دیده‌بان حقوق بشر روز جمعه ۹ شهریور (۳۰ اوت)، که مصادف است با روز جهانی ناپدیدشدگان، در گزارشی آورد که در میان کشورهای جهان افغانستان بیشترین رقم ناپدیدشدگان را دارد.
فرشته عباسی در این گزارش آورده است: «از اواخر دهه ۱۹۷۰ میلادی تا امروز، ده‌ها هزار نفر پس از اینکه نیروهای دولتی یا شبه نظامیان آنان را بازداشت کرده‌اند ناپدید شده‌اند و از آنان اطلاعی در دست نیست.»
در گزارش دیده‌بان حقوق بشر آمده است که مقام‌های دولتی افغانستان همواره مخالفانشان را ناپدید کرده‌اند. براساس این گزارش، طالبان یکی از گروه‌هایی است که از زمان تاسیسش تا امروز در ناپدید کردن افراد در افغانستان نقش دارند. دیده‌بان حقوق بشر افزود که طالبان «برای اعمال کنترل و ایجاد ترس در میان مخالفانشان از ناپدید کردن اجباری استفاده می‌کنند.»
قربانیان طالبان صدها نفر از اعضای نیروهای امنیتی دولت پیشین افغانستان، زنان معترض، مخالفان و منتقدان این گروه‌اند که شماری از آنان پس از بازداشت اعدام شده‌اند و شماری دیگر ناپدید شده‌اند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
از زمان بازگشت طالبان به قدرت، نظامیان و کارمندان دولت پیشین افغانستان بیش از هر وقت دیگری آزار و اذیت، بازداشت، تهدید و زندانی و ترور شده‌اند و به‌اجبار ناپدید شده‌اند. با اینکه ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، در ۱۷ اوت، دو روز پس از فروپاشی دولت جمهوری، عفو عمومی صادر کرد و به اعضای طالبان گفت از هیچ کسی ازجمله نظامیان دولت پیشین، همکاران نیروهای خارجی و مقام‌های دولت جمهوری انتقام نگیرند، اما اقدام‌های انتقام‌جویانه طالبان همچنان در بخش‌های مختلف افغانستان جریان دارد.
با این حال، ناپدید کردن اجباری افراد تنها به دو دور حاکمیت رژیم طالبان در افغانستان خلاصه نمی‌شود، بلکه حکومت‌های افغانستان در دوره‌های مختلف با استفاده از این شیوه هرگونه اعتراض و مخالفت را سرکوب کرده‌اند.
در گزارش دیده‌بان حقوق بشر، با اشاره به کشته و ناپدید شدن چندین هزار نفر در حاکمیت چهار رئیس‌جمهوری چپ‌گرای افغانستان از ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۲، آمده است که در این دوره افرادی که مخالف یا منتقد حکومت‌های وقت بودند بیش از دوره‌های دیگر ناپدید شده‌اند. در این میان سندی از سال ۲۰۱۳ در افغانستان افشا شد که نشان می‌داد پنج هزار نفر در جریان حاکمیت ۱۴ ساله حزب دموکراتیک خلق افغانستان بازداشت و ناپدید شده‌اند. بیشتر این افراد به اتهام مخالف با حکومت وقت بازداشت، اعدام و یا زنده‌به‌گور شده‌اند.
دیده‌بان حقوق بشر همچنین به فهرست ۶۰۰ ناپدیدشده در سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵، که در افغانستان جنگ داخلی جریان داشت، اشاره کرد و گفت گروه‌های دخیل در درگیری این افراد را بازداشت و ناپدید کرده‌اند که شامل روزنامه‌نگاران، دانش‌آموزان، مغازه‌داران و سایر غیرنظامیان می‌شوند.
پس از فروپاشی دولت نجیب‌الله در سال ۱۹۹۲ میان احزاب جهادی افغانستان بر سر تقسیم قدرت جنگ داخلی درگرفت و تا نزدیک شدن طالبان به دروازه‌های کابل در اوایل ۱۹۹۶ ادامه داشت. در این درگیری هزاران شهروند کابلی کشته شدند و خانه‌های بسیاری ویران گردید.
با این حال با گذشت سه سال از سلطه طالبان بر افغانستان، به‌دلیل محدودیت‌های شدیدی که طالبان بر اطلاع‌رسانی و فعالیت سازمان‌های مدافع حقوق بشر وضع کرده‌اند، گزارش جامع و کلی از شمار ناپدیدشدگان منتشر نشده است. یوناما تنها سازمان بین‌المللی است که در زمینه حقوق بشر در افغانستان فعالیت می‌کند، اما طالبان به گزارشگران و کارکنان این سازمان نیز اجازه دسترسی به منابع و اطلاعات را نمی‌دهند.
طالبان سفر ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل، را به افغانستان منع کردند تا جلو بازتاب موارد نقض حقوق بشر را بگیرند. ریچارد بنت از زمان آغاز کارش در آوریل ۲۰۲۲، سه گزارش جامع از وضعیت حقوق بشر در افغانستان منتشر کرد. بنت همچنین تازه‌ترین حوادث مرتبط با حقوق بشر و به‌ویژه زنان را در اختیار سازمان ملل متحد و سازمان‌های بین‌المللی فعال درمورد افغانستان قرار داد. ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان، گزارش‌های ریچارد بنت را «گمراه‌کننده» می‌خواند و می‌گوید او موضوعات کوچک را بزرگ‌نمایی می‌کند و درمورد افغانستان به سازمان‌های بین‌المللی گزارش‌های نادرست ارائه می‌کند.
