چند هفته پیش، بار دیگر هراس و وحشت اندام مردم افغانستان را لرزاند. اما این وحشت، برخاسته از حملات خونین طالبان یا بمبگذاری انتحاری که معمولا غیرنظامیان زیادی را به خاک و خون می‌کشد، نبود، بلکه از انتشار ویدیویی از زنی گیرافتاده در صحرایی در میان مردان بود. افراد خشمگین مسلح، با فریادهای «الله‌اکبر»، سنگ پاره‌هایی به سمت او پرتاب می‌کردند و ناله و زاری وی، مردان را هر لحظه جری‌تر و خشمگین‌تر می‌کرد.

در آن دو دقیقه ویدیو، نشان داده شد که ضجه‌های آن زن برای نجات جانش کارساز نبود و مردان از چهار سو با سنگ به او حمله‌ور شدند تا سرانجام جان را گرفتند.   

منابع محلی می‌گویند که این سنگسار، در ولایت دورافتاده غور رخ داده است. نام این زن، اتهام او، چرایی بازداشت و چگونگی حکمی که برای او صادر شده بود، همچنان معما است. کمیسیون حقوق بشر افغانستان برای یافتن پاسخی به این پرسش‌ها، تحقیقاتش را آغاز کرده است. اما براساس گزارش‌های ابتدایی، او به اتهام همبستری خارج از ازدواج دستگیر، و در دادگاه صحرایی طالبان در منطقه دور از کنترل دولت، سنگسار شده است.

صدیق صدیقی، سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان، که معتقد است این حادثه در منطقه تحت نفوذ طالبان رخ داده است، در صفحه توییترش نوشت:‌«از دیدن ویدیویی که در آن جمعی از طالبان وحشی، یک زن مظلوم را در ولایت غور سنگسار می‌کنند، سخت تکان خوردم. این گروه، زیر نام دین مقدس اسلام، بزرگ‌ترین و نابخشودنی‌ترین جنایت را مرتکب می‌شوند.»

فوزیه کوفی، نماینده پیشین مجلس و از فعالان حقوق بشر، نیز نوشت:‌«آهای اهالی جغرافیای دوزخ، دیگر کسی از دوزخ نمی‌ترسد. ما که هر روز مردن و زنده شدن را تجربه می‌کنیم!  معافیت مجرمان محاکم صحرایی، سنگسار زنان را به فرهنگ تبدیل کرده است. اگر سنگسار برای انجام فعل نامشروع است، پس کجاست جانب مقابل این زن؟ مشکل غور و اکثر این جغرافیا، فراتر از فقر است!» اشاره خانم کوفی، به مردی (جانب مقابل) است که در جریان سنگسار، خبری از او نبود. 

فشار افکار عمومی، طالبان را هم به واکنش واداشت. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان، در صفحه توییترش نوشت:‌ «در صورت شرایط شرعی و حاکمیت کامل، جزای سنگسار به زانیان محصن حد و حکم شرعی است که هیچ مسلمانی نمی‌تواند آن را انکار کند. مگر ویدیوی بخش‌شده در ولایت غور، مربوط به یک فرمانده اربکی به نام سعدی‌یار است که ۶ سال قبل در منطقه غلمین در مرکز غور، صورت گرفته است.» وی افزود که سعدی‌یار، یکی از فرماندهان دولت افغانستان بوده است.

وقاحت این عمل در افغانستان باعث شد که حتی گروه طالبان، پذیرای مسئولیت آن نباشد.

اما این جنایت، اولین و احتمالا آخرین مورد سنگسار پس از «امارت اسلامی» طالبان در افغانستان نبود. پیش از این، یکی از خبرسازترین موارد، سنگسار زن و مردی در سال ۲۰۱۰ در ولایت قندوز بود که سازمان عفو بین‌الملل آن را اولین مورد سنگسار رسمی پس از سقوط طالبان توسط افراد آن گروه عنوان کرد. در همان سال، مادر و دختری در غزنی هم سنگسار شدند. در سال ۲۰۱۳ پلیس افغانستان موفق شد زنی را که از سوی طالبان به اتهام رابطه خارج از ازدواج در آستانه‌ سنگسار قرار داشت، نجات دهد.

اما سرنوشت «رخشانه»، از دردناک‌ترین حوادثی بود که  مردم افغانستان را در سال ۲۰۱۵ تکان داد. او هم در ولایت فقرزده غور، به اتهام همبستری خارج از ازدواج، سرخط خبرها شد. او که قرار بود برخلاف میلش به ازدواج اجباری مردی درآورده شود، با نامزد ۲۳ ساله‌اش فرار کرد، اما توسط بستگان و اعضای گروه طالبان دستگیر شد. او سپس در دادگاه صحرایی طالبان سنگسار شد و برای نامزدش حکم شلاق صادر شد.

براساس گزارش‌ها، فتوای سنگسار رخشانه را فردی صادر کرده بود که پیش از آن، او را برای برادر خود خواستگاری کرده بود. در فیلم منتشر شده، رخشانه هنگام پرتاب سنگ از طالبان می‌خواهد که بس کنند و تکرار می‌کند که مسلمان است.

از بدخشان تا قندوز و از سرپل تا غور و غزنی، در نبود حکومت موثر ملی، سنگسار گریبانگیر زنان افغان شده است. 

این درحالی‌ست که منابع اسلامی، درباره مجازات «رَجم» یا سنگسار برای رابطه جنسی خارج از ازدواج، صراحت دارد.مولوی ابوشمس راتب، روحانی أفغان، به ایندیپندنت فارسی گفت که سنگسار، صرفا در صورت اثباتِ رابطه جنسی فرد متأهل (با فردی جز همسر شرعی خود) که امکان دست‌رسی و ارتباط (جنسی) زناشویی با همسر خود را داشته باشند، و آن عمل را با فردی بالغ و عاقل انجام داده باشد، رواست. اما غیر از آن، مجازات «رجم» مورد ندارد.

او گفت:‌ «حکم سنگسار واجب و معلوم است. اما انسانی که سنگسار شود، باید وقتی دستگیر شد، برایش چهار شاهد وجود داشته باشند که در حضور قاضی سوگند بخورند. سپس، حد بر او جاری می‌شود، و آن حد هم باید توسط حکومت اسلامی جاری شود. یا ممکن است اقرار خود شخص در میان باشد که بگوید می‌خواهد در این دنیا پاک شود. طالبان و داعشی‌ها صلاحیتش را ندارند. دولت اسلامی، قاضی‌القضات، یا رئیس جمهوری صلاحیتش را دارد.»

مولوی راتب همچنین با اشاره به روایت‌های مختلف در مورد گذشت پیامبر اسلام از جاری کردن حد سنگسار، افزود:‌ «شخصی به نام ماعز پیش پیامبر خدا آمد و اقرار کرد که زنا کرده است. پیامبر خدا چند مرتبه سرزنشش کرد، و گفت مگر دیوانه‌ای. بار دیگر آمد. پیامبر باز نادیده گرفت، تا وقتی که او موسفیدان را با خود آورد و گفت، من دیوانه نیستم. پس از آن نیز نه خود پیامبر، بلکه دیگران او را سنگسار کردند. اما وقتی از زیر سنگ فرار کرد، یک صحابه او را به زمین کوبید. پیامبر خدا گفت، کاش رهایش می‌کردید که می‌رفت.»
براساس این منابع، سنگسار در اسلام تنها وقتی اجرا می‌شود که عمل رابطه جنسی خارج از ازدواج در دادگاه صالحه ثابت شده باشد و در غیر آن، یا اگر قبل از «اثبات»، متهم توبه کرده باشد، بر او حد جاری نمی‌شود.

روحانیون افغان می‌گویند که اسلام شرایط «اثبات اتهام» را بسیار دشوار قرار داده است، چنان که تنها با چهار بار اقرار متهم، یا شهادت چهار شاهد عادلِ مرد که گواهی دهند با چشم خود عمل دخول را به صورت کاملاً واضح دیده‌‌اند، می‌تواند ثابت شود. 

قاری محبت‌الله مهاجر، دیگر روحانی أفغان، می‌گوید:‌ «این عمل، حتی با شهادت سه شاهد ثابت نمی‌شود. همچنین، با شهادت به این‌ که بر فرض کسی بگوید دیدم این دو نفر در آغوش هم هستند، زنا ثابت نمی‌شود.»

در قوانین جزایی کنونی افغانستان، سنگسار جایی ندارد. هرچند، در سال ۲۰۱۳ حتی از سوی مجلس افغانستان تلاش‌هایی صورت گرفت تا سنگسار را به‌عنوان یک مجازات قانونی در قانون جزای افغانستان وارد کند، اما در اثر فشارهای بین‌المللی، این پیشنهاد از سوی رئیس جمهوری کرزی رد شد و به جای آن، «زندان طویل‌المدت» به‌عنوان مجازات «زنا» در نظر گرفته شد.

در بسیاری از کشورهای اسلامی، مانند ترکیه، مالیزی، تونس، مراکش و الجزایر که رهبران مذهبی سنگسار را خلاف مروت و شفقت اسلامی خوانده‌اند، اجرای آن ممنوع شده است. اما در کشورهایی مانند ایران، پاکستان، افغانستان و سودان همچنان انجام می‌گیرد.