اعتصاب و اعتراض پرستاران ایرانی به مشکلات معیشتی و شغلی، که از چهاردهم مرداد در استان البرز آغاز شد، اکنون به بیش از ۱۰ شهر ایران گسترش یافته است. یکشنبه ۲۸ مرداد نیز پرستاران بیمارستان‌های مشهد، جهرم و یاسوج دست به تحصن گسترده زدند.

براساس ویدیوهای منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی و برخی از رسانه‌های داخلی، پرستاران و شماری از کادر درمان در چندین بیمارستان مشهد، ازجمله بیمارستان‌های قائم، امام رضا و هاشمی‌نژاد، دست از کار کشیدند و علیه سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی در حوزه بهداشت و درمان شعار دادند.

خانه پرستار خراسان رضوی هم امروز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که اعتراضات این روزهای پرستاران در شهرهای مختلف ایران نتیجه «سیاست‌های غلط، دیدگاه‌های تنگ‌نظرانه، نگاه‌های تبعیض‌آمیز و مدیریت پزشک‌سالارانه است».

پرستاران به اجرایی نشدن قانون تعرفه‌گذاری، حقوق‌های ناچیز، خطر فقر، اضافه‌کاری‌های اجباری، شیفت‌های طولانی و دریافت نکردن به‌موقع حقوق و مطالباتشان معترض شدند و یادآوری کردند که این صنف در دوران همه‌گیری ویروس کرونا با وجود خطر تهدید سلامتی نیز شغلشان را ترک نکردند.

«وعده وعید کافیه، سفره ما خالیه»، «تعرفه ما کجاست، توی جیب شماهاست» و «با کرونا جنگیدیم، حمایتی ندیدیم»، بخشی از شعارها و نوشته‌های روی پلاکارد پرستاران در بیمارستان‌های شهرهای چند استان، مانند خراسان رضوی، البرز، زنجان، فارس،  کهگیلویه و بویر احمد و سه استان شمالی ایران است.

خبرگزاری ایلنا در چهاردهمین روز این اعتراضات، آن را «اعتراضات سراسری پرستاران» نامید و نوشت: «حالا اتاق‌های عمل در برخی بیمارستان‌های شیراز با کمبود پرستار مواجه شده، اما علی‌رغم این اعتراض طولانی، صدای پرستاران به گوش‌ها نرسیده و هیچ پالس مثبتی از سوی دولت و حتی از جانب رییس‌جمهوری جدید شنیده نشده است. یک پرستار شیرازی می‌گوید متاسفانه در این دولت هم صدایمان را نشنیدند و خود را به خواب زدند.»

تفاوت اصلی این اعتصاب‌ها با اعتراض‌ها و اعتصاب‌های پیشین این است که این بار شمار زیادی از پرستاران به حلقه‌های اعتصابات پیوسته‌اند و در بیانیه‌هایشان اعلام کرده‌اند تا زمانی که مطالبات صنفی‌شان مورد توجه دولت قرار نگیرد به اعتصاب ادامه می‌دهند.

خبرگزاری کار ایران در گزارشش یادآوری کرده است که از زمان آغاز اعتراضات و اعتصابات پرستاران ایرانی، رییس‌جمهوری جدید ایران و معاونان انتصابی‌اش «هیچ واکنشی به اعتراض پرستاران نشان نداده‌اند و تنها واکنشی که از سوی فرادستان دیده شده تقلیل ماجرا به طلب معوقات مزدی و صدور دستور پرداخت مطالبات پرستاران بوده است. درحالی‌که خواسته‌های پرستاران در سطحی فراتر قرار دارد که شامل اجرای بدون تنازل و بی‌تبعیض قانون می‌شود».

محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران، نیز روز یکشنبه ۲۸ مرداد در پاسخ به این سوال که چرا پرستاران دست به اعتراض سراسری زده‌اند، گفت: «دو هفته از اعتراضات کشوری پرستاران می‌گذرد و این دست از کار کشیدن و اعتصاب بی‌سابقه بوده است. ما از چند ماه پیش تجمع و تحصن داشتیم، اما این اعتصاب طولانی تاکنون سابقه نداشته و علت آن هم این است که به‌جای قبول واقعیات، سعی کردند با احضار پرستاران به هیئت‌های تخلفات و فشار به پرستاران معترض، صورت مسئله را پاک کنند و درنتیجه مطالبات و نارضایتی‌ها انباشته شد.»

