آوارگان و پناهجویان ناشی از جنگ داخلی طولانی سوریه روز چهارشنبه برای بازگشت به خانه‌هایشان‌ در گذرگاه‌های مرزی صف کشیدند. این بازگشت با انتصاب نخست‌وزیر موقت شورشیان سوری برای تصدی امور دولت هم‌زمان شده است.

محمد البشیر، شخصیتی که در بیشتر مناطق سوریه زیاد شناخته شده نیست، در سخنانی کوتاه در تلویزیون دولتی سوریه گفت که رهبری دولت موقت را تا اول مارس بر عهده خواهد داشت. او قبل از حمله برق‌آسای ۱۲ روزه به دمشق، دولت نجات به رهبری شورشیان را اداره می‌کرد.

هنگام سخنرانی، پشت‌ سر او دو پرچم وجود داشت؛ یکی پرچم سبز و سیاه و سفیدی که مخالفان اسد در طول جنگ‌های داخلی برمی‌افراشتند و یکی پرچم سفید  با عبارت شهادتین به رنگ سیاه که معمولا جنگجویان سنی اسلام‌گرا در سوریه علم می‌کردند.

به گزارش رویترز، مقام‌های ایالات متحده از شورشیان سوری به رهبری هیئت تحریر الشام، خواسته‌اند که رهبری کشور را خود به‌تنهایی به عهده نگیرند و برای تشکیل دولت انتقالی رویکردی فراگیر اتخاذ کنند.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، با انتشار بیانیه‌ای در این زمینه گفت: «دولت جدید سوریه باید به تعهدات برای احترام کامل به حقوق اقلیت‌ها، تسهیل جریان کمک‌های بشردوستانه، جلوگیری از استفاده از سوریه به عنوان پایگاه تروریسم و ایجاد تهدید برای همسایگانش پایبند باشد.»

هیئت تحریرالشام یکی از شاخه‌های القاعده است که شورش ضد بشار اسد را رهبری کرد. این گروه به‌تازگی مدعی شده که از ریشه‌های جهادی خود فاصله گرفته است.

بازسازی عظیم

بازسازی سوریه پس از جنگ داخلی که طی آن صدها هزار نفر کشته شدند، شهرها تا حد ویرانه شدن بمباران و در بخش‌هایی خالی از سکنه شدند، اقتصاد آن به دلیل تحریم‌های بین‌المللی نابود شد و میلیون‌ها پناهنده سوری پس از یکی از بزرگ‌ترین جابه‌جایی‌های اجباری هنوز در اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند، کاری بسیار عظیم است.

اکنون که کشورهای اروپایی روند رسیدگی به درخواست پناهندگی مردم سوریه را متوقف کرده‌اند، برخی پناهجویان از ترکیه و جاهای دیگر هم به خانه‌هایشان بازمی‌گردند.

گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که اوضاع شهرهای سوریه تا حدی به حالت عادی بازگشته است. در دمشق، پایتخت سوریه، بانک‌ها برای اولین بار پس از سرنگونی اسد، در روز سه‌شنبه آغاز به کار کردند. مغازه‌ها نیز دوباره باز شده‌اند، ترافیک در خیابان‌ها به حالت عادی بازگشته و افراد مسلح کمتری در اطراف دیده می‌شوند.

احتیاط ایالات متحده

جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی ایالات متحده، به رویترز گفت که واشینگتن هنوز در حال بررسی چگونگی تعامل با گروه‌های شورشی است. او افزود که هنوز در سیاست‌های آمریکا درباره این گروه‌ها هیچ تغییر رسمی صورت نگرفته است و اقدام‌های این گروه‌ها نشان خواهد داد که چه تغییری باید رخ دهد.

فاینر افزود که نیروهای آمریکایی مستقر در شمال شرقی سوریه برای اجرای یک ماموریت ضدتروریسم آنجا خواهند ماند.

متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، نیز درباره اینکه آیا واشینگتن نام هیئت تحریرالشام را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی بیرون می‌آورد یا خیر، گفت: «ما در طول سال‌ها گروه‌های شبه‌نظامی را دیده‌ایم که وقتی قدرت را به دست گرفتند، قول دادند به اقلیت‌ها احترام بگذارند، قول دادند که به آزادی مذهبی احترام بگذارند، قول دادند که به شیوه‌ای فراگیر حکومت کنند اما به این وعده‌ها عمل نکردند؛ بنابراین باید کمی صبر کرد.»

تهاجم اسرائیل

هم‌زمان با این تحولات، اسرائیل به حملات هوایی‌ به سوریه را ادامه می‌دهد و به پایگاه‌های ارتش سوریه که نیروهای آن در مواجهه با پیشروی شورشیان از بین رفته‌اند، حمله می‌کند.

ارتش اسرائیل اعلام کرد که در ۴۸ ساعت گذشته بیشتر ذخایر تسلیحاتی راهبردی سوریه را از بین برده است. اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، نیز گفت که قصد دارد یک «منطقه دفاعی امن» در جنوب سوریه ایجاد کند که بدون حضور دائمی نیروها عمل کند.

اسرائیل که به آن سوی مرزها و به منطقه غیرنظامی در داخل سوریه نیرو فرستاده است، روز سه‌شنبه اذعان کرد که نیروهای نظامی آن خارج از منطقه حائل ایجادشده پس از جنگ خاورمیانه در سال ۱۹۷۳ هم موضع گرفته‌اند؛ هرچند پیشروی آن‌ها را به سمت دمشق رد کرد.

به گفته کارشناسان، تهاجم اسرائیل که ترکیه، مصر، قطر و عربستان سعودی آن را محکوم کرد‌ه‌اند، یک مشکل امنیتی برای دولت جدید ایجاد می‌کند، اما اسرائیل آن را موقتی می‌داند.

ابو محمد الجولانی، رهبر نیروهای مسلح حاکم بر سوریه، روز سه‌شنبه به اسکای‌نیوز گفت: «مردم از جنگ خسته‌اند و سوریه دیگر درگیر نبرد نخواهد شد.»

بشار اسد در روسیه

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، در گفت‌وگو با ان‌بی‌سی تاکید کرد که جای بشار اسد، رئیس‌جمهوری سابق سوریه، در روسیه امن است. به گفته او، بشار اسد پس از فروپاشی رژیمش به امن‌ترین شیوه ممکن منتقل شد. این مقام روسی درباره نحوه این انتقال توضیحی نداد.

ریابکوف با ادعای اینکه در حال حاضر از بشار اسد اطلاعی ندارد، تاکید کرد که روسیه به حمایت از او ادامه می‌دهد.

در همین حال، امدادگران سوری معروف به کلاه‌سفیدها از روسیه خواسته‌اند با فشار بر بشار اسد، نقشه زندان‌های مخفی و فهرست بازداشت‌شدگان را ارائه کند. این گروه از طریق یک میانجی بین‌المللی درخواستشان را به سازمان ملل ارسال کردند تا روسیه اسد را مجبور به ارائه این اطلاعات کند و آن‌ها بتوانند زندانیان را سریع‌تر آزاد کنند.

زندان صیدنایا به‌عنوان نماد جنایات وحشتناک دوران اسد، مرکز توجه هزاران شهروند سوری قرار گرفته که به دنبال عزیزان ناپدیدشده خود می‌گردند. طبق گزارش سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه، حدود ۳۰ هزار نفر در صیدنایا زندانی بوده‌اند که تنها شش هزار نفر از آن‌ها آزاد شده‌اند.