزان مصرف تریاک، مصرف هرویین و شیشه که مخدرهایی صنعتی و خطرناک‌ترند، به اصلی‌ترین ماده مخدر مصرفی افراد معتاد در ایران تبدیل شده است.