او درمورد مطالبات پرستاران توضیح می‌دهد: «علت اصلی اعتصاب پرستاران، کم‌توجهی مسئولان وزارت بهداشت به حرفه پرستاری است. مسئولان می‌خواهند انتظارات پرستاران را در حد پرداخت معوقات پایین بیاورند، اما مسئله اصلا این نیست. مثلا اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری مصوب ۱۳۸۶ در مجلس شورای اسلامی، از اصلی‌ترین خواسته‌های پرستاران است. اکنون برای خدمات ۲۴ ساعته گروه پرستاری برای یک مریض، شامل خدمات پرستاری صبح‌کار، عصرکار و شب‌کار و همچنین خدمات کمک‌پرستاری و بهیاری و سرپرستاری و سوپروازیری، در کل ۲۷۰ هزار تومان ارزش قائل شده‌اند.»

او همچنین دستمزد فوق‌العاده پرستاران را که با ضریب ۰.۴ پرداخت می‌شود و اجرا نشدن صحیح قانون ارتقای بهره‌وری را که براساس آن باید ساعت کار پرستاران کاهش یابد، از دیگر خواسته‌های این صنف برشمرد و توضیح داد که اکنون به‌دلیل کمبود نیرو در کادر درمان، دائما به پرستاران اضافه‌کار اجباری داده می‌شود و قانون ارتقای بهره‌وری عملا بی‌اثر شده است.

به گفته شریفی مقدم، امروز حقوق یک پرستار ایرانی ماهانه ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومان، برابر با حدود ۲۰۰ دلار است که در قیاس با سایر کشورها عدد بسیار ناچیزی است: «در آلمان یک پرستار به محض ورود به کار ۲ هزار دلار می‌گیرد و در برخی دیگر کشورهای اروپای ۴ هزار دلار و در آمریکا و کانادا نیز ۵ هزار دلار حقوق ماهانه به پرستار می‌دهند. قیاس این اعداد نشان از یک فاصله عمیق و یک نارضایتی عمیق‌تر دارد.»

این فعال صنفی در بخش دیگری از گفت‌وگویش با نسرین هزاره مقدم، خبرنگار ایلنا، تاکید کرد که مهاجرت گسترده و تغییر شغل راه‌حل پرستاران ایرانی برای فرار از فقر و مشکلات معیشتی است و همین مسئله به بحرانی‌تر شدن وضعیت بیمارستان‌ها و نظام سلامت ایران منجر شده است.

محمد شریفی مقدم گفت: «مدیران وزارت بهداشت از صدر تا ذیل پزشک هستند و پزشک هیئت علمی دانشگاه که ۷۰ میلیون حقوق ثابت می‌گیرد و چند صد میلیون تومان کارانه، کجا از حال پرستاری خبر دارد که حقوقش ماهی ۲۰۰ دلار است و برای شیفت هفت ساعته اضافه‌کار در شب‌های طولانی ۱۴۰ هزار تومان، آن‌هم بعد از چند ماه تاخیر به حسابش می‌ریزند؟»

او اردیبهشت سال جاری نیز از مرگ سه پرستار در یک ماه به علت «کار زیاد» خبر داده و گفته بود که پرستارانی که در بیمارستان‌های ایران کار می‌کنند، پرستارانی خسته، بی‌انگیزه و فرسوده‌اند که اگر مهاجرت نکنند یا کارشان را ترک می‌کنند یا تغییر شغل می‌دهند.

مهاجرت پرستاران در حالی افزایش یافته است که آمارهای دولتی نشان می‌دهند ایران به‌شدت با کمبود پرستار مواجه است. محمد علوی، پرستار بالین و فعال صنفی حوزه پرستاران، تایید کرده است که مشکلات معیشتی پرستاران و اجرا نشدن تبدیل وضعیت آن‌ها باعث شده است بسیاری از آنان مهاجرت کنند، زیرا برای نمونه، «حقوق و مزایای پرستارانی که به عمان مهاجرت کرده‌اند ۶ برابر حقوق یک پرستار فعال در ایران است».