خبرگزاری آسوشیتدپرس روز سه‌شنبه به نقل از دو مقام آگاه از مذاکرات توافق آتش‌بس اسرائیل و حماس نوشت که گروه شبه‌نظامی فلسطینی پیش‌نویس توافقنامه را پذیرفته است.

یک مقام آگاه قطری نیز اعلام کرد که مذاکرات در «نزدیک‌ترین نقطه به امضای توافق» قرار گرفته است.

این در حالی است که در سوی دیگر، یک مقام اسرائیلی گفته است پیشرفت‌هایی در توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها حاصل شده، اما جزئیات هنوز در حال نهایی شدن است. به گفته او، این طرح باید برای تصویب نهایی به کابینه اسرائیل ارائه شود.

ایالات متحده، مصر و قطر سال گذشته را صرف میانجیگری برای پایان دادن به جنگ ۱۵ ماهه غزه و آزادی ده‌ها گروگانی کردند که در حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس به اسرائیل ربوده شدند. حدود یکصد اسرائیلی هنوز در داخل غزه اسیرند و ارتش اسرائیل معتقد است حداقل یک سوم آنها کشته شده‌اند.

در جریان مذاکرات اخیر دوحه، ابراز خوش‌بینی شده است که پیش از مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده در بیستم ژانویه، اسرائیل و حماس به توافق آتش‌بس دست یابند.

ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه قطر در نشست هفتگی روز سه‌شنبه گفت که مذاکرات جاری مثبت و سازنده بوده است اما جزئیاتی درباره این مذاکرات حساس ارائه نکرد.

توافق سه‌مرحله‌ای

آسوشیتدپرس نوشت که یک نسخه از توافق پیشنهادی را به دست آورده و یک مقام مصری و یک مقام حماس صحت آن را تایید کرده‌اند.

این توافق سه مرحله‌ای - بر اساس چارچوبی که از سوی جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده تنظیم شده - با آزادی تدریجی ۳۳ گروگان اسرائيلی در یک دوره شش هفته‌ای آغاز می‌شود که شامل زنان، کودکان، سالمندان و مجروحان است. در سوی دیگر نیز قرار است اسرائيل صدها زن و کودک فلسطینی که زندانی شده‌اند را آزاد کند.

در میان ۳۳ گروگان اسرائیلی، پنج سرباز زن نیز وجود دارند که هر یک از آنها در ازای ۵۰ اسیر فلسطینی، از جمله ۳۰ شبه‌نظامی محکوم که در حال گذراندن حبس ابدند، آزاد خواهند شد. قرار است که تا پایان مرحله اول، تمام اسیران غیرنظامی - زنده یا مرده - آزاد شوند.

در این مرحله ۴۲ روزه همچنین قرار است نیروهای اسرائیلی از نوار غزه عقب‌نشینی کنند، فلسطینی ها اجازه داشته باشند به خانه های خود در شمال غزه بازگردند و کمک‌های بشردوستانه با افزایش روزانه ۶۰۰ کامیون وارد نوار غزه شود.

جزئیات مرحله دوم هنوز به طور دقیق اعلام نشده است و گفته می‌شود که حل اختلاف‌ها در این مرحله همچنان دشوار است.

توافق آتش‌بس غزه شامل تضمین‌های کتبی مبنی بر ادامه آتش‌بس تا رسیدن به توافق نهایی نمی‌شود و این موضوع اسرائیل را قادر می‌سازد که پس از پایان مرحله اول، عملیات نظامی خود را از سر بگیرد.

با این حال آسوشیتدپرس به نقل از یک مقام مصری که نامش را فاش نکرد نوشت که سه میانجی به حماس تضمین شفاهی داده‌اند مذاکرات مرحله دوم نیز طبق برنامه ادامه خواهد یافت و آنها برای اجرای فاز دوم و سوم قبل از پایان مرحله اول فشار خواهند آورد.

طبق پیش‌نویس توافقنامه قرار است در مرحله دوم، حماس در ازای آزادی اسرای بیشتر و خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه، اسرای زنده باقی‌مانده که عمدتا سربازان مرد هستند را آزاد کند.

حماس تاکید کرده است که گروگان‌های باقی‌مانده را بدون پایان جنگ و عقب‌نشینی کامل اسرائیل آزاد نخواهد کرد، در حالی که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در گذشته تاکید کرده بود که جنگ را تا از بین بردن کامل توانایی‌های نظامی و حکومتی حماس ادامه خواهد داد.

گفته می‌شود که در مرحله سوم نیز اجساد گروگان‌های باقی‌مانده در ازای طرح بازسازی سه تا پنج ساله که در غزه تحت نظارت بین‌المللی انجام می‌شود، بازگردانده خواهد شد.

افزایش فشار قبل از مراسم تحلیف ترامپ

اسرائیل و حماس تحت فشار قرار گرفته‌اند که درگیری را در آستانه روی کار آمدن دونالد ترامپ در هفته آینده متوقف کنند. استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ در خاورمیانه به‌تازگی به میانجیگران آمریکایی، مصری و قطری در دوحه پیوست و تلاش کرد که به مذاکرات شتاب ببخشد.

دونالد ترامپ اواخر روز دوشنبه گفت که آتش‌بس «بسیار نزدیک» است. او در گفتگو با نیوزمکس اظهار کرد: «می‌دانم که آن‌ها دارند مذاکرات را به پایان می‌رسانند و شاید تا پایان هفته نتیجه حاصل شود.» رئيس‌جمهوری منتخب آمریکا پیش از این به حماس هشدار داده بود که اگر تا مراسم روز تحلیف، گروگان‌های اسرائیلی آزاد نشوند، «جهنم به پا خواهد شد.»

حماس، اسرائیل را مسئول شکست‌های مکرر در مذاکرات می‌داند و می‌گوید که در بیش از یک مورد، این گروه شبه‌نظامی پیشنهاد میانجی‌گران را پذیرفته اما اسرائيل آن را رد کرده یا بلافاصله پس از آن عملیات نظامی جدیدی را آغاز کرده است. در مقابل، اسرائیل و متحد نزدیکش، ایالات متحده، حماس را عامل شکست‌ها می‌دانند.

تهدید وزیر اسرائیلی

ایتامار بن گویر، وزیر راست‌گرای دولت اسرائیل، روز سه‌شنبه تهدید کرد که اگر بنیامین نتانیاهو با توافق آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌ها موافقت کند، از دولت او کناره‌گیری خواهد کرد.

خروج بن گویر به فروپاشی دولت نتانیاهو منجر نخواهد شد به همین دلیل او از بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی، نیز خواست که به او بپیوندد تا در «تلاش نهایی» برای جلوگیری از توافق آتش‌بس شرکت کند. بن گویر این توافق را «تسلیم خطرناک به حماس» توصیف کرد.

بن گویر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «این اقدام تنها فرصت ما برای جلوگیری از اجرای این توافق و تسلیم اسرائیل به حماس پس از بیش از یک سال جنگ خونین است که در آن بیش از ۴۰۰ سرباز نیروهای دفاعی اسرائيل در نوار غزه کشته شدند.»

اسموتریچ نیز گفته که مخالف این توافق است اما تهدید نکرده که از ائتلاف نتانیاهو خارج شود.

انتظار می‌رود اکثریت وزیران اسرائيلی از توافق سه مرحله‌ای آتش‌بس که شامل توقف درگیری‌ها و آزادی گروگان‌های اسرائيلی است حمایت کنند.