سیاست‌های تنش‌آمیز جمهوری اسلامی در منطقه، گروگان‌گیری اتباع خارجی و دوتابعیتی‌ها به قصد امتیازگیری از کشورهای غربی، سرکوب اعتراض‌های داخلی، جرم‌انگاری مصرف نوشیدنی‌های الکلی، حجاب اجباری و فیلترینگ، صنعت گردشگری را در کشوری که جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی، جغرافیایی و طبیعی منحصربه‌فردی دارد، به مرحله ورشکستگی کامل رسانده است. تا آنجا که فعالان این صنعت می‌گویند ورودی گردشگران خارجی به ایران تقریبا صفر شده است و آماری که مسئولان دولتی از گردشگران خارجی ارائه می‌دهند مربوط به افرادی‌اند که به قصد زیارت، تجارت، کار و اهداف دیگر به ایران سفر می‌کنند و لزوما گردشگر فرهنگی نیستند، زیرا بسیاری از کشورهای جهان به شهروندان خود و افراد دوتابعیتی توصیه کرده‌اند از سفر به ایران خودداری کنند یا اگر در ایران حضور دارند، به‌سرعت از این کشور خارج شوند.
شمار کشورهایی که طی ۹ ماه اخیر هشدار سفر به ایران را صادر کرده‌اند، اکنون به ۱۶ کشور از قاره‌های اروپا، آمریکا، آسیا و اقیانوسیه رسیده است.
هشدار سفر به ایران
بر مبنای گزارش روزنامه اعتماد، دولت‌های کشورهای فرانسه، هلند، اسپانیا، پرتغال، کانادا، بریتانیا، آمریکا، نیوزیلند، ایرلند، هند، دانمارک، سنگاپور، آلمان، سوییس، هنگ‌کنگ و ژاپن یا در وب‌سایت وزارت خارجه این کشورها یا از طریق اعلام رسانه‌ای، به اتباعشان درباره سفر یا تداوم اقامت در ایران هشدار داده‌اند.
در این میان، در وب‌سایت وزارت خارجه هفت کشور هلند، کانادا، بریتانیا، آمریکا، نیوزیلند، ایرلند و هنگ‌کنگ، هشدار سفر به ایران با رنگ قرمز یا در سطح ۴ که بالاترین سطح هشدار سفر خارجی است، مشخص شده است.
در وب‌سایت اغلب کشورهای این فهرست ۱۶گانه، هشدار سفر به ایران به تنش‌های منطقه‌ای گره خورده است. برخی کشورها در این فهرست هم با اشاره به اینکه ایران تابعیت مضاعف را به رسمیت نمی‌شناسد، درباره خطر بازداشت اتباع دوتابعیتی هشدار داده‌اند. برخی دیگر، اتباعشان را از شرکت در تجمع‌های اعتراضی در ایران بازداشته و درباره خطر دستگیری در این تجمع‌ها هشدار داده‌اند.
برخی کشورها نیز به اتباعشان یادآوری کرده‌اند که از هرگونه فیلمبرداری و عکاسی از اماکن عمومی خارج از سایت‌های تاریخی خودداری کنند. تعدادی از این کشورها با تاکید از اتباعشان خواسته‌اند از هرگونه ارتباط با فعالان سیاسی و مدنی در ایران خودداری کنند و در هیچ بحث و اعتراض مدنی یا سیاسی، حتی به صورت ناظر بی‌طرف و شنونده و بیننده محض، حضور و مشارکت نداشته باشند.
برخی کشورها هم با معرفی برخی اعمال مجرمانه و مشمول مجازات کیفری و شرعی در ایران از جمله همجنس‌گرایی، تبلیغ سایر ادیان، توهین به مقدسات، واردات و مصرف گوشت خوک، الکل و مواد مخدر، به اتباع خود هشدار داده‌اند که از این موارد پرهیز کنند.
گردشگری در اغما
فعالان صنعت گردشگری می‌گویند که کاهش ورود گردشگر خارجی به ایران از نیمه دوم سال ۱۳۹۸ و به دنبال بازتاب جهانی اعتراض‌ها به گرانی قیمت بنزین در آبان ۱۳۹۸ و سپس شلیک به هواپیمای اوکراینی آغاز شد و با شروع همه‌گیری کرونا از اسفند ۱۳۹۸ شتاب گرفت، اما با شروع خیزش سراسری ۱۴۰۱ پس از کشته شدن مهسا امینی بود که رکود گردشگری شدت یافت.
تعطیلی نیمی از پنج هزار آژانس مسافرتی در ایران از تبعات صفر شدن ورود گردشگران خارجی و رکود شدید صنعت گردشگری طی پنج سال اخیر است. مسئولان جمهوری اسلامی در توجیه رکود صنعت گردشگری در ایران، مدام انگشت اتهام را به سمت کشورهای خارجی می‌گیرند و آنان را به «ایران‌هراسی» متهم می‌کنند.
