پس از سخنان علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در روز شنبه مبنی بر اینکه اسرائیل و آمریکا با «پاسخی دندانشکن» مواجه خواهند شد، گمانهزنیها درباره حمله مجدد جمهوری اسلامی به اسرائيل قوت گرفت.
خامنهای در سخنانش که به مناسبت «روز دانشآموز» و پس از یک مداحی حماسی در وصف شخصیت رهبر جمهوری اسلامی بیان شد، بار دیگر بر کلیدواژه «انتقام» تاکید داشت، هرچند مدعی شد: «بحث، بحث صرفا انتقام نیست، بحث یک حرکت منطقی است؛ مقابله منطبق با دین، اخلاق، شرع و منطبق بر قوانین بینالمللی است و ملت ایران و مسئولان کشور در این جهت هیچ گونه تعللی و کوتاهی نخواهند کرد. این را مطمئن باشید.»
در پی این گفتهها، خبرگزاری آکسیوس به نقل از یک مقام آمریکایی و یک مسئول سابق اسرائیلی نوشت که دولت جو بایدن در روزهای اخیر به ایران درباره ترتیب دادن حملهای دیگر به اسرائیل هشدار داده و تاکید کرده است که این بار نمیتواند اسرائیلیها را مهار کند.
آمریکا پیش از این در واکنش به حمله ایران به اسرائیل در اول اکتبر، از اسرائیل خواسته بود پاسخ گستردهای ندهد تا شعله آتش جنگ در منطقه بیش از این بلند نشود. دولت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، نیز در نهایت با حمله به اهداف نظامی جمهوری اسلامی واکنش نشان داد و تاسیسات هستهای یا نفتی را هدف نگرفت.
این حمله اسرائیل با انتقاد برخی گروهها و شخصیتها در داخل این کشور که آن را ناکافی میدانستند، مواجه شد. اکنون، یک مقام آمریکایی به آکسیوس گفته است که «به ایرانیها گفتیم دیگر نمیتوانیم اطمینان داشته باشیم که اسرائیل حمله بعدی را مانند حمله قبلی انجام دهد و اهداف مهمتری را مدنظر نگیرد».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به نوشته آکسیوس، این مقام آمریکایی افزود که این پیام مستقیم به ایرانیها منتقل شده است. این در حالی است که چنین تماسهای مستقیمی معمولا بهندرت فاش میشوند. در همین حال، مقام اسرائیلی گفتوگوکننده با آکسیوس اعلام کرد که پیام واشینگتن به تهران از طریق سوییس ارسال شده است.
کاخ سفید و نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل هنوز در این زمینه اظهارنظری نکردهاند.
کارین ژان پیر، سخنگوی کاخ سفید، روز جمعه به خبرنگاران گفت که دولت آمریکا «بسیار واضح اعلام کرد که ایران نباید پاسخ دهد» و اگر آنها پاسخ دهند، «آمریکا به حمایت از اسرائیل ادامه میدهد».
ژنرال پت رایدر، سخنگوی پنتاگون، هم روز جمعه گفت که ایالات متحده ناوشکنهای دفاع موشکی بالیستیک، اسکادران جنگنده و هواپیماهای سوخترسان و چندین بمبافکن تهاجمی دوربرد بیــ۵۲ نیروی هوایی ایالات متحده را به خاورمیانه منتقل میکند.
رایدر گفت: «این اقدام پیام روشنی است که اگر جمهوری اسلامی، شرکا یا نیروهای نیابتی آن برای هدف قرار دادن پرسنل یا منافع آمریکا در منطقه اقدام کنند، ایالات متحده تمام اقدامهای لازم برای دفاع را انجام خواهد داد.»
سازمانهای اطلاعاتی اسرائیل پیش از این اتفاقها، در روزهای اخیر اعلام کردند که ایران، احتمالا قبل از انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده، از خاک عراق به اسرائیل حمله میکند. بنا بر اعلام این سازمانهای اسرائیلی، حمله یادشده میتواند به صورت حمله مشترک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و شبهنظامیان شیعه متحد تهران باشد که از خاک عراق و با استفاده از پهپادها و موشکهای بالیستیک انجام شود. مقامهای آمریکایی نیز تایید کردند که وقوع چنین سناریویی در روزهای آینده محتمل است.
انجام شدن این حمله از طریق شبهنظامیان طرفدار جمهوری اسلامی در عراق و نه مستقیم از خاک ایران، میتواند تلاشی برای جلوگیری از حمله دیگر اسرائیل علیه اهداف راهبردی در خاک ایران باشد. با این حال مقامهای اسرائیلی و آمریکایی تاکید کردهاند که اسرائیل حق پاسخگویی را برای خود محفوظ میداند، حتی اگر حمله ایران از خاک عراق انجام شود.
یک مقام اسرائیلی در این زمینه گفت که واکنش بعدی اسرائیل به این بستگی به این دارد که حمله تهران چقدر گسترده باشد و چه نتایجی داشته باشد.
رسانههای اسرائیلی نیز گزارش دادند که واکنش جمهوری اسلامی ممکن است به صورت عملیاتهای همزمان از طریق شبهنظامیان درعراق یا دیگر نیروهای نیابتی در روزهای آینده باشد.
در همین حال، خبرگزاری العربیه انگلیسی هم در گزارشی به نقل از منابع آگاه نوشت که جمهوری اسلامی خود را برای تلافی حمله اسرائیل آماده کرده است. به نوشته این رسانه، شبهنظامیان عراقی تحت حمایت تهران در هفتههای اخیر حملات پهپادی علیه اسرائیل را افزایش دادهاند، حملاتی که به گفته مقامهای آمریکایی، سرعتی فزاینده داشته اما قابلکنترل بودهاند.
العربیه در ادامه نوشت که با تداوم حملات تلافیجویانه بین اسرائیل و ایران، احتمال اشتباه محاسباتی و تشدید تنشهای بعدی یک نگرانی جدی است و خطر یک درگیری گسترده و طولانی در چندین جبهه را افزایش میدهد.
تاثیر تنشهای تهران و تلآویو بر آتشبس
تهران و تلآویو در حالی یکدیگر را تهدید میکنند که در آتش جنگ در غزه و لبنان هیچ نشانهای از فروکش دیده نمیشود و بهرغم تلاش میانجیها، وضعیت توافق آتشبس و آزادی گروگانهای اسرائیلی همچنان نامشخص است.
آموس هوخشتاین و برت مک گورک، دو دستیار ارشد دولت بایدن، بهتازگی از سفر به اسرائیل بازگشتند. هوخشتاین هفته قبل نیز در بیروت بود. به گفته یک مقام ارشد آمریکایی به العربیه، مذاکرات در اسرائیل «پیگیری بسیار خوبی از مذاکرات مثبت هفته گذشته در بیروت بود و در مورد مسیر آتشبس گفتوگوهای مفصل و اساسی انجام شد».
با این حال، با توجه به اینکه تنها چند روز به انتخابات ریاستجمهوری در آمریکا باقی مانده، تحلیلگران میگویند بعید است که برای کاهش تنشها در دو جبهه غزه و لبنان توافقی حاصل شود؛ به ویژه اکنون که احتمال حمله مجدد تهران هم قوت گرفته و ممکن است به پیچیدگی معادلات بیفزاید.