ماهها است که رئیسجمهوری بزرگترین قدرت و دموکراسی جهان، جو بایدن ۸۱ ساله، سوژه استهزای رسانهها و مردم سراسر جهان شده است؛ مردی که راه را گم میکند، با موجودات ناشناس دست میدهد و میخندد یا به دنبال صندلی برای نشستن مقابل دوربینها روی دو زانو خم میشود.
نشریات بریتانیا و پس از آن سراسر جهان، آبان ۱۴۰۰ تا چند روز متوالی داستان صدای خروج باد معده رئیسجمهوری آمریکا را در حضور ملکه کنونی بریتانیا، کامیلا، در حاشیه اجلاس تغییرات اقلیمی در گلاسگو اسکاتلند، روایت میکردند.
بایدن سالخورده در آخرین نشست گروهی در ایتالیا در کنار رهبران شش اقتصاد بزرگ جهان (گروه۷) حتی نمیدانست باید کدام سو را نگاه کند و با کمک نخستوزیر ایتالیا متوجه موضوع برنامه شد. او همین ماه گذشته هم در مراسمی در پاریس در حضور رئیسجمهوری فرانسه و همسرش، هنگامی که سرود ملی آمریکا در حال پخش بود، ناگهان به پشت چرخید و به نقطه نامعلومی خیره شد.
جو بایدن وقتی در سال ۱۹۷۲ به سنا راه یافت، عنوان ششمین سناتور جوان تاریخ آمریکا را گرفت. او پس از آن، شش بار دیگر هم به این سمت انتخاب شد. در سال ۲۰۰۹، زمانی که به معاونت رئیسجمهوری وقت آمریکا، باراک اوباما، انتخاب شد، چهارمین سناتور ارشد در ایالات متحده آمریکا محسوب میشد.
مردی با دهها دستاورد در پروندههای حقوقی و بشردوستانه در سنای آمریکا، میهنپرستی که نشان افتخار آزادی رئیسجمهوری را دریافت کرده و شایسته احترام ملی است.
اما چگونه است که در همین سیستم و دیوان، چنین چهرهای باید چنین خفیف شود؟
مردی که پس از یک عمر تلاش و کسب افتخار برای کشور و خانواده، اینک باید در آرامش ایام بازنشستگی را بگذراند. مردی که در تمام دوران زندگی به چنین افتخاراتی دست یافته و حتی یک دوره با کجدار و مریز، رئیسجمهوری آمریکا بوده است، چه اصرار یا جاهطلبی برای حضور در رقابت بعدی دارد؟
اکنون گفته میشود که در دموکراتترین ایالاتهای آمریکا پس از کالیفرنیا یعنی نیویورک و نیوجرسی نماینده جمهوریخواهان یعنی دونالد ترامپ بیشتر از بایدن رای خواهد آورد. به این معنا که نارضایتی مردم آمریکا از عملکرد بایدن و دیدن ضعف و ناتوانی او آنها را به سمت نامزد جمهوریخواهان خواهد کشاند. با این حال در کمال تعجب، کاخ سفید روز چهارشنبه ۱۳ تیرماه، اعلام کرد که بایدن پس از مشورت با اعضای خانواده اعلام کرده است که بهعنوان نامزد دموکراتها در انتخابات پیش رو باقی میماند.
چه دلیلی میتواند بایدن را قانع یا او را مجبور کرده باشد که از نامزدی حزب انصراف ندهد؟
آثار ضعف در این مرد سالخورده که هنگام حضور در رویدادهای اجتماعی بهوضوح رنج میبرد، ضعف حافظه و تمرکز دارد و حرفهای بیمفهوم میزند، در مناظره با دونالد ترامپ بیشازپیش نمایان شد.
