کتاب خاطرات آنگلا مرکل؛ روایتی از قدرت‌‌نمایی‌های پوتین تا سرسختی‌های ترامپ

«پوتین می‌دانست که من از سگ‌ها هراس دارم و به نظر می‌رسید از اضطراب من لذت می‌برد»

تصویری از کتاب خاطرات آنگلا مرکل با نام «آزادی» در آلمان‌، نوامبر ۲۰۲۴‌ــ AFP

آنگلا مرکل در کتاب خاطراتش به توصیف مانورهای سیاسی و قدرت‌نمایی‌های ولادیمیر پوتین در سال‌هایی که خود صدراعظم آلمان بود و نیز مقایسه روسای‌جمهوری ایالات متحده آمریکا پرداخته است.

صدراعظم پیشین آلمان در کتاب جدیدش به نام «آزادی» که سه‌شنبه منتشر شد، از بازی‌های سیاسی ولادیمیر پوتین برای قدرت‌نمایی و تفاوت دیدارهایش با باراک اوباما و دونالد ترامپ سخن گفته و به این پرسش که آیا می‌توانست برای جلوگیری از برگزیت بیشتر تلاش کند، پاسخ داده است.

به نظر می‌رسد مرکل ۷۰ ساله درباره تصمیم‌هایی بزرگی که طی ۱۶ سال رهبری بر کشور آلمان اتخاذ کرد، چندان پشیمان نیست؛ دوره‌ای که با چالش‌هایی چون بحران مالی جهانی، بحران بدهی‌های اروپا، موج ورود پناهندگان به اروپا در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ و همه‌گیری کووید‌ــ۱۹ همراه بود.

به گزارش آسوشیتدپرس، کتاب او با عنوان «آزادی» از دوران کودکی او در آلمان شرقی کمونیستی و سپس دوران فعالیت‌های سیاسی‌ او روایتی واقع‌گرایانه و بی‌حاشیه‌، البته با چاشنی طنز تلخ و زیرکانه، ارائه می‌دهد.

دوران حضور در قدرت آنگلا مرکل با چهار رئیس‌جمهوری آمریکا، چهار رئیس‌جمهوری فرانسه و پنج نخست‌وزیر بریتانیا هم‌زمان بود، اما پس از ترک قدرت در سال ۲۰۲۱، بیشترین سوال‌ها از مرکل درباره نوع روابط و تعاملات او با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، بود.

قدرت‌نمایی‌های پوتین

مرکل در این کتاب که بیش از ۷۰۰ صفحه دارد، به یاد می‌آورد در نشست گروه ۸ که آلمان سال ۲۰۰۷ میزبان آن بود، پوتین او را دقایقی منتظر گذاشت. او می‌نویسد: «اگر یک چیز در دنیا باشد که نمی‌توانم تحمل کنم، آن وقت‌نشناسی است.»

مرکل به دیداری با پوتین در سال ۲۰۰۷ در شهر سوچی روسیه، کنار دریای سیاه، هم اشاره می‌کند که هنگام عکاسی، رئیس‌جمهوری روسیه با آنکه می‌دانست مرکل از سگ‌ها می‌ترسد، با سگ نژاد لابرادور رتریورش پیش صدراعظم آلمان رفت. مرکل می‌نویسد که پوتین از این موقعیت لذت می‌برد، اما او چیزی نگفت و به شعار همیشگی‌اش پایبند ماند: «هیچ‌وقت توضیح نده، هیچ‌وقت شکایت نکن.»

تنها زن آلمانی در تاریخ این کشور که به مقام صدراعظمی رسیده است، در ادامه کتاب «آزادی»، به سخنانی از پوتین در سال ۲۰۰۶ اشاره می‌کند که با اشاره به خانه‌های چوبی در سیبری گفته بود آنجا مردمانی فقیر ساکن‌اند که «به‌راحتی می‌توان فریبشان داد» و مدعی شد که گروه‌هایی مشابه در اوکراین هم با پول دولت آمریکا، تشویق شدند تا در انقلاب نارنجی اوکراین در سال ۲۰۰۴ علیه تقلب انتخاباتی شرکت کنند. به گفته مرکل، پوتین اضافه کرده بود: «من هرگز اجازه نخواهم داد چیزی شبیه به این در روسیه تکرار شود.»

مرکل می‌گوید از تکبر و «خودبرتربینی» پوتین در یک سخنرانی او در سال ۲۰۰۷ در کنفرانس مونیخ که در آن، از تلاش‌های انجام‌شده برای نزدیک‌تر شدن روابط با ایالات متحده فاصله گرفت، خشمگین شده بود. مرکل تاکید کرد که این سخنرانی چهره‌ای از پوتین را نشان داد که او از قبل با آن آشنا بود: «کسی که همیشه برای واکنش نشان دادن به احتمال بی‌احترامی یا رفتار نامناسب گارد گرفته و آماده است، حتی اگر این واکنش‌ها در قالب قدرت‌نمایی‌هایی مثل استفاده از سگ یا معطل نگه‌ داشتن دیگران باشد.» 

