تاجیکستان، یکی از فقیرترین کشورهای آسیای میانه، با کشف منابع کمیاب زیرزمینی در دل کوه‌های این کشور به امید تازه‌ای برای شکوفایی اقتصادی دست یافت.
خبرگزاری اوراسیا، که تحولات آسیای میانه را دنبال می‌کند، در گزارشی نوشت که کشف ذخایر عظیم لیتیوم و دیگر عناصر خاکی کمیاب در تاجیکستان دریچه‌ای تازه به شکوفایی اقتصادی آن باز می‌کند.
براساس این گزارش مختار فضیل‌زاده، رئیس خدمات زمین‌شناسی دولتی تاجیکستان، اوایل دسامبر از کشف ۱۵ ذخیره جدید و عظیم از عناصر خاکی کمیاب خبر داد. این ذخایر در مناطق کوهستانی شرقی تاجیکستان کشف شده‌اند، مناطقی که به‌دلیل شرایط طبیعی دشوار تا پیش از این دسترسی به آن‌ها ممکن نبود. فضیل‌زاده گفت: «این منابع می‌توانند نقشی کلیدی در توسعه اقتصاد تاجیکستان ایفا کنند.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته وی، مطالعات بیشتری برای تعیین اندازه دقیق این ذخایر، ازجمله لیتیوم، ضروری است. اطلاعات بیشتر نه‌تنها به شفافیت منابع کمک می‌کند، که تاجیکستان را قادر می‌سازد سرمایه‌گذاری خارجی و تخصص فنی لازم برای استخراج این ذخایر را جذب کند.
در اواخر سال ۲۰۲۳، امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان، برنامه‌هایی را برای بهره‌برداری از منابع معدنی و فلزات غیرآهنی این کشور، ازجمله لیتیوم، تنگستن و نیکل اعلام کرد. او بر لزوم ایجاد ظرفیت‌های داخلی برای تبدیل مواد خام به محصولات نهایی تاکید کرد، سیاستی که می‌تواند ارزش‌افزوده بیشتری برای اقتصاد ملی به همراه داشته باشد.
تاجیکستان پیش از این نیز در تولید طلا و آلومینیوم جایگاه ویژه‌ای داشت، اما کشف منابع جدید می‌تواند چشم‌انداز اقتصادی این کشور را تا اندازه چشمگیری تغییر دهد.
در کنار این کشفیات امیدوارکننده چالش‌هایی نیز وجود دارد. شرایط جغرافیایی سخت، کمبود زیرساخت‌ها و سطح پایین حکومت‌داری ازجمله موانعی‌اند که تاجیکستان برای بهره‌برداری از این منابع با آن روبه‌رو است. سازمان‌های بین‌المللی نظارت، مانند فریدم هاوس، همواره تاجیکستان را در میان کشورهایی با پایین‌ترین سطح حکومت‌داری و درگیر با فساد گسترده رتبه‌بندی می‌کنند.
با این حال، توسعه فناوری‌های جدید و حمایت احتمالی سرمایه‌گذاران خارجی مسیر را برای بهره‌برداری پایدار از این ذخایر هموار می‌کند.
این ذخایر، به‌ویژه لیتیوم که عنصری حیاتی در تولید باتری‌ها و فناوری‌های نوین است، می‌تواند تاجیکستان را به بازیگری مهم در اقتصاد دیجیتال جهانی تبدیل کند. امامعلی رحمان همچنین بر نقش این منابع در افزایش توانمندی داخلی برای مقابله با شوک‌های اقتصادی تاکید کرده است.
خبرگزاری اوراسیا نوشت که کشف منابع جدید زیرزمینی در تاجیکستان نه‌تنها فرصتی برای تغییر مسیر اقتصادی این کشور است، که به تقویت جایگاه آن در اقتصاد جهانی منجر می‌شود.
تاجیکستان از کشورهای محدود به خشکی است و در مقایسه با چهار کشور دیگر آسیای میانه اقتصاد ضعیف‌تری دارد. با این حال، براساس داده‌های بانک جهانی، اقتصاد تاجیکستان به‌رغم چالش‌های متعدد در سال‌های اخیر روندی صعودی داشته است.
براساس داده‌های بانک جهانی، تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور در سال ۲۰۲۳ به ۱۲.۰۶ میلیارد دلار رسید که معادل ۰.۰۱ درصد از اقتصاد جهانی است. کشاورزی، صنعت و خدمات سه منبع مهم درآمد تاجیکستان است و در سال ۲۰۲۳ رشد تولید ناخالص داخلی تاجیکستان ۸.۳ درصد بوده است که نشان‌دهنده بهبود مستمر اقتصاد این کشور است.
با این حال، کشف منابع زیرزمینی اخیر امیدواری‌ها به تقویت جایگاه اقتصادی تاجیکستان و مقابله این کشور با چالش‌های خشکسالی، کمبود آب و دیگر بحران‌های احتمالی را افزایش داده است.
