مرگ دختر ۱۲ ساله تبریزی در کلینیک دندانپزشکی بار دیگر مسئله خطاهای پزشکی منجر به مرگ را در کانون توجه قرار داد.

رسانه‌ها داخلی ایران ابتدای مردادماه اعلام کردند دختری ۱۲ ساله به نام دریا که برای کارهای دندانپزشکی به یکی از کلینیک‌های معروف تبریز مراجعه کرده بود، پس از بیهوشی حالش وخیم شد و جان باخت.

بابک محبوب‌ علیلو، دادستان عمومی استان آذربایجان شرقی، با تایید خبر اعلام کرد: «شکایت اولیای‌ دم به‌تازگی در دستگاه قضایی استان ثبت شده و بلافاصله پس از ثبت شکایت، دستورات قضایی لازم برای رسیدگی به این پرونده صادر شده است.»

به گفته این مقام قضایی، به پزشکی قانونی استان اعلام شد معاینات و آزمایش‌های لازم را برای تشخیص علت فوت انجام و نتایج این آزمایش‌ها به دستگاه قضایی استان گزارش شود.

پدر دریا دلکش که به گفته رسانه‌های محلی خود از پزشکان تبریز است، با شرح جزئیات ماجرا قصور کادر درمانی را عامل فوت دخترش می‌داند و گفته است: «پزشک بیهوشی پس از اتمام کار به‌سرعت کلینیک را ترک کرد و دندانپزشک نیز پس از اقدام‌های لازم، آن‌ها را با منشی تنها گذاشت. آن لحظه هیچ پزشک متخصص دیگری حضور نداشت.»

علی دلکش با اشاره به این اصل پزشکی که در تمام جراحی‌ها، پزشک بیهوشی باید تا پایان در محل جراحی حضور داشته باشد، گفت، نبود تجهیزات پزشکی لازم از عوامل اصلی مرگ دخترش بوده است. به گفته خانواده دریا، پس از فوت او با تحقیقات انجام شده متوجه شده‌اند در همین کلینیک پیش‌تر یک فرد پس از بیهوشی به کما رفته و کودک دیگری نیز با مشکلات پس از بیهوشی فوت شده است.

بر اساس گزارش‌های رسمی، دریا پس از انتقال به منزل در حالت بیهوشی، حالش وخیم شد و جان باخت. پدر دریا یادآور شد که با به هوش نیامدن او، پزشک بیهوشی پس از پیگیری‌های شخصی به منزل آن‌ها آمد و مدعی شد مقدار مشخصی داروی بیهوشی به دریا تزریق شد که نمی‌تواند مشکلی برای او پدید آورد.

گزارش‌هایی درباره خطاهای پزشکی و عوارض منجر به مرگ آن در ایران بارها منتشر شده است.

یکی از بیشترین موارد مرگ‌های ناشی از بیهوشی در جراحی‌ها مربوط به جراحی‌های زیبایی است که در یک سال گذشته مواردی از آن در ایران گزارش شده است. ۱۶ آبان ۱۴۰۲ خبر مرگ سه زن جوان در تهران حین جراحی‌های زیبایی منتشر شد. پس از تحقیقات، مشخص شد دست‌کم یکی از این بیماران بر اثر عوارض ناشی از بیهوشی جانش را از دست‌ داده است.

حساسیت به داروهای بیهوشی و در برخی موارد انجام نشدن سنجش‌های پیش از عمل و گاه استفاده از دوز نامناسب دارو برای بیهوشی برخی از دلایل مرگ این بیماران ذکر شده است.

برخی کارشناسان، جراحی افراد غیرمتخصص در کلینیک‌های غیرتخصصی را دلیل برخی مرگ‌ومیرها حین جراحی‌های زیبایی می‌دانند.

خبرگزاری ایسنا دی‌ ۱۴۰۲ در گزارشی تشریح کرد یکی از تخلف‌ها در جراحی‌های زیبایی، تغییر پزشک جراح پس از بیهوشی بیماران است که میزان خطا را افزایش می‌دهد. طی این گزارش، به نقل از چند تکنسین اتاق عمل‌ آمده بود که برخی جراحان پس از بیهوش کردن بیمار، عمل را به دستیارانش می‌سپارند.

رعایت‌ نکردن دوز داروی بیهوشی برای مدت‌ زمان موردنیاز عمل از مواردی است که به مرگ یا عوارض مختلفی برای بیماران منجر می‌شود.

