ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه صبح چهارشنبه سوم ژوییه (چهاردهم تیر) وارد شهر آستانه، پایتخت قزاقستان شد تا در نشست سازمان همکاری شانگهای حضور پیدا کند. سازمان همکاری شانگهای یک بلوک منطقه‌ای به رهبری پکن است که کشورهای آسیای مرکزی، هند و ایران در آن حضور دارند.
روز سه‌شنبه نیز شی جین پینگ، رهبر چین و برخی از مقامات کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای وارد قزاقستان شدند. از جمهوری اسلامی ایران هم قرار است محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری به قزاقستان سفر کند و در حاشیه این نشست دیدار دوجانبه‌ای با ولادیمیر پوتین داشته باشد.
نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای روزهای چهارشنبه و پنجشنبه ۱۳ تا ۱۴ تیربرگزار می‌شود و اعلام شده است که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل روز پنجشنبه در این اجلاس دو روزه سخنرانی می‌کند.
سفر پوتین به قزاقستان در حالی انجام می‌شود که دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) مستقر در لاهه در مارس ۲۰۲۳ برای رئیس‌جمهوری روسیه به اتهام ارتکاب جنایات جنگی در اوکراین حکم بازداشت صادر کرد اما این حکم فقط در کشورهای عضو دیوان بین‌المللی کیفری قابلیت اجرایی دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
کشور قزاقستان ریاست دوره‌ای اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای را بر عهده دارد. در این گردهمایی سالانه قرار است ۱۵ کشور شامل جمهوری اسلامی ایران، چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، بلاروس، مغولستان، آذربایجان، قطر، امارات، ترکیه و ترکمنستان حضور پیدا کنند.
جمهوری اسلامی ایران سال گذشته برای اولین بار به عنوان عضو رسمی سازمان شانگهای در آن اجلاس شرکت کرد و پیش از آن به عنوان عضو ناظر حضور داشت.
سازمان همکاری شانگهای یک نهاد بین‌دولتی است که در سال ۲۰۰۱ از سوی شش کشور قزاقستان، چین، قرقیزستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان تاسیس شد. در حال حاضر کشورهای هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان، ایران و ازبکستان ۹ عضو دائمی و سه کشور افغانستان و بلاروس و مغولستان عضو ناظرند. انتظار می‌رود بلاروس که متحد نزدیک روسیه است، در این نشست به عنوان عضو دائم در سازمان همکاری شانگهای شناخته شود.
وبسایت «مسکو تایمز» با اشاره به سفر رئیس‌جمهوری روسیه به قزاقستان نوشت که ولادیمیر پوتین مانند شی جین پینگ، سازمان همکاری شانگهای را به عنوان یک مجمع کلیدی برای پیشبرد منافع استراتژیک خود در سراسر اوراسیا می‌بیند. مسکو و پکن از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی خود را عمیق‌تر کرده‌اند.
یوری اوشاکوف، دستیار کرملین پیش از ورود پوتین به قزاقستان به رسانه‌های دولتی روسیه گفت: «ما به همکاری مشارکتی در این سازمان اهمیت زیادی می‌دهیم. معتقدیم که سازمان همکاری شانگهای و همچنین بریکس، ستون‌های اصلی نظم نوین جهانی به شمار می‌روند.»
هم روسیه و هم چین از آنچه «هژمونی» تحت رهبری ایالات متحده در صحنه جهانی می‌خوانند، انتقاد کرده‌اند.
مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در اوایل این هفته گفت که پکن معتقد است نشست سازمان همکاری شانگهای «به ایجاد اجماع بیشتر میان همه طرف‌ها و کمک به ارتقای امنیت، ثبات و توسعه کشورهای عضو» کمک خواهد کرد و منجر به «پیشبرد صلح پایدار و رفاه مشترک در کشورهای عضو» خواهد شد.
با وجود اینکه چند روز قبل از حمله روسیه به اوکراین، شراکت استراتژیک «بدون محدودیت» میان مسکو و پکن امضا شد، این دو کشور همواره رقبای تاریخی برای نفوذ در منطقه آسیای مرکزی بوده‌اند.
پنج کشور قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان از جمهوری‌های شوروی سابق به شمار می‌روند و دارای پیوندهای تاریخی، فرهنگی، زبانی و اقتصادی با روسیه‌اند؛ اما افزایش قدرت اقتصادی چین و سرمایه‌گذاری گسترده پکن در منطقه، نفوذ روسیه را به چالش کشیده است.
کرملین اعلام کرده است که در کنار جلسات اصلی نشست شانگهای، پوتین قصد دارد با تعدادی از رهبران در این اجلاس به صورت دوجانبه دیدار کند. احتمالا نشست دوجانبه با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه یکی از دیدارهای مدنظر پوتین است. ترکیه که کشوری عضو ناتو است، خود را به عنوان میانجی احتمالی در جنگ اوکراین معرفی می‌کند.
