از مدتی بدین سو، جریان صدر پیوسته در تلاش برای سیطره جویی بر جنبش اعتراضی عراق است و مقتدی صدر سعی می کند با هر شیوه ای که ممکن باشد، رهبری تظاهرات را در کنترل خود داشته باشد. برای رسیدن به این مأمول، جریان صدر راهبردهای متعددی را برای سرکوبی تظاهرات در پیش گرفت و در موارد بسیاری سعی داشت با اعزام کلاه آبی ها در میان معترضان، مسیر اعتراضات مردمی را تغییر دهد. اما تشدید خشونت علیه تظاهر کنندگان، آیت الله سیستانی را وادار کرد تا به تمام احزاب و گروه های سیاسی هشدار دهد دست از اعمال خشونت علیه معترضان بردارند و در عوض به حمایت از شهروندان معترض بپردازند. در پی این هشدار، به کلاه آبی ها دستور داده شد تا از تجمّعات اعتراضی فاصله بگیرند.

مرجعیت نجف از نیروهای امنیتی خواست مسئولیت خود را در قبال حمایت از معترضان به دوش گیرند و از نزدیک شدن افراد مسلح وابسته به گروه های مختلف به محل تجمّعات معترضان جلوگیری کنند.

در همین حال، ناظران بدین باورند که جریان صدر برای این که هیچ فرصتی را از دست ندهد، گاهی هم پیمان دولت می شود و گاهی در کنار معترضان می ایستد و سعی می کند نفوذ سایر گروه های سیاسی و مذهبی را در تظاهرات کم رنگ کند و در نتیجه، ناهنجاری های سیاسی آن قدر افزایش یافته است که ممکن است توفیق علاوی پیش از این که گامی در راستای تشکیل دولت بردارد، از قدرت کناره گیری کند.

جریان صدر که خواستار راه اندازی راهپیمایی های بزرگ علیه دولت بود، پس از کشته شدن قاسم سلیمانی توسط پهپادهای آمریکایی، از موضع خود عقب نشینی کرده و معترضان را متهم به آشوب گری کرد. البته تنش میان جریان صدر و تظاهر کنندگان زمانی افزایش یافت که جریان صدر، معترضان را وادار می کرد تا نخست وزیر جدید عراق را از میان تظاهر کنندگان انتخاب کنند، اما معترضان با رد این پیشنهاد تأکید داشتند که این مسئله در حیطه صلاحیت آن ها نیست و آن ها شروط و پیش بایسته های لازم را برای انتخاب نامزد نخست وزیری مشخص کرده اند. اما جریان صدر قصد داشت با این حیله گیری، تظاهرات را از مسیر تعیین شده آن منحرف کند.

از سوی دیگر، شامگاه روز جمعه گذشته، شماری از نمایندگان توده های معترض با کاظم العیساوی، معاون مقتدی صدر در میدان آزادی وارد مذاکره شدند، در نتیجه، العیساوی قول داد افراد وابسته به جریان صدر رستوران ترکی را تخلیه کنند، مشروط بر این که کلاه آبی ها از محل تجمع معترضان دور شوند.

در همین حال، منبعی که از ذکر نامش خودداری کرد به اندیپندنت عربی گفت: العیساوی نقش جریان صدر و کلاه آبی ها را در حوادث نجف انکار کرده و افزوده است که جریان صدر از توفیق علاوی حمایت نمی کند. افزون بر آن، العیساوی از معترضانی که مورد لت و کوب کلاه آبی ها قرار گرفته بودند، معذرت خواهی کرده  و وعده سپرده است که رستوران ترکی میدان آزادی را تبدیل به یک تجمع فرهنگی اجتماعی کند.