نظرسنجیها نشان میدهد که مردم آمریکا او را ناتوان میبینند و درباره وضعیت جسمانی و روانی او تردیدهای جدی دارند. نتایج آخرین نظرسنجی رویترزــایپسوس که چهارشنبه ۱۳ تیر منتشر شد، نشان میدهد که از هر سه دموکرات، یک نفر فکر میکند که بایدن باید از تلاش برای انتخاب مجدد به این سمت دست بردارد.
رسانههای حامی بایدن و چپ در ایالات متحده آمریکا مانند نیویورک تایمز پس از مناظره بایدن با ترامپ از او خواستند از نامزدی حزب دموکرات کناره بگیرد.
با وجود درخواستها از داخل حزب دموکرات و نظرسنجی برای کنارهگیری او و بالا گرفتن احتمال شکستش مقابل ترامپ، خود بایدن، همسر و خانوادهاش اصرار دارند که بایدن در رقابت باقی بماند.
آیا سرنوشت ۳۰۰ میلیون آمریکایی و کشوری به نام ایالات متحده آمریکا که بزرگترین ارتش و اقتصاد جهان را در اختیار دارد و ابرقدرتی بیرقیب است، در دستان زنی به نام جیل بایدن است که همسرش را مانند کودکی که تکلیف شبش را خوب انجام داده است، تشویق میکند؟ آیا جو بایدن خود قادر به تشخیص مصلحت کشور و حزب سیاسیاش نیست؟
سه سال پیش، پس از آنکه دونالد ترامپ انتخابات را به جو بایدن باخت و وارد چالش حقوقی با نهادهای قضایی بر سر تقلب در انتخابات شد، دهها پرونده علیه دونالد ترامپ در گوشهوکنار ایالات متحده باز شد؛ از پرونده دادن رشوه یا حقالسکوت به زنی که با او رابطه جنسی داشت تا تخلف مالیاتی یا ارزشگذاری نامناسب روی داراییهایش تا خود را متمولتر نشان دهد.
دونالد ترامپ در سه سال گذشته تمام وقتش را در دادگاههای گوناگون در گوشهوکنار آمریکا سر کرده است تا ثابت کند خلافکار، دزد یا قانونشکن نیست. حضور در دادگاههای پیدرپی و احکام گوناگونی که برایش صادر میشد، فرصت ایجاد و شرکت در کارزار انتخاباتی را از او گرفت.
در ایالات متحده آمریکا، رابطه جنسی بین دو نفر بزرگسال در صورت رضایت هر دو طرف، جرم نیست، به شرط آنکه در این رابطه تنفروشی صورت نگرفته باشد. دادن حقالسکوت هم اگر فردی بابت افشا نکردن یک راز پول بگیرد و تعهد کند که راز را حفظ میکند، جرم نیست؛ اما حالا هنرپیشه فیلمهای بزرگسالان که با رضایت شخصی با ترامپ معاشقه کرده و هشت سال پیش با گرفتن پول، رضایت داده که دراینباره با کسی صحبت نکند، به عنوان شاهد از دادگاههای ترامپ سر درآورده است.
حضور پرسروصدای استورمی دنیلز در دادگاههای ترامپ این شائبه را پیش آورد که به این زن تجاوز جنسی شده یا دادگاه به دنبال گرفتن حق او از ترامپ است.
برای ما بینندگانی که هر روز استورمی دنیلز را جلو دادگاه ترامپ میدیدیم، این شائبه پیش آمده بود که بخشی از محاکمات ترامپ به دلیل داشتن رابطه یا دادن حقالسکوت بهعنوان جرم است که در حقیقت هیچکدام درست نیست. حضور این زن در دادگاههای ترامپ فقط برای ایجاد کارزار شرمساری بود و برخلاف تصویری که رسانهها ساختهاند، با پرونده کیفری موردنظر دادگاه ارتباطی نداشت.