در یکی از تازه‌ترین این ادعاها، سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، ضمن اشاره به «تاثیر گسترده ایران‌هراسی» گفت که حتی نهادهای بین‌المللی نیز ارتباط با ایران را قطع کرده‌اند. این در حالی است که کشورهای خارجی به خصوص اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها موارد بازداشت و گروگان‌گیری شهروندانشان با هدف «باج‌گیری» را یادآور می‌شوند؛ اقدامی که به‌نظر می‌رسد دلیل اصلی رکود کامل صنعت گردشگری در ایران است.
امیرحسین حبیب‌زاده، راهنمای تور و استاد دانشگاه، که پیش از سال ۱۳۹۸ تورهای متعدد با حجم انبوهی از گردشگران اروپایی را برای ایام نوروز و سایر مناسبت‌های ملی مدیریت می‌کرد، با تایید این رکود گفت که امسال برای شب یلدا، فقط یک تور برگزار کرده است که در آن دو گردشگر ایرانی عازم کویر لوت بودند.
او در تشریح وضعیت صنعت گردشگری در حال حاضر گفت: «پاییز ۱۳۹۵ میزبانی یک گروه ۲۸ نفره از گردشگران هلندی را در شیراز بر عهده داشتم. حضور این گردشگران با شب یلدا مصادف شد. در آن ایام، خانه‌های متعددی در تهران، اصفهان، شیراز و رشت پذیرای گردشگران خارجی بودند و با شام ایرانی از آن‌ها پذیرایی می‌کردند. شب یلدای سال ۱۳۹۵ هم این گردشگران هلندی را به یکی از این خانه‌ها بردیم که با موسیقی سنتی، حافظ‌‌خوانی، کلم پلو شیرازی، خرمالو، انار و هندوانه پای یک کرسی ایرانی از آنان پذیرایی شد. توریست‌های هلندی در جشن یلدای ما شرکت کردند و البته مشاهده و حضور در این مراسم برای آن‌ها بسیار جذاب بود.»
این فعال گردشگری با تاکید بر اینکه ورود گردشگر خارجی به ایران تقریبا صفر شده است، گفت که آخرین مهمانان خارجی او دو تاجر عمانی بودند که قصد سفرشان تجارت و بازرگانی بود و گردشگر محسوب نمی‌شدند. حال آنکه در فاصله سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۸ وقتی پرواز از مقصد ترکیه در فرودگاه امام خمینی به زمین می‌نشست، از مجموع ۳۰۰ مسافر یک پرواز، حداقل ۸۰ نفر توریست بودند.
صاحب یک آژانس گردشگری نیز گفت: «آنچه امروز شاهدیم کاهش ورود گردشگر نیست، بلکه نابودی صنعت گردشگری است.» به گفته این فعال حوزه گردشگری وضع این صنعت به حدی اسف‌بار شده که بنیاد مستضعفان هم هتل‌های معروفش مانند استقلال را به فروش گذاشته است.
او آمار دولتی‌ها درباره شمار گردشگران خارجی را زیر سوال برد و افزود: «مسافرانی که وارد کشور می‌شوند و به زیارت حرم امام رضا و بقعه شاهچراغ می‌روند، گردشگران زیارتی‌اند و توریست فرهنگی محسوب نمی‌شوند. ولی وزارت میراث فرهنگی این افراد را در فهرست توریست فرهنگی قرار می‌دهد. همان‌طور که یک راننده ترانزیت ورودی از مرز غرب و خروجی از مرز شرق را هم توریست محسوب می‌کند.»
پیش‌تر محمدعلی اشرف واقفی، نایب‌رئیس سابق جامعه تورگردانان ایران، گفته بود که گردشگری ورودی ایران عملا متوقف و به تعداد محدودی مسافر روس و چینی محدود شده است.
در حالی که مقام‌های دولتی ایران با اعلام آمار ورود شش میلیون مسافر خارجی به ایران برای خود دستاوردسازی می‌کنند و همه این مسافران را گردشگر جا می‌زنند، سقف درآمدهای ترکیه از محل گردشگری به بیش از ۵۰ میلیارد دلار در سال رسیده و نام این کشور در میان ۱۰ کشور برتر جهان در صنعت گردشگری ثبت شده است.
ترکیه قصد دارد درآمدش از گردشگری را ظرف ۱۰ سال آینده به ۱۳۵ میلیارد دلار برساند. بر اساس آمار آمار وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، سالانه بیش از ۵۰ میلیون گردشگر از کشورهای مختلف جهان به این کشور سفر می‌کنند.
