بهترین ورزشکاران سراسر جهان، هر چهار سال یک بار گرد هم می‌آیند تا برای کسب افتخارات برتر در مسابقات جهانی المپیک مبارزه کنند. این ورزشکاران از سد‌های دشوار شایستگی‌ و مهارت می‌گذرند، در دل آسیب‌ها و خستگی‌های سفر، و با وجود شرایط آب‌وهوایی متنوع رقابت می‌کنند تا جایگاهشان در تیم را حفظ کنند. برای رسیدن به سکوی افتخار یا از دست دادن آن، هر هزارم ثانیه و هر سانتی‌متر حیاتی است؛ به این معنی که ورزشکاران و مربیان از هر فرصت و مزیت احتمالی برای بردن این رقابت‌ها بهره خواهند برد. 

فناوری تمامی ابعاد زندگی‌ ما را دربر گرفته‌ است، جهان ورزش نیز از این قاعده مستثنی نیست، اما چه زمان می‌توان گفت پیشرفت‌های فناوری در ورزش از بهبود عملکرد فراتر رفته و به جایی رسیده است که گاهی به‌عنوان «دوپینگ فناوری» شناخته می‌شود؟ 

دوپینگ فناوری چیست؟

به گزارش کانورسیشن، دوپینگ فناوری  زمانی رخ می‌دهد که فناوری عملکرد ورزشکاران را از قابلیت‌های طبیعی‌شان فراتر ببرد و در مقایسه با رقبایشان، به‌شکل بالقوه، به آنها برتری ناعادلانه‌ای بدهد. برای مثال، در سال ۲۰۰۸ ورزشکاران با پوشیدن لباس شنای پیشرفته «اسپیدو ال‌زد‌آر ریسر»، که با همکاری ناسا ساخته شده بود،‌ ۱۳ رکورد جهانی بی‌سابقه را شکستند و به همین دلیل این لباس‌های شنا بلافاصله از رقابت‌های حرفه‌ای حذف شدند. با این حال تصمیم‌گیری درمورد اینکه چه چیز پیشرفت معمول فناوری به شمار می‌رود (مانند استفاده از فیبر کربنی در کایاک) و چه چیز توانایی ورزشکاران را از قابلیت طبیعی‌شان فراتر می‌برد، آسان نیست.  

حدود ۵۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان از فناوری پوشیدنی استفاده می‌کنند. بسیاری از ما از این دستگاه‌ها برای ارزیابی سلامت عملکرد بدنمان، مانند تعداد قدم‌هایمان هنگام پیاده‌روی، ساعت خواب یا میزان کالری مصرفی استفاده می‌کنیم. حالا در نظر بگیرید که یک ورزشکار حرفه‌ای با همراهی مربی‌اش برای مسابقات المپیک آماده می‌شود. آنها در این مدت عوامل زیادی مانند تعداد تماس‌های پا با زمین حین دویدن با حداکثر سرعت را با استفاده از کفی‌های هوشمند اندازه‌گیری می‌کنند. فرض کنید یک نمونه اولیه از کفش‌های جدید به ورزشکار داده‌اند تا امتحان کند. داده‌ها نشان می‌دهد که در طول بالاترین سرعت‌‌های دویدن، زمان تماس و برخورد پا با زمین کاهش می‌یابد، در حالی که سرعت دویدن افزایش می‌یابد.   

چگونه می‌‌توان دوپینگ فناوری را بررسی کرد؟

در ابتدا باید مواد و اجزای مورد استفاده در ساخت کفش را بررسی کنیم تا ببینیم آیا چیزی فراتر از قابلیت‌های معمول، مانند مکانیزم فنر کفش که ورزشکاران را به جلو می‌راند، در آن‌ وجود دارد یا نه. هنگامی که این موضوع مشخص شد، دانشمندان در آزمایشگاه‌های بیومکانیک، آزمایشی را طراحی می‌کنند تا این کفش‌‌ها را با سایر کفش‌هایی که معمولا سایر رقبا می‌پوشند مقایسه کنند. اما حتی عملکرد بهتر این کفش‌ها در مقایسه با کفش‌های معمولی به معنای حذف این کفش‌‌‌ها از مسابقات نیست. محققان دریافتند که این کفش‌ها برای ورزشکاران مختلف تاثیر متفاوتی دارد که به شکل رها شدن پا روی سطح برمی‌گردد. 

آیا این عادلانه است؟

وقتی پای دوپینگ با فناوری در میان است، مهم‌ترین نکته مساله اخلاقی نابرابری است که باید به آن پرداخت. اگر یک ورزشکار تنها به‌دلیل استفاده از فناوری بر دیگری ارجحیت داشته باشد، ماهیت واقعی ورزش زیر سوال خواهد رفت. همچنین مقرون به صرفه بودن و دسترسی را نباید نادیده گرفت. پیشرفت‌های فناوری در ورزش باید به نفع همه باشد نه مختص فرد یا گروهی خاص. علاوه بر این، باید آزمایش‌های منظمی در آزمایشگاه‌های بیومکانیک انجام شود تا تاثیر فناوری‌های جدید بر عملکرد را ارزیابی کنند. به این ترتیب، با ترکیب نظر کارشناسان و آزمایش‌های دقیق می‌توان زمین بازی و یکپارچگی ورزش‌های رقابتی را حفظ کرد.