در نخستین واکنش به اظهارات آیت الله سیستانی، مقتدی صدر، به کلاه آبی ها دستور عقب نشینی داده و پرونده حمایت از معترضان را به نیروهای امنیتی تحویل داد. جریان صدر با نشر اعلامیه ای، تأکید بر تداوم تظاهرات مسالمت آمیز کرده و علاوه کرد که جنبش اعتراضی بایستی آزاد و مستقل باشد و هیچ فرد و گروهی دیدگاه خود را بر معترضان تحمیل نکند و البته لازم است معترضان نیز شروط مسالمت آمیز بودن تظاهرات را رعایت کنند و تمام اقدامات آن ها به منظور تحقق منافع ملی و پاسداری از حقوق همه ای اقشار ملت باشد. جریان صدر در اعلامیه ای خود تأکید کرده است که معترضان بایستی برای آزادی زندانیان و دادخواهی در مورد قربانیان تظاهرات، کمیته ویژه ای را تشکیل دهند تا مسایل یاد شده را مورد پیگیری قرار دهد. در اعلامیه همچنان علاوه شده است که معترضان باید از دستور مرجعیت سرپیچی نکنند و به احکام شرعی و آداب اجتماعی احترام بگذارند.

در همین راستا، سامان نوح، نویسنده و روزنامه نگار عراقی، گفت سخنان آیت الله سیستانی کاملا آشکار و مشخص است و به کلاه آبی ها می گوید که تأمین امنیت معترضان وظیفه شما نیست و شما نباید در جنبش اعتراضی مداخله و دست اندازی کنید. تردیدی نیست که آیت الله سیستانی در واقع، جریان صدر را به صورت غیر مستقیم مخاطب قرار داده و از آن خواسته است تا اعتراضات را با چالش و ناهنجاری رو به رو نکند. البته در پرتو همین دستورات، جریان صدر تصمیم گرفت برای ایجاد هماهنگی و جلوگیری از اقدامات خشونت آمیز علیه تظاهر کنندگان، مذاکرات را خود را با نمایندگان جنبش اعتراضی آغاز کند.

همچنان، واثق هاشمی، رئیس گروه مطالعات استراتژیک عراق در صحبتی که با اندیپندنت عربی داشت، گفت: اظهارات مرجعیت نجف، مسیر بهره داری از تظاهرات را به روی تمام احزاب و گروه ها بست و گروه های مختلف سیاسی به این نتیجه رسیدند که بهتر است از رقابت برای سیطره جویی بر جنبش اعتراضی دست بکشند و همسویی خود را با معترضان اعلام کنند. جریان صدر نیز در واکنش به اظهارات آیت الله سیستانی، کاظم العیساوی، معاون خود را به میدان آزادی فرستاد تا زمینه ای سازگاری و همدلی خود را با معترضان فراهم کند.

الهاشمی علاوه کرد که توفیق علاوی بایستی برای این که به سرنوشت عادل عبد المهدی دچار نشود، از قرار گرفتن به عنوان ابزاری در دست گروه های سیاسی خودداری کند و در تلاش باشد تا میان او و ملت همگرایی بیشتری ایجاد شود.

اما احمد الشریفی، کارشناس امور سیاسی می گوید: حمایت پیوسته آیت الله سیستانی از جنبش اعتراضی، نگرانی احزاب و گروه های سیاسی را برانگیخته است و مقتدی صدر هرگز نمی توانست پیشبینی کند که مرجعیت نجف چنین واکنش تندی در برابر تصمیم گیری های جریان صدر نشان دهد.

عقیل عباس، پژوهشگر سیاسی، معتقد است که جریان صدر هماهنگی گسترده ای با مرجعیت داشت، اما هنگامی که مقتدی صدر در صدد همگرایی با دولت شده و کلاه آبی ها را برای سرکوبی معترضان به تجمّعات اعتراضی فرستاد، مرجعیت نجف مخالفت شدید خود را با این اقدام ابراز کرد. البته، مقتدی صدر این اقدامات را در تفاهم و هماهنگی با ایران انجام داد و هدف از آن، تلاشی برای برچیدن بساط تظاهرات بود تا زمینه تشکیل دولت جدید به رهبری توفیق علاوی فراهم شود. مقتدی صدر قصد داشت با این شیوه، ایران و گروه های مسلح وفادارش را از زیر فشار های معترضان نجات دهد و مسیر تشکیل دولت جدید را هموار کند و در ازای این خدمت، موفق به کسب دستاوردهای بزرگی شود. اما موضع گیری شدید مرجعیت نجف در حمایت از جنبش اعتراضی مانع دستیابی مقتدی صدر به این هدف شد.

https://www.independentarabia.com