تداخل داروهای بیمار با داروی بیهوشی از دیگر عوامل مرگ بیماران حین جراحی معرفی شده است. دکتر فاضلی، از جراحان زیبایی، با اشاره به این موضوع معتقد است روند بیهوشی یکی از مهم‌ترین علت‌های مرگ بیماران حین جراحی بینی و سایر جراحی‌ها است.

 تجویز دارویی اشتباه هم از جمله موارد مطرح در پرونده‌های خطای پزشکی است.

به گفته علی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران، طبق آمارها و برخی تحقیقات انجام‌شده، احتمالا سالانه حدود ۴۵ هزار نفر در ایران به علت خطاهای دارویی و عوارض ناشی از آن آسیب می‌بینند و حدود سه هزار نفر جانشان را از دست می‌دهند.

دقت و تبحر پزشکان ایرانی رتبه‌ بالایی در جهان دارد، ولی مسئله فرسودگی تجهیزات بیمارستانی و مشکلات بخش دارویی باعث می‌شود روند درمان در ایران به چالشی برای بیماران تبدیل شود.

در میان پرونده‌های قصور یا خطای پزشکی، مواردی از مرگ پس از بیهوشی موضعی تا مرگ پس از عمل ختنه دیده می‌شود. در برخی موارد نیز تاخیر در بستری یا رسیدگی به بیماران به دلیل ناتوانی در پرداخت هزینه‌های درمانی، بیماران را تحت تاثیر قرار داده است.

مرگ‌هایی که به دلیل استفاده نادرست از دستگاه اکسیژن یا نبود کادر درمان مجرب بر بالین بیمار ثبت شده‌، نیز بخشی از قصورهای پزشکی پرتکرار در ایران است. آبان‌ ۱۴۰۰ در شهر مشهد نوزادی به دلیل استنشاق گاز اشتباه به‌جای اکسیژن جانش را از دست داد. در این پرونده نیز کادر درمان به سبب بی‌توجهی هنگام قراردادن نوزاد زیر دستگاه اکسیژن مقصر شناخته شدند.

مصطفی مهرابی بهار، رئیس سازمان نظام‌پزشکی مشهد، با شرح دلیل این اتفاق اعلام کرده بود با وجود تفاوت رنگ کپسول اکسیژن با کپسول گاز استفاده‌شده، بنا بر شواهد ابتدایی به نظر می‌رسد کادر درمان هنگام نیاز نوزاد به دستگاه اکسیژن از کپسول اشتباه استفاده کرده‌اند.

نباید فراموش کرد که در برخی موارد، ناآگاهی خانواده‌ها از جزئیات روند درمان موجب می‌شود کادر درمان به قصور پزشکی متهم شوند و پس از بررسی دقیق پرونده مشخص می‌شود پزشک در مرگ بیمار مقصر نبوده است.

در سال‌های اخیر مرگ برخی هنرمندان و ورزشکاران نیز موجب شده خانواده این افراد مدعی شوند، قصور پزشکی عامل مرگ عزیزانشان بوده است. مشهورترین موارد پرونده مرگ عباس کیارستمی و علی انصاریان است که خانواده هر دو این چهره‌ها مدعی نقش اشتباهات پزشکی در مرگ آن‌ها شدند.

در روزهای اخیر خانواده سعید راد، بازیگر سینمای ایران، نیز مدعی شدند دلیل سرعت گرفتن روند بیماری این بازیگر که در نهایت به مرگ او منجر شد، اشتباه پزشکان در نحوه گذاشتن پروتز در کمر او بوده است.

از دیگر دلایل افزایش خطاهای پزشکی در ایران خستگی کادر درمان در پی شیفت‌ها طولانی‌مدت است که بارها با اعتراض پرستاران و پزشکان مواجه شده است. کاهش سرانه کادر درمان به‌ازای هر تخت بیمارستانی که نتایج افزایش مهاجرت کادر درمان و تناسب نبودن توزیع نیروی درمانی در سطح کشور است، همواره با هشدار کارشناسان حوزه بهداشت و درمان مواجه شده است.

در سال‌های اخیر یکی از بالاترین آمارهای مهاجرت کادر درمان از ایران متعلق به پزشکان و پرستاران و حتی متخصصان بیهوشی و تکنسین‌های اتاق عمل بوده که در حوزه بهداشت و سلامت بحران‌آفرین شده است.