اینک که سه سال تلاش مستمر برای حذف ترامپ از نامزدی حزب جمهوریخواه به نتیجه نرسید، تنها چند ماه مانده به انتخابات ریاستجمهوری، نگاهها به وضعیت سلامتی بایدن معطوف شده و نورافکنی که روی ترامپ انداخته شده بود تا در سایه آن جو بایدن و ناتوانی و کهولت سنیاش استتار شود، امروز به سوی جو بایدن چرخیده تا وضعیت سلامتی او را با دقت بیشتری بررسی کند.
با رای عالیترین مرجع قضایی آمریکا در روز دوشنبه یازدهم تیر و دادن مصونیت به رئیسجمهوری، راه ترامپ برای پیروزی در انتخابات آبانماه هموار شد.
رویترز روز چهارشنبه ۱۳ تیر به نقل از مقامهای آگاه گزارش کرد که دستکم ۲۵ عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در حال تنظیم بیانیهای برای درخواست کنارهگیری جو بایدن از کارزار انتخاباتی ریاستجمهوریاند.
کمتر از دو ماه به اعلام رسمی نام نامزد رسمی دموکراتها مانده، با وجود این، کاخ سفید اعلام کرده است که بایدن از نامزدی در انتخابات صرفنظر نمیکند.
با دیدن ناتوانیهای بایدن در تکلم، تشخیص و راه رفتن، بار دیگر بحث دست داشتن دولت پنهان یا «دولت عمیق» در ایالات متحده آمریکا بالا گرفته است؛ حامیان مالی بزرگ و بخشهای نظامی و اطلاعاتی آمریکا که وجود و منابع مالی و اطلاعاتی آنها همواره پشتوانه سیاستگذاریها در این کشور بوده است.
دلیل انتخاب نشدن ترامپ در دور دوم ریاستجمهوری یا درگیریهای حقوقی و قضایی او در سه سال گذشته که مانعی اساسی برای به قدرت رسیدنش محسوب میشود، هم میتواند بخشی از تلاشهای دولت عمیق تلقی شود؛ دولت عمیقی که مردی سالخورده را در قدرت نگه میدارد تا ترامپی که خارج از چارچوبهای دیوانسالاری و کلیشهای به قدرت رسیده بود، بار دیگر انتخاب نشود.
در این چارچوب دولتداری، رئیسجمهوری میتواند هنگام کارزارهای انتخاباتیاش قولهای بسیاری بدهد، اما بعد از انتخاب شدن نباید در جهت عملی کردن آنها حرکت کند. نمونه آن انتخاب باراک اوباما به ریاستجمهوری و نقطه مقابل آن دونالد ترامپ بود که سر پرداخت حق عضویت در ناتو، عرصه را چنان بر متحدان غربی تنگ کرد که احتمال فروپاشی ناتو میرفت.
اهداف راهبردی و نظامی کلان ایالات متحده آمریکا بیش از این نمیتوانست ترامپ را در قدرت نگه دارد. نامزدی جو بایدن و پیروزی او بر ترامپ با اختلاف بسیار اندک، نه در میزان رای، بلکه در آرای ایالات تعیینکننده در سرنوشت انتخابات، بخشی از این سیاستگذاری بود.
این نهادهای مالی و چپ قدرتمند اما نامحسوس و پیچیده در ردای دولت عمیق، چنانچه خطر برنده شدن ترامپ را جدی ببینند، در دو ماه باقیمانده به اعلام نامزد حزب دموکرات، از او خواهند خواست که از نامزدی حزب انصراف بدهد.
وجود کامالا هریس، شخصیت دیگری که در چهار سال گذشته در مقام معاون ریاستجمهوری هیچ جذابیت و استعدادی از خود نشان نداده، چالش دیگر پیش روی حزب دموکرات است.
تا زمانی که حزب دموکرات برای رقابت با دونالد ترامپ گزینه برتری را روی میز نگذاشته باشد، دولت پنهان به شکنجه سفید مرد سالخوردهای به نام جو بایدن ادامه خواهد داد.