ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران، روز چهارشنبه ۱۸ مهر در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرد که در موضوع درخواست رفع فیلترینگ حکومتی روی اینترنت جهانی و شبکه‌های اجتماعی در ایران «نباید با عجله و شتاب‌زده عمل کرد».

سخنانی که در کنار گفته‌های ۴۸ ساعت اخیر او درباره لزوم ایجاد «مدیریت قانونمند و هوشمند» بر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و اینکه چنین نظارت و طبقه‌بندی اینترنت را «مطالبه مردم» معرفی کرده بود، نشان می‌دهد تحقق یکی از اصلی‌ترین شعارهای انتخاباتی مسعود پزشکیان به محاق رفته است.

رئیس‌جمهوری ایران روز اول تیر ۱۴۰۳ در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر) وعده داد: «اینترنت را باید آزاد کنیم. من اگر انتخاب شدم، جلو فیلترینگ خواهم ایستاد و کسب‌وکارهای تعطیل‌شده را بازیابی خواهم کرد.»

این در حالی است که اکنون به گزارش وب‌سایت ناظر بر کیفیت اینترنت ایران و همچنین گزارش‌های پرشمار روزنامه‌نگاران و شهروندان ساکن ایران، با استقرار دولت مسعود پزشکیان، وضعیت سرعت و کیفیت اینترنت نسبت به قبل با افت و کاهش سرعتی قابل‌توجه مواجه شده است و بسیاری از فیلترشکن‌ها نیز از کار افتاده‌اند.

ستار هاشمی در حالی از واژه «گشایش» در حوزه اینترنت استفاده می‌کند و بر شعارهای انتخاباتی درباره «رفع کامل فیلترینگ» چشم می‌بندد که بر اساس یکی از فایل‌های هک‌شده سایت کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه اینترتی که عامل آن گروه هکری انانیموس در آذر ۱۴۰۱ بود، مشخص شد در دانشگاه صنعتی شریف تهران طرحی محرمانه به نام «طرح گشایش» آزمایش شده بود تا برای دسترسی به سطحی متفاوتی از محتوای اینترنت، یک شبکه داخلی ایجاد شود.

سخنان جدید ستار هاشمی هم به صحبت‌های پیشین عیسی زارع‌پور و محمدجواد آذری جهرمی، دو وزیر ارتباطات پیشین در دولت‌های رئیسی و روحانی، شباهت زیادی دارد که همگی به تلاش‌های دولتی برای رسیدن به اینترنت طبقاتی یا همان «چینی‌سازی» اینترنت جهانی در ایران اشاره کرده بودند.

اینترنت طبقاتی طرحی است که به کاربرانی که حکومت و دولت آن‌ها را تعیین می‌کند، دسترسی‌ متفاوتی در فضای اینترنت خواهد داد. به این معنا که سطح دسترسی هر گروه نسبت به گروه دیگر، می‌تواند کمتر یا بیشتر شود و از طرفی نظارت امنیتی بر فعالیت‌های اینترنتی مردم در گروه‌های مختلف را بسیار آسان خواهد کرد.

چنین روشی در ایران پیش از این در دوره وزارت محمدجواد آذری جهرمی هم آزمایش شد. او فیلترینگ برخی سایت‌ها و خدمات را برای تعدادی از خبرنگاران برداشت تا آن‌ها با آزادی بیشتری به شبکه متصل شوند و البته هم‌زمان امکان رصد عملکردشان نیز ممکن شد.

در شرایطی که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز روز ششم شهریور در دیدار با مسعود پزشکیان خواستار «کنترل فضای مجازی» شد، حالا در بحبوحه افزایش تنش‌های نظامی میان ایران و اسرائیل، اعتراف‌های دولتی و ایجاد اختلال‌های متعدد روی اینترنت ایران نشان از برنامه گسترده حکومت جمهوری اسلامی برای نظارت بیشتر بر عملکرد کاربران و همچنین سانسور بیشتر  محتوای اینترنتی دارد تا در نهایت بتوانند با قطع کامل اینترنت جهانی، تنها اینترنت بومی جمهوری اسلامی را در دسترس مردم قرار دهند.

این در حالی است که گسترش استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران طی ماه‌های اخیر و برنامه ایلان ماسک برای کاهش هزینه اشتراک ماهانه آن، می‌تواند این تلاش‌ها را با شکست مواجه کند. هرچند انتشار تصاویری از مکالمات مهدی امیری، معاون مدیرکل نظارت بر فضای مجازی در دادستانی جمهوری اسلامی، در پیامرسان ایرانی «بله»، تردیدهایی را درباره آن به وجود آورده است.

بر اساس این تصویر، این چهره تندرو و مدافع سرسخت قطع کامل اینترنت جهانی و آزاد در ایران، مدعی شده است: «در خصوص اینترنت ماهواره‌ای شورای عالی فضای مجازی مصوباتی داشته و تقسیم کار خوبی انجام شده و مطمئن باشید راهکارهای فنی و نظامی برای مقابله با دست‌اندازی دشمن به فضای مجازی کشور پیش‌بینی شده است.»

ادعایی که می‌تواند نشان دهد یکی از اهداف سپاه پاسداران از پرتاب ماهواره‌های مختلف به فضا در یک سال اخیر ایجاد اختلال در سیگنال‌های ارسالی ماهواره‌های استارلینک به ایران بوده است؛ البته تا زمان اجرای آن، نمی‌توان از صحت یا موفقیت‌آمیز بودن آن اطمینان داشت.