معاون وزیر آموزش‌وپرورش با اعلام آخرین مهلت مراجعه دانش آموزان مقطع اول ابتدایی به پایگاه‌های سنجش اعلام کرد دست‌کم ۳۰ هزار دانش‌آموز کلاس اولی به پایگاه‌های سنجش آمادگی تحصیلی مراجعه نکرده‌اند.
آمار نگران‌کننده کودکانی که به مراکز سنجش مراجعه نمی‌کنند نشان می‌دهد طی سال‌های آینده یکی از مشکلات بزرگ ساختار آموزشی ایران بی‌سوادی و رشد چشمگیر بازماندگان از تحصیل خواهد بود.
حجت‌الله الماسی، معاون وزارت آموزش‌وپرورش، به دلایل و جزئیات امتناع خانواده این ۳۰ هزار دانش‌آموز از ثبت‌نام نپرداخته است. اما بهمن‌ماه ۱۴۰۲ معصومه نجفی پازوکی، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش، مدعی شده بود با طراحی سامانه‌ای که در آن اطلاعات دانش‌آموزان با آمار ولادت در سامانه ثبت احوال تطبیق داده می‌شود، مشخص شده چند هزار دانش‌آموز به دلایل معلولیت و ناتوانی از حضور در مقطع اول ابتدایی بازمانده‌اند.
به گفته نجفی پازوکی در ابتدا آماری ۲۰۰ هزار نفری از جاماندگان از تحصیل در مقطع اول ابتدایی به دست آمد که پس از بررسی مشخص شد بخشی از این تعداد به دلیل فوت کودکان پیش از رسیدن به سن تحصیل و مهاجرت خانواده‌ها باید از این آمار کسر شود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
رشد نرخ جاماندگان از تحصیل در ایران طی سال‌های اخیر بارها مورد توجه کارشناسان آموزشی قرار گرفته است. کارشناسان بر این باورند که این موضوع می‌تواند در آینده به تبعاتی مانند احساس نابرابری تحصیلی، بحران‌های اجتماعی و کاهش سطح دانش در جامعه ایران و بی‌سوادی منجر شود.
در کنار جاماندگان از تحصیل آنچه نگرانی‌ها را افزایش داده رشد آمار ترک تحصیل در دوره ابتدایی و متوسطه است. مطابق آمارهای اعلام‌شده، در فروردین ۱۴۰۳ دست‌کم ۹۲۹ هزار و ۷۹۸ دانش‌آموز در مقاطع مختلف ترک تحصیل کرده‌اند.
این آمار نشان‌دهنده رشد دو درصدی ترک تحصیل در آخرین سال تحصیلی در قیاس با سال تحصیلی پیش از آن است، در این آمار بالاترین میزان ترک تحصیل مربوط به رده سنی ۱۵ تا ۱۷ سال است.
از مجموع سه میلیون و ۵۵۲ هزار و ۸۸۹ دانش‌آموز این مقطع سنی ۵۵۶ هزار و ۹۹۴ نفر از تحصیل بازماندند که ۲۹۵ هزار و ۱۰۱ نفرشان را پسران و ۲۶۱ هزار و ۸۹۳ نفر را دختران تشکیل می‌دهند.
در رده سنی ۶ تا ۱۱ سال که سال‌های ابتدایی تحصیل قلمداد می‌شود نیز آمارها حاکی از آن است از ۹ میلیون و ۸۶ هزار و ۸۰۵ نفر ۹۶ هزار و ۲۰۲ نفر از پسران و ۷۸ هزار و ۹۱۲ نفر از دختران از تحصیل بازماندند که درمجموع به معنای ۱۷۵ هزار و ۱۱۴ نفر جامانده از تحصیل است.
البته صحت این آمارهای همچنان محل تردید است. براساس گزارش رسانه‌های کشور این آمار با واقعیت موجود در جامعه همخوانی ندارد و آمارهای واقعی جاماندگان از تحصیل به‌مراتب بیش از اعداد اعلام‌شده است.
انجمن حمایت از کودکان بازمانده از تحصیل شهریور ۱۴۰۲ با انتشار گزارشی مدعی شد در سال تحصیلی ۱۴۰۲ تنها ۷۳ درصد کودکانی که باید تحصیلشان را در کلاس اول آغاز کنند ثبت‌نام کرده‌اند. این موضوع به معنای بیشتر بودن تعداد کودکان جامانده از تحصیل از آمارهای رسمی وزارت آموزش‌وپرورش است.
مسئله نابرابری اقتصادی در جامعه ایران تاثیر روشنی بر انصراف از تحصیل دانش‌آموزان دارد. مرکز پژوهش‌های مجلس با بررسی سال تحصیلی ۱۳۹۹ اعلام کرده است که حدود ۷۰ درصد کودکان بازمانده از تحصیل در دهک یک تا پنج قرار دارند و دهک دوم با ۲۲ درصد بیشترین سهم جاماندگان از تحصیل را دارد.
قرار گرفتن استان سیستان و بلوچستان در رده اول جاماندگان از تحصیل، نشان می‌دهد نابرابری توزیع امکانات تحصیلی در کنار مشکلات اقتصادی تاثیر آشکاری بر آمارهای ثبت‌شده دانش‌آموزان جامانده یا انصراف‌دهنده از تحصیل دارد.
در شرایطی که روز شنبه ۲۷ مردادماه روند بررسی گزینه‌های وزارت کابینه دولت چهاردهم آغاز شد، معرفی علیرضا کاظمی، وزیر پیشنهادی مسعود پزشکیان برای وزارت آموزش‌وپرورش، اعتراض جامعه فرهنگیان را همراه داشت که باور دارند این انتخاب تداوم سیاست‌هایی است که ثمره آن در دولت سیزدهم رشد نرخ ترک تحصیل و افت سطح نمرات تحصیلی دانش‌آموزان ایرانی بوده است.
علیرضا کاظمی برادر محمدکاظمی ریاست سازمان اطلاعات سپاه است که سوابق او چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای برای تحول در ساختار آموزشی ایران نشان نمی‌دهد.
به باور کارشناسان، ساختار فعلی مدیریت آموزشی در ایران طی چند دهه گذشته روندی نزولی طی کرده است و برخلاف آنچه در قانون اساسی جمهوری اسلامی اعلام شده نه‌تنها تحصیل را برای همه دانش‌آموزان رایگان نکرده، که با امنیتی شدن فضای آموزشی و بی‌توجهی به خواسته‌های برحق جامعه معلمان رویکردی غیر علمی را بر فضای آموزشی کشور حاکم کرده است.
با توجه به شرایط آموزشی سال‌های اخیر، کارشناسان بارها بر ضرورت تغییرات ساختاری در بدنه آموزش‌وپرورش و سیاست‌های آموزشی ایران تاکید کرده‌اند.
همچنین ارجح دانستن تربیت اعتقادی دانش‌آموزان برای پرورش نسلی معتقد به باورهای نظام جمهوری اسلامی، نتیجه‌ای جز کاهش تمایل به تحصیل و افت کیفی دانش نداشته است.
این سیاست در دولت سیزدهم با گزینش معلمان از میان طلبه‌های حوزه علمیه و چهره‌هایی که گرایش‌های سیاسی حکومتی داشتند و با تشدید حذف معلمان با پرونده‌سازی و بازخرید آنها سرعت بیشتری گرفت.
سخنان رضا مراد صحرایی، وزیر فعلی آموزش‌وپرورش، مبنی بر ضرورت تربیت دانش‌آموزانی که در یک دست اسلحه و در دست دیگر قرآن داشته باشند به‌خوبی نمایانگر سیاستی است که در جمهوری اسلامی بر مدارس و مراکز آموزشی حاکم است.
