آپنه خواب اغلب با فشار خون بالا همراه است و به خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی که از هر دو عامل ناشی می‌شود، دامن می‌زند. دانشمندان اکنون دو ماده شیمیایی مغز را شناسایی کرده‌اند که در این واکنش زنجیره‌ای نقش مهمی دارند و می‌توانند راه را برای درمان‌های جدید هموار کنند.
در مطالعه‌ای روی موش‌های آزمایشگاهی که ماه مه در «مجله فیزیولوژی» (The Journal of Physiology) منتشر شد، محققان بر دو ماده شیمیایی که در مغز ساخته می‌شود و بر فشار خون تاثیرگذار است، متمرکز شدند: اکسی‌توسین که به نقشش در دلبستگی و پیوند اجتماعی معروف است و هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین یا سیآراچ (CRH). آن‌ها می‌خواستند ببینند که این دو «نوروهورمون» چگونه بر ساقه مغز، ساختاری در انتهای مغز که وظیفه کنترل بسیاری از عملکردهای غیرارادی از جمله فشار خون را بر عهده دارد، تاثیر می‌گذارند.
نوروهورمون‌ها موادی‌اند که سلول‌های عصبی (نورون‌ها) تولید و ترشح می‌شوند و عملکردی مشابه هورمون‌ها دارند.
در افراد مبتلا به آپنه خواب، نفس کشیدن به طور موقت قطع می‌شود و بدن برای مدت کوتاهی از دریافت اکسیژن محروم می‌ماند. این وضعیت بدن را در حالت «هیپوکسی» یا کم‌اکسیژنی قرار می‌دهد. دکتر دیوید کلاین، از دانشگاه میسوری، میگوید: «وقتی بدن دچار کمبود اکسیژن می‌شود و در حالت هیپوکسی قرار می‌گیرد، می‌کوشد تا تنفس را افزایش دهد و میزان اکسیژن را به سطح قبلی بازگرداند. این اتفاق یک رفلکس دیگر هم در پی دارد و آن این است که فشار خون بالا می‌رود تا خون حاوی اکسیژن به جایی که موردنیاز است، برسد.»
با وجود آنکه نقش اکسی‌توسین و سیآراچ در تغییر فشار خون مشخص شده، اثر آن‌ها پس از این انفجارهای کوتاه و مکرر هیپوکسی به طور کامل شناخته نشده است.
محققان آزمایش‌ها را روی موش‌های آزمایشگاهی که به دو گروه تقسیم شدند، انجام دادند: یک گروه در سطح عادی اکسیژن نگهداری شد، در حالی که گروه دیگر به طور متناوب در شرایط کم اکسیژن قرار می‌گرفت که تقلیدی از جنبه‌های آپنه خواب بود.
این آزمایش به مدت ۱۰ روز ادامه یافت و پس از آن دانشمندان نمونه‌هایی از ساقه مغز موش‌ها را جمع‌آوری کردند تا با استفاده از تکنیک‌های مختلف، فعالیت نورون‌های آن‌ها را تجزیه و تحلیل کنند. نمونه‌های اضافی از بافت مغزی نیز گرفته شد تا فعالیت اکسی‌توسین و سیآراچ با استفاده از میکروسکوپ بررسی شود و سلول‌های خاص مغزی که به این دو ماده شیمیایی پاسخ می‌دهند، نیز دستی شمارش شدند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
هم اکسی‌توسین و هم سی‌آرآچ را سلول‌های ساختاری به نام هسته هیپوتالاموس پارابطنی یا پی‌وی‌ان (PVN) می‌سازند. این سلول‌های پی‌وی‌ان به یک مرکز حسی اصلی در ساقه مغز متصل می‌شوند که سیگنال‌هایی را از بدن دریافت می‌کند که به آن‌ها میگوید چگونه سیستم قلبی عروقی، از جمله فشار خون را تنظیم کند. اکسی‌توسین و سیآراچ در ارسال چنین سیگنال‌هایی نقش دارند، اما آزمایش نشان داد که هیپوکسی (کمبود اکسیژن) تاثیر آن‌ها را افزایش می‌دهد.
به گزارش لایو‌ساینس، تاثیر این دو ماده شیمیایی بر فعالیت ساقه مغز موش‌های تحت هیپوکسی نسبت به موش‌هایی که در سطوح عادی اکسیژن نگهداری می‌شدند، بیشتر بود. پس از دوره‌های کمبود اکسیژن، افزایش در ترشح این مواد شیمیایی از پی‌وی‌ان مشاهده شد و تعداد گیرنده‌هایی که این مواد در ساقه مغز به آن‌ها متصل می‌شوند، هم افزایش یافت. به دنبال آن، تعداد سیگنال‌هایی که از مرکز حسی ساقه مغز ارسال می‌شد، هم بیشتر شد.
کلاین با اتکا به نتایج میگوید که آپنه خواب ممکن است اثر اکسی‌توسین و سیآراچ بر ساقه مغز را زیاد کند که می‌تواند موجب افزایش فشار خون شود. به عبارت دیگر، انتشار مواد شیمیایی پس از دوره‌های هیپوکسی یا کم‌اکسیژنی باعث می‌شود فشار خون هر بار بالاتر رود.
با این حال، این مطالعه سازوکارهای پشت این پدیده را به طور خاص بررسی نکرد و گروه در حال حاضر روی مطالعاتی کار می‌کند که می‌تواند به روشن کردن این ناشناخته‌ها کمک کند. کلاین میگوید که پس از شناسایی مواد شیمیایی بیشتر درگیر در این سازوکارها، می‌توان برای هدف قرار دادن آن‌ها و کاهش فشار خون در بیماران مبتلا به آپنه خواب داروهای خاصی تولید کرد.
او خاطرنشان کرد داروهایی که کل مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند شاید بهترین گزینه نباشند، زیرا تاثیر اکسی‌توسین و سیآراچ به نواحی مغزی که با آن‌ها تعامل دارند، بستگی دارد اما همه این تحقیقات اساسی به مسیرهایی جدیدی منتهی خواهد شد که پزشکان و شرکت‌های دارویی می‌توانند از آن‌ها بهره ببرند. با این حال هشدار می‌دهد که هنوز برای به کار بستن این یافته‌ها در درمان انسان‌‌ها، راه زیادی مانده است.