او در ادامه می‌افزاید که می‌توان همه این‌ کارها را بچگانه و قابل‌نکوهش‌ دانست و با تاسف سر تکان داد، اما این واقعیت را تغییر نمی‌دهد.

مرکل همان‌طور که پیش‌تر نیز اعلام کرده است، با وجود انتقادها، از توافق صلح ۲۰۱۵ برای شرق اوکراین که او برای دستیابی به آن میانجی‌گری کرد و نیز تصمیم‌های دولتش برای خرید گاز طبیعی از روسیه دفاع می‌کند. او استدلال می‌کند در مقطعی که او روی کار بود، راه درست این بود که روابط دیپلماتیک و تجاری اروپا با مسکو حفظ شود.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

اوباما و ترامپ

مرکل پس از اولین دیدار با سناتور اوباما در سال ۲۰۰۸ به این نتیجه رسید که می‌تواند با او همکاری‌های خوبی داشته باشد. بیش از هشت سال بعد، در آخرین سفر اوباما به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا به آلمان در نوامبر ۲۰۱۶، او یکی از افرادی بود که مرکل درباره اینکه آیا برای دوره چهارم صدارت نامزد شود یا خیر، با او صحبت کرد.

یکی از قدرتمندترین و تاثیرگذارترین زنان در تاریخ سیاسی جهان می‌گوید اوباما دراین‌باره سوالاتی از او پرسید، اما از اظهارنظر مستقیم خودداری کرد که همین بسیار کمک‌کننده بود. اوباما به مرکل گفته بود که اروپا همچنان می‌تواند خیلی خوب از حضور او بهره‌مند شود، اما در نهایت باید بر اساس احساس و نظر خودش تصمیم بگیرد.

اما مرکل هیچ‌گاه با ترامپ چنین صمیمیتی نداشت. دونالد ترامپ در کارزار انتخاباتی سال ۲۰۱۶، از مرکل و آلمان انتقاد کرد. آنچه باعث شد صدراعظم پیشین آلمان تلاش کند تا با رئیس‌جمهوری جدید آمریکا رابطه‌ای «متناسب» ایجاد کند، بدون اینکه به همه تحریکات او واکنش نشان دهد.

مارس ۲۰۱۷، در اولین دیدار مرکل از کاخ سفید در دوره ترامپ، لحظه‌ای ناراحت‌کننده برای او پیش آمد. زمانی که عکاسان فریاد می‌زدند: «دست بدهید» و مرکل آرام از ترامپ پرسید: «می‌خواهید دست بدهیم؟» اما ترامپ واکنشی نشان نداد و دستانش را درهم قفل کرد و به روبرو خیره شد.

مرکل از برداشت خود انتقاد می‌کند: «من طوری رفتار کردم که انگار با کسی که رفتارش معمولی است، سروکار دارم، اما او می‌خواست با رفتارش موضوعی برای بحث ایجاد کند.»

آیا می‌شد جلو برگزیت را گرفت؟

مرکل می‌گوید تلاش کرد به نخست‌وزیر وقت بریتانیا، دیوید کامرون، در اتحادیه اروپا کمک کند، چون تحت فشار موافقان برگزیت در بریتانیا قرار داشت، «اما محدودیت‌هایی وجود داشت که من نمی‌توانستم آن‌ها را برطرف کنم».

مرکل با اشاره به تلاش‌های کامرون در طول سال‌ها برای کاهش تنش‌ها و رفع نگرانی‌های مخالفان عضویت در اتحادیه اروپا، می‌نویسد راهی که به برگزیت منتهی شد، یک مثال کلاسیک از پیامدهای یک اشتباه محاسباتی است.

پس از رای مثبت اکثر بریتانیایی‌ها به خروج از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶ که مرکل آن را «تحقیر» برای سایر اعضای اتحادیه می‌نامد، او می‌گوید این سوال که آیا باید امتیازهای بیشتری به بریتانیا می‌داد تا از تصمیمش منصرف شود، «آزارم می‌داد».

مرکل نتیجه‌گیری می‌کند که با توجه به تحولات سیاسی داخلی بریتانیا در آن زمان، برای او امکانی وجود نداشت که بتواند از بیرون، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را متوقف کند.

کناره‌گیری از قدرت

مرکل اولین صدراعظم آلمان بود که خودخواسته از قدرت کناره‌گیری کرد. او سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که برای پنجمین دوره نامزد نخواهد شد و حالا می‌گوید: «در زمان مناسب، کنار کشیدم.»

او به سه موقعیت در سال ۲۰۱۹ اشاره می‌کند که در آن‌ها بدنش در مراسم عمومی به لرزه افتاد و آن‌ها را دلیل تصمیمش می‌داند. مرکل توضیح می‌دهد که به‌طور کامل تحت معاینه پزشکی قرار گرفت و هیچ مشکل عصبی یا بیماری وجود نداشت، اما یکی از پزشکان به او گفت که بدنش در حال آزاد کردن تنش‌هایی است که طی سال‌ها در او انباشته شده‌اند.

بیشتر از